Nieuport 24C1, 1917
Samolot przeszedł próby w lutym i marcu 1917 r. i w połowie 1917 r. wszedł do użytku. Znajdował się w wyposażeniu lotnictwa francuskiego, angielskiego i rosyjskiego. W Rosji nie był budowany. Japonia kupiła pierwsze egzemplarze Nieuportów 24 w 1917 r., w marcu 1919 r. rozpoczęła ich produkcję licencyjną w zakładach Tokorosawa pod oznaczeniem Ko 3.
Niestety zastosowane udoskonalenia aerodynamiczne na nie dały oczekiwanych wyników. Przyrost prędkości był nieznaczny, a manewrowość nie uległa poprawie. Nieuport 24 znacznie ustępował konkurencyjnemu myśliwcowi SPAD VIIC1. Zaczął się rysować kres możliwości realizowanej koncepcji. We Francji nawet przekwalifikowano samoloty Nieuport 24C1 na treningowe, zmieniając ich oznaczenie na Nieuport 24E1. Gustaw Delage próbował jeszcze modernizacji w postaci nowych samolotów Nieuport 24bisC1 i Nieuport 27C1, ale następne prace zostały skierowane w stronę ortodoksyjnych rozwiązań konstrukcyjnych, co doprowadziło do powstania samolotu Nieuport 28.
W 1917 r. powstała nowa wersja Nieuport 24bisC1, w której powrócono do steru ”pływającego”, bez statecznika. Powrót do sprawdzonych elementów usterzenia poziomego i pionowego nie pogorszył osiągów samolotu ii ułatwiał produkcję. Produkcję samolotów uruchomiono we Francji, we Włoszech i w Rosji. Szybko wprowadzono je w miejsce Nieuportów 24. W Rosji samoloty Nieuport 24bis były produkowane w wytwórni Duks od 1917 do 1920 r. Produkcję prowadzono jeszcze przez pewien czas dla potrzeb Czerwonego Lotnictwa, stanowiły 53% sprzętu lotnictwa radzieckiego w czasie wojny domowej i interwencji.
W Polsce.
Na samolotach Nieuport 24bisC1 latali również Polacy, lotnicy w służbie lotnictwa wojskowego carskiej Rosji, m.in. rtm. Tadeusz Grochowalski, por. Antoni Mroczkowski, kpt. Donat Makijonek. Ppor. Juliusz Gilewicz został zmuszony do wstąpienia do sowieckiego AO, gdzie latał na Nieuporcie 24bis. W lotnictwie sowieckim na Nieuporcie 24bis latał ppłk Piotr Abakanowicz.
W lotnictwie polskim był tylko jeden samolot Nieuport 24C1, który zdobyto 19.04.1919 r. na bocznicy kolejowej w Wilnie. Samolot był nieuzbrojony. Przydzielony 4 Eskadry Wywiadowczej był używany dość intensywnie do zadań bojowych w maju i czerwcu 1919 r. Później pozostawał w rezerwie i w remontach do połowy 1920 r.
W lotnictwie polskim było również 5 samolotów Nieuport 24bisC1, wszystkie pochodzenia rosyjskiego, stanowiły zdobycz wojenną. Większość znalazła się w eskadrach lotniczych: 1, 2, 5, 6, 8 i 14 EW. W działaniach bojowych wykorzystano dwa samoloty. W szkołach lotniczych znalazły się egzemplarze 5086 i 9252, przy czym pierwszy z nich nr 5086, stanowiący po wojnie własność mjr. pil. Juliusza Gilewicza, został w 1929 r. przekazany do Akademickiego Aeroklubu Krakowskiego. Samolot otrzymał cywilne znaki rejestracyjne SB-ACU i na chrzcie imię: Wańka. Traktowano go jako lekki akrobacyjny. Demonstrowany był publicznie m.in. w pokazach. Wysłużony samolot, latający prawie 15 lat, został rozbity przez nieuwagę pilota na zawodach w październiku 1932 r.
