Nikol Jerzy

Jerzy Feliks Nikol (do 1932 r. Jerzy Feliks Nicole), syn Feliksa pracownika zakładu ubezpieczeń, urodził się w Warszawie 18.05.1905 r. Uczę­szczał do gimnazjum A. Mickiewicza w Warsza­wie, gdzie w 1924 r. zdał maturę. W szkole średniej (od 1920 r.) zajmował się mode­larstwem lotniczym. W 1922 r. wykonał duży latający model dwupłatowca z kar­tonu z napędem gumowym, wystawił go w tymże roku na wystawie dorobku szko­ły. Korzystał z modelarni przy gimnazjum M. Reja, prowadzonej przez Bernarda Sznycera.

W latach 1924- 1929 studiował na Wy­dziale Mechanicznym (Sekcja Lotnicza) Po­litechniki Warszawskiej. Na początku 1929 r. rozpoczął pracę jako asystent aerodyna­miki w Laboratorium Aerodynamicznym Politechniki Lwowskiej u prof. Zygmunta Fuchsa. We Lwowie wraz z Adamem Nowotnym opracował projekt wstępny szybowca bezogonowego, następnie A. Nowot­ny z Jarosławem Naleszkiewiczem zrealizował go jako NN-1. W czerwcu 1929 r. zdał egzamin dyplomowy inż. mech. w Warszawie. Tematem jego pracy dyplomowej u prof. Karola Taylora był silnik 7- cylindrowy będący przeróbką silnika Wright "Whirlwind" (podobną koncepcję miał silnik "Czarny Pio­truś" konstrukcji Stanisława Nowkuńskiego).

Od maja 1929 r. do maja 1931 r. pracował jako młodszy konstruktor w Podlaskiej Wytwórni Samolotów, a następnie rozpoczął pracę w In­stytucie Badań Technicznych Lotnictwa w Warszawie jako konstruktor.

W dniu 1.09.1931 r. został powołany do wojska, a 29.2.1932 r. zwolniony z powodu choroby, toteż nie odbył szkolenia lotniczego w Dęb­linie.

W latach 1929- 1930 opracował projekt dwusilnikowej, czteromiejscowej amfibii Nikol A-1. Projekt nie został zrealizowany, lecz poprzedzony budową lżejszej amfibii Nikol A-2. W 1930 r. zostały wykonane dmucha­nia kadłuba samolotu w Instytucie Aero­dynamicznym w Warszawie. W 1934 r. w tym Instytucie zostały przeprowadzone ba­dania tunelowe modelu całego samolotu. Projekt samolotu został wykonany dzięki dotacjom Dowództwa Marynarki Wojennej. W 1935 r. projekt i obliczenia zostały za­twierdzone przez Instytut Badań Technicz­nych Lotnictwa.

W 1936 r. budowę amfibii A-2 rozpoczęły Warsztaty Morskiego Dywizjonu Lotnicze­go w Pucku. Budowa była prowadzona pod kierunkiem majstra Achimowa. Zakoń­czono ją w lutym 1939 r. W dniu 4.3.1939 r. bosman Kaczmarczyk wykonał amfibii Nikol A-2 pierwszy lot. Był to jedyny samolot am­fibia polskiej konstrukcji wypróbowany na wodzie. Samolot we wrześniu 1939 r. został zdobyty przez Niemców i przewieziony do Rostocka. Wykorzystując doświadczenie z budowy i prób amfibii Nikol A-2, zaprojektował dwusilnikową, czteromiejscową amfibię Nikol A-4. Był to dalszy rozwój projektu amfibii Nikol A-1.

Inż. Nikol w latach 1932- 1939 był konstruktorem urządzeń badawczych i prowadził pomiary laboratoryjne w In­stytucie Aerodynamicznym w Warszawie. Wykonał projekty wag do badań modeli w locie swobodnym, przy gwałtownej zmia­nie kąta natarcia, do pomiarów momen­tów poprzecznych przy wychyleniu lotek i do pomiaru momentów zawiasowych lotek i sterów. Opracował publikację Stateczność samolotów. Zjawisko korkociągu, która nie zdążyła się ukazać przed wybu­chem wojny. W latach 1928- 1939 pracował w Biurze Studiów (konstrukcyjnym biurze prototypowym) Wytwórni Płatowców PZL w Warszawie.

