Jedno- lub dwumiejscowy samolot wywiadowczy, stosowany również jako myśliwski. Dalszy rozwój samolotów Morane-Saulnier G i H. Zbudowany został w firmie Aéroplanes Morane-Saulnier w 1914 (wg [8]-  1913) r. Otrzymał niecodzienny układ, w którym płat został umieszczony na zastrzałach, wysoko nad kadłubem. Układ ten został później nazwany parasolem. Zastosowanie tego układu znacznie poprawiło widoczność z kabiny do dołu.

Przekrój kadłuba miał kształt prostokąta zwężającego się ku ogonowi, na którego końcu zainstalowano statecznik pionowy i stery wysokości. Kształt zarówno statecznika jak i sterów był trudny do określenia ze względu na to, że zmieniały się one z biegiem czasu, gdyż próbowano nadać im optymalną formę. Zamówienie na pierwsze 50 egz. złożył rząd Turcji, ale ze względu na wybuch wojny trafiły one do eskadr MS.23 i MS.26 lotnictwa francuskiego Aviation Militaire jako Morane-Saulnier MS.3.

Łącznie zbudowano ok. 600 egz. Morane-Saulnier L. Używane były jako samoloty rozpoznawcze w lotnictwie francuskim. W chwili wybuchu wojny znajdowały się na uzbrojeniu eskadr MS. 3, -12, -15, -23, -26, -37, -48 i -49 . Wkrótce zaczęto montować na nich karabiny maszynowe. Umieszczano je ponad górnym płatem (co pozwalało strzelać ponad kręgiem śmigła) lub w kabinie obserwatora. W 1914 r. Raymond Saulnier zbudował urządzenia synchronizujące moment odpalenia pocisku z położeniem łopat śmigła, jednak działało ono bardzo zawodnie. Ponieważ czas naglił, Saulnier porzucił tę ideę i zastosował rozwiązanie prymitywne, ale skuteczne, a mianowicie: nałożył na łopaty śmigła od tyłu stalowe kliny w miejscach, w które mógłby trafiać pocisk z karabinu maszynowego umocowanego na grzbiecie kadłuba. Urządzenie dopracował Garros, dodatkowo zwęził łopatę w miejscu opancerzenia, aby zmniejszyć szansę trafienia w nią. Kliny zaopatrzył w wyżłobienia kierujące odbite pociski poprzecznie do łopaty. Urządzenie zamontowano na samolocie Morane-Saulnier L. 1.04.1915 r. Roland Garros otworzył epokę samolotów myśliwskich odnosząc pierwsze zwycięstwo nad niemieckim dwumiejscowym Albatrosem, a w ciągu dwóch następnych tygodni odniósł dalsze dwa zwycięstwa powietrzne. Jednak 18 kwietnia jego samego zmuszono do lądowania po niemieckiej stronie frontu i samolot został przechwycony. Wkrótce pojawił się pierwszy niemiecki myśliwiec Fokker E-I wyposażony w synchronizator, znacznie bardziej dopracowany niż francuski. Morane-Saulnier L Garrosa stanowił tylko egzemplarz próbny, urządzenie Saulniera montowano głównie na samolotach Morane-Saulnier N.

Ok. 50 egz. Typu L zostało dostarczonych do brytyjskiego Royal Flying Corps , który używał ich jako samolotów rozpoznawczych w 1915 r., a kolejne 25 było używanych przez Royal Naval Air Service. W 4 Dywizjonie prowadzono doświadczenia z bombardowaniem. 7.06.1915 r. brytyjski pilot podporucznik R. Warneford lecąc na samolocie Morane-Saulnier L (wg innych źródeł- Typ LA) zaatakował niemiecki sterowiec LZ 37. Udało mu się wydostać ponad sterowiec i zrzucić na jego powłokę sześć bomb. Cztery z nich wybuchły i wypełniony wodorem kolos spłonął, jak pochodnia. Wrak sterowca spadł na ziemię niedaleko Gandawy w Belgii.