W Polsce znajdowały się jeszcze 4 myśliwce Nieuport nierozpoznanego typu. Samoloty te, będące zdobyczą wojenną, znajdowały się już na składzie lub były skierowane do magazynów.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy półtorapłat o konstrukcji mieszanej, z przewagą drewna.
Skrzydła o skosie krawędzi natarcia 3° 30". Wznios płata górnego 0°, dolnego 2°. Wydłużenie górnego płata 5,0, dolnego 7,0. Górny płat, niedzielony o konstrukcji dwudźwigarowej, dolny- jednodźwigarowy, kryte płótnem. Dźwigary zrobiono z dwóch listew drewnianych klejonych do sklejki. Lotki tylko na górnym płacie, ze szczeliną pomiędzy płatem a lotką zakrytą płótnem. Charakterystyczna jednoprzęsłowa komora płatów Nieuport połączona była stojakami w układzie V. Piramidka wspierająca górny płat nad kadłubem wykonana z aluminium. Słupki łączące płaty były drewniane (o przekroju kroplowym), wzmocnione w trzech miejscach bandażami płóciennymi, usztywnione dodatkowo taśmami o przekroju eliptycznym i szerokości 6 i 8 mm.
Kadłub kratownicowy, o konstrukcji mieszanej. Przednia część, spawana z rur stalowych, miała z przodu płytę stalową, do której przymocowany był nieruchomy wał silnika rotacyjnego. Tylna część w postaci drewnianej kratownicy z sosny i jesionu, usztywnionej odciągami ze strun stalowych. Kadłub oprofilowany na owal. Pokrycie płótnem, silnik obudowany pełną aluminiową osłoną pierścieniową, otaczającą silnik na całym obwodzie. Kabina odkryta.
Usterzenie w wersji Nieuport 24C1 drewniane, kryte sklejką, usterzenie pionowe klasyczne ze statecznikiem i sterem mającym kompensację rogową. W wersji Nieuport 24bisC1 spawane z rur stalowych, pokryte płótnem, ster kierunku płytowy (pływający) bez statecznika pionowego.
Podwozie klasyczne stałe. Główne dwugoleniowe z osią niedzieloną, amortyzacja sznurem gumowym. Płoza ogonowa z półresora stalowego, zazwyczaj oprofilowana nakładkami lub sklejką.
Uzbrojenie- 1 zsynchronizowany karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm pilota.
Silnik- gwiazdowy, rotacyjny 9-cylindrowy, chłodzony powietrzem Le Rhône 9Jb o mocy 88 kW (120 KM).
Śmigło drewniane, dwułopatowe. Zbiornik paliwa w kadłubie.
Dane techniczne Nieuport 24C1 (wg [1]):
Rozpiętość- 8,21 (wg [3]- 8,2) m, długość- 6,4 (wg [2]- 5,87, wg [3]- 5,95) m, wysokość- 2,4 m, powierzchnia nośna- 15,0 (wg [2]- 14,75) m2.
Masa własna- 355 kg (wg [3]- 360), masa użyteczna- 192 kg, masa całkowita- 547 (wg [3]- 550) kg.
Prędkość max- 171 (wg [2] i [3]- 176) km/h, czas wznoszenia na 1000 m- 2' 42", pułap- 6800 (wg [2]- 6900, wg [3]- 5550) m, czas lotu- 1 h 42' (wg [2]- 2 h 15', wg [3]- 1 h 30').
Dane techniczne Nieuport 24bisC1 (wg [1]):
Rozpiętość- 8,21 m, długość- 6,40 m, wysokość- 2,40 m, powierzchnia nośna- 15,00 m2.
Masa własna- 375 kg, masa użyteczna- 181 kg, masa całkowita- 556 kg.
Prędkość max- 170 km/h, czas wznoszenia na 1000 m- 2' 42", pułap- 6800 m, czas lotu- 1 h 42'.
Galeria
Źródło:
[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.[2] Goworek T. ”Samoloty myśliwskie I wojny światowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1981.
[3] Kowalski T. J. ”Nieuport 1-27”. Seria Słynne Samoloty nr 1. Oficyna Wydawnicza KAGERO. Lublin 2003.