W 1935 r. wykładał budowę samolotów w Państwowej Szkole Lotniczo- Samochodowej w Warszawie. W 1937 r. w Aeroklu­bie Warszawskim na Hanriot H-28 i RWD-8 wy­szkolił się na pilota samolotowego.

W 1939 r. założył warsztat Wytwór­nia armatur do lamp elektrycznych w Warszawie przy ul. Puławskiej 11. Podczas wojny w warsztacie tym produkował lam­py kreślarskie, syreny alarmowe, wahliwe wentylatory stołowe oraz riksze towarowe ze skrzynią z tyłu.

W maju i czerwcu 1945 r. pracował w Centralnym Biurze Lotniczych Badań w Warszawie. Od 1.07.1945 r. do 1.9.1946 r. był dyrektorem technicznym Zjednoczenia Prze­mysłu Lotniczego- Grupa Jelenia Góra (dyrektorem był B. Bochenek), gdzie wy­konał projekt wstępny kilkumiejscowego samolotu pasażerskiego, a od 1.09.1946 r. do 30.06.1947 r. był wykładowcą technologii w Ośrodku Szkolenia Zawodowego w Jeleniej Górze oraz w latach 1947- 1948 prowadził wykłady w Szkole Szybowcowej w Jeżowie. Równocześnie 13.06.1946 r. założył Wytwórnię Precyzyjnych Przyrządów Kreślarskich "Norma" w Jeleniej Górze, której był dy­rektorem technicznym do czasu, gdy 1.1.1949 r. wytwórnia została przeniesiona do Warszawy, a 10.5.1953 r. przejęta przez Spółdzielnię "Skala". Wytwórnia produko­wała cyrkle kreślarskie.

W 1948 r. wykonał projekt 6- składowej wagi aerodynamicznej dla Politechniki Łódzkiej (w latach 1980- tych była nieczynna, w Instytucie Pojazdów, ul. Żeromskiego 116). Od 1.01.1949 r. do 30.09.1953 r. pracował w Instytu­cie Aerodynamicznym Politechniki War­szawskiej jako adiunkt, kierując odbudową urządzeń pomiarowych. W roku akademi­ckim 1950/1951 prowadził wykłady mecha­nizmów lotniczych w Szkole Inżynierskiej im. Wawelberga w Warszawie. Od 1.12.1953 r. do 31.08 1984 r. był pracownikiem In­stytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie, gdzie w Zakładzie Me­chaniki Cieczy i Gazów w Pracowni Me­chaniki Lotu projektował przyrządy pomia­rowe i czujniki dla laminarnego tunelu aerodynamicznego. Równocześnie od 18.4.1955 r. id o 31.12.1961 r. pracował na pół eta­tu w laboratorium aerodynamicznym In­stytutu Lotnictwa w Warszawie przy tune­lu aerodynamicznym o średnicy 5 m. Od 1.09.1964 r. do 30.06.1971 r. był samodzielnym pracownikiem naukowo- badawczym (ówcze­sny odpowiednik docenta) w Instytucie Automatyki Polskiej Akademii Nauk. 30.03.1971 r. przeszedł na emeryturę. Od 1.08.1971 r. do 30.06.1980 r. pracował jako tłumacz w Branżowym Ośrodku Informacji Naukowo- Technicznej i Ekonomicznej w Mera­mi AP (Przemysłowy Instytut Automatyki Pomiarów) w Warszawie.

Zmarł dnia 9.04.1985 r. w Warszawie w wieku 80 lat. Zo­stał pochowany na cmentarzu Powązkow­skim.

Konstrukcje:
Nikol A-1, 1930, projekt amfibii szkolnej, transportowej i pasażerskiej.
Nikol A-2, 1939, amfibia obserwacyjna, łącznikowa i patrolowa.
Nikol A-4, ok. 1939, projekt amfibii szkolnej, transportowej i pasażerskiej.

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] A. G. "Jerzy Nikol (1905- 1985)". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 11-12/1986.
blog comments powered by Disqus