Dostarczony był do Rosji, gdzie podjęto również produkcję licencyjną. Ok. 400 samolotów Morane-Saulnier L zbudowały zakłady Dux, natomiast Towarzystwo Akcyjne Żeglugi Powietrznej W. A. Lebiediewa w 1915 r. zbudowało 60 egz. Ok. 100 samolotów dostarczono z Francji. Rosyjskie samoloty otrzymały uzbrojenie. Początkowo montowano karabin maszynowy nad górnym płatem, później z prawej strony kadłuba- w tym wypadku stosowano deflektory na łopatach śmigła. W latach 1916- 1917 większość samolotów otrzymała synchronizatory i stałe karabiny maszynowe Colt lub Vickers. Ruchome karabiny maszynowe montowane były w tylnej kabinie obserwatora. Przenosiły również lekki ładunek bombowy. Samolot zdobył dużą popularność. Lekki i sterowny, charakteryzował się znako­mitymi osiągami i zasłużenie cieszył się dobrą opinią pilotów. Używane były również w czasie wojny domowej, ostatnie egzemplarze były używane w lotnictwie radzieckim na początku lat 1920- tych.

60 samolotów zostało wyprodukowanych na licencji przez niemieckie zakłady Pfalz Flugzeugwerke, pod oznaczeniem Pfalz A.I i A.II dla lotnictwa bawarskiego. Napędzane były silnikami rotacyjnymi Oberursel o mocy 59 kW/80 KM (wersja A.I) lub 74 kW/100 KM (wersja A.II). Używane były jako nieuzbrojone samoloty rozpoznawcze. Nieliczne z nich zmodyfikowano później na samoloty myśliwskie Pfalz E.III, uzbrojone w pojedynczy zsynchronizowany karabin maszynowy LMG 08. Kilka zdobycznych samolotów samolocie Morane-Saulnier L używane były przez Niemców, również zostały uzbrojone w 1 karabin maszynowy Spandau LMG 08 . Samoloty te są często mylone z Pfalz E.III.

Od 1914 r.  Morane-Saulnier L był również budowany na licencji w Szwecji w firmie AB Thulinverken jako Thulin D. Dla Szwedzkich Sił Powietrznych zbudowano 5 egz., które były używane jako nieuzbrojone samoloty rozpoznawcze  przez prawie całą I wojnę światową. W marcu 1918 r. hrabia Eric von Rosen podarował dwa samoloty Thulin D rządowi Finlandii, przyczyniając się w ten sposób do powstania fińskiego lotnictwa wojskowego.

Morane-Saulnier "Parasol" został wykorzystany do pierwszego lotu samolotem przez Andy. 13.04.1918 r. argentyński pilot Luis Candelaria przyleciał z Zapala w Argentynie do Cunco w Chile. Lot trwał 2 h 30 min., samolot osiągnął wysokość 4000 m.

Wersja Morane-Saulnier LA uzbrojona była w ruchomy karabin maszynowy w kabinie obserwatora. Skrzydła zostały wyposażone w lotki (w samolocie Typ L do utrzymania kontroli poprzecznej stosowano zwichrzenie skrzydeł). Wersja ta była przejściową między odmianą Typ L a Morane-Saulnier P i została zbudowana w niewielkiej liczbie 24 egz. dla Royal Flying Corps. Kilka z nich było również wykorzystywanych przez lotnictwo Rosji, gdzie otrzymały oznaczenie MS-4 (LS) ”Marczet”. Jeden egzemplarz trafił do armii francuskiej.

Samoloty Morane-Saulnier L używane były w lotnictwie wojskowym następujących państw:
- Argentyna- jeden samolot,
- Belgia,
- Czechosłowacja- jeden samolot,
- Finlandia- 2 samoloty Thulin D,
- Holandia- jeden samolot,
- Peru,
- Rumunia,
- Szwajcaria- jeden samolot,
- Turcja- użytkowała samoloty Typ L oraz niemieckie Pfalz A.II,
- Ukraina.

W Polsce.

W 1915 r. Witold Jarkowski odegrał dużą rolę w uruchomieniu produkcji licencyjnej samolotów Morane-Saulnier L w firmie Towarzystwo Akcyjne Żeglugi Powietrznej W. A. Lebiediewa.

