FM-13 "Delta", 1954
W 1954 r. (wg [1], natomiast wg [2]- w 1952 r.) został zorganizowany w Instytucie Lotnictwa zespół konstruktorski pod kierownictwem prof. dr. Franciszka Misztala. Jednym z pierwszych podjętych tematów był projekt wstępny bojowego samolotu odrzutowego, który otrzymał oznaczenie FM-13 "Delta" (w [2]- błędnie oznaczony jako FM-15). Nazwa pochodzi od układu delta, zaś litery FM to inicjały konstruktora. Miał to być mały myśliwski samolot naddźwiękowy w układzie delta, bez usterzenia poziomego, osiągający liczbę Macha = 1,5, analogiczny w przeznaczeniu do znanego później Mikojan MiG-19. Wg [3]- przewidywana prędkość max była znacznie zawyżona, porównując "Deltę" z TS-11 "Iskra" która otrzymała silnik o zbliżonym ciągu oceniono, że rzeczywista prędkość wynosiłaby ok. 950 km/h. Jako napęd przewidywano niemiecki silnik Jumo-004 o ciągu 900 daN, napędzający wcześniej m.in. słynne Me-262, a po wojnie skopiowany w ZSRR jako RD-10.
FM-13 miał być proponowanym następcą znajdujących się wówczas w użyciu samolotów poddźwiękowych Lim-1/Lim-2 oraz Lim-5. Wkrótce jednak z zamierzenia zrezygnowano, ponieważ IL nie dysponował jeszcze w tym czasie odpowiednimi urządzeniami badawczymi. Opracowanie FM-13 osiągnęło zaledwie wstępną fazę studium. "Delta" była konstrukcją bardzo nowatorską ze względu na układ i małą masę. Wyróżniała się wlotem powietrza do silnika, umieszczonego nietypowo, na grzbiecie kadłuba, jak również dużym kątem postojowym kadłuba (24 stopnie).
Głównym tematem prac zespołu prof. dr. Franciszka Misztala stały się następnie samoloty transportowe FM-11 i FM-12.
Konstrukcja.
Jednomiejscowy średniopłat w układzie delta bez usterzenia poziomego. Konstrukcja metalowa.
Skrzydła trójkątne. Profil skrzydeł to NAGA 64-212 i 64-215.
Kabina zakryta.
Podwozie trójkołowe z kołem przednim, chowane w locie.
Silnik- odrzutowy Junkers Jumo-004B o ciągu 900 daN.
Dane techniczne FM-13 (wg [3]):
Rozpiętość- 6,35 m, długość- 7,5 m, wysokość- 2,1 m, powierzchnia nośna- 10,7 m2.
Masa własna- 1200 kg, masa użyteczna- 400 kg, masa całkowita- 1600 kg.
Prędkość max (przewidywana)- Ma= 1,5 (wg [3]- 950 km/h).
Źródło:
[1] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1945-1980”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1980.[2] Morgała A. ”Kierunki rozwoju samolotów wojskowych w Polsce w drugiej połowie XX w”. ”Lotnictwo stulecie przemiany”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2003.
[3] Glass A. "Niezrealizowane koncepcje Instytutu Lotnictwa". Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 45 (8/2008).