W czasie I wojny światowej na samolotach Morane-Saulnier "Parasol" latali również polscy lotnicy, którzy służyli w rosyjskim lotnictwie wojskowym:
- Aleksander Birko, 7.08.1915 r. skierowano go do Moskwy, celem przeszkolenia na samolot Morane "Parasol". 5 października przeniesiono go do oddziału ochrony carskiej rezydencji,
- Wacław Ulass, który jesienią 1916 r. na samolocie tego typu zdał egzamin na pilota wojskowego w Sewastopolskiej Oficerskiej Szkole Lotniczej (lotnisko Kacza),
- Elisej Studziński, Rosjanin polskiego pochodzenia. W 1917, został skierowany do sewastopolskiej Szkoły Lotni­czej by odbyć przeszkolenie na samolocie Morane-Saulnier "Parasol". Miał pecha, w trakcie zakrętu samolot ześli­znął się na skrzydło. Pilot nie był w stanie wyrównać lotu, uderzył w ziemię. Wyszedł z opresji bez więk­szych obrażeń, ale samolot został poważnie uszko­dzony,
- Zygmunt Studziński- w dniu 10.11.1915 r. skierowano go do moskiewskiej Szkoły Lotniczej dla przeszkolenia na samolot Morane-Saulnier "Parasol", które ukończył 4.02.1916 r.,
- w 3. Korpuśnym Oddziale Lotniczym (KAO) służył Donat Makijonek. W dniu 17.02.1916 r. lecąc z obserwatorem por. Głubkowskim, uczestniczył w pierwszym na froncie wschodnim bombardowaniu nocnym. Do wykonania zadania wyznaczono jeszcze drugą załogę- starszego pod­oficera Wasilija Janczenko z obserwatorem por. Szirjajewem na Nieuport 10. By uniknąć ostrzału arty­lerii p-lotniczej nad cel nadlecieli lotem ślizgowym, z wyłączonymi silnikami. Zrzucili 12 bomb na stację kolejową Buczacz. Po bombardowaniu włączyli silni­ki, zawrócili, ponownie wyłączyli silniki i uciekli, tak cicho jak i przylecieli. Samoloty powróciły na lotni­sko bez strat, lądowali w świetle ognisk i samochodo­wych reflektorów. Donat Makijonek w dniu 5.03.1916 r., lecąc samolotem Morane-Saulier L, zmusił do przymusowego lądowania, nieopodal wsi Leszówka samolot nieprzyjaciela.

W polskich eskadrach istniejących w 1917 i 1918 r. na Białorusi i Ukrainie było 5 samolotów Morane-Saulnier, z tego 3 MS-3 (L) i 2 MS-4 (LS) ”Marczet”. Jeden MS-3 (L) i jeden MS-4 (LS) znalazły się w Polskim Oddziale Awiacyjnym Odessa. Również po jednym MS-3 i MS-4 używane były w Awiacji I Korpusu Polskiego w Bobrujsku. Od grudnia 1917 r. jeden samolot MS-3 (L) posiadał II Polski Oddział Awiacyjny w Jassach. Wszystkie były na stanie swoich jednostek do kwietnia 1918 r.

Konstrukcja.

Uzbrojenie- przeważnie nieuzbrojony. W samolocie Rolanda Garrosa- 1 stały karabin maszynowy pilota, strzelający przez krąg śmigła. Rosyjskie samoloty zostały uzbrojone, początkowo montowano karabiny maszynowe nad górnym płatem, później z prawej strony kadłuba- w tym wypadku stosowano deflektory na łopatach śmigła. W latach 1916- 1917 większość samolotów otrzymała synchronizatory. Ruchome karabiny maszynowe montowane były w tylnej kabinie obserwatora.  Udźwig bomb- do 50 kg.

Silnik- gwiazdowy, rotacyjny Le Rhône lub Gnôme o mocy 59 kW (80 KM).

Dane techniczne MS-3 (L) (wg [1]):
Rozpiętość- 11,20 m, długość- 6,80 m, wysokość- 3,14 m, powierzchnia nośna- 18,00 m².
Masa własna- 395 kg, masa użyteczna- 275 kg, masa całkowita- 670 kg.
Prędkość max- 127 km/h, czas wznoszenia na 1000 m- 6', pułap- 3500 m, zasięg- 250 km, czas lotu 2 h 30'.