FM-11, 1954
![](http://www.samolotypolskie.pl/uploads/Products/product_1882/preview_fm-11_src_1.jpg)
W 1954 r. zostały opracowane w Instytucie Lotnictwa przez zespół prof. dr. inż. Franciszka Misztala dwa projekty wstępne samolotów pasażersko- transportowych: FM-11 i FM-12.
Projekt FM-11 przedstawiał samolot 12-miejscowy, który miał niemal identyczne założenia jak oblatany w 1950 r. prototyp samolotu CSS-12. Ta sama liczba pasażerów, podobne wymiary, niemal identyczne masy, zbliżone osiągi i podobna moc silników. Do samolotu CSS-12 użyto poniemieckich silników i poniemieckich materiałów. Podstawowym założeniem w danych wyjściowych było stworzenie samolotu bardziej ekonomicznego w komunikacji krajowej od standardowego Lisunow Li-2, pochodzącego z drugiej połowy lat 1930-tych. Aby produkować taki samolot, należało go przekonstruować na materiały i silniki osiągalne w tym czasie. Gdy zaczęto rozważać, co przy okazji ulepszyć w samolocie- powstał nowy projekt. Samolot miał być napędzany dwoma projektowanymi silnikami WN-5 o mocy 331 kW każdy.
W trakcie opracowywania tego projektu konstruktor uznał, że ekonomiczniejszy będzie samolot nieco większy. FM-11 był więc jedynie studium pozwalającym sprawdzić przyjęte założenia przez porównanie z danymi już zrealizowanego samolotu CSS-12, co ułatwiło ocenę masy i osiągów przy projektowaniu samolotu większego, oznaczonego FM-12.
Projekt wstępny samolotu zakończono opracowywać na początku sierpnia 1954 r. Przewidywano opracowanie wersji: pasażerskiej, osobowo- towarowej (transportowej), sanitarnej, fotogrametrycznej i rolniczej. Koszt budowy dwóch prototypów i egzemplarza do prób statycznych miał wynieść 4,7 mln zł, zaś samolotu seryjnego 3,6 mln zł przy serii 50 egz., zaś 2,4 mln zł przy serii 100 egz. Koszt godziny lotu miał wynosić 68,5 % kosztu godziny lotu samolotu Li-2, zaś koszt tonokilometra 87 % takiegoż kosztu dla Li-2. Do realizacji projektu FM-11 nie doszło wobec zajęcia się projektem FM-12, który uznano za lepszy.
Konstrukcja.
Dolnopłat o konstrukcji metalowej (duralowa półskorupowa). Załoga- 2 osoby, pasażerów- 10 (kabina pasażerska mogła pomieścić dodatkowo 4 pasażerów.). Wersja osobowo- towarowa (transportowa) mogła zabierać 10 osób i ładunek (łącznie 1000 kg), wersja sanitarna- 8 chorych i 2 sanitariuszy.
Płat trójdzielny z częścią środkową dwudźwigarową i częściami zewnętrznymi półskorupowymi, mocowanymi śrubami za pomocą kołnierzy z kątowników. W środkowej części płata zbiorniki paliwa. Klapy dwuszczelinowe. Odlodzenie krawędzi natarcia- gorącym powietrzem.
Kadłub o konstrukcji duralowej półskorupowej. Kabiny zakryte.
Podwozie trójkołowe z kołem przednim, chowane w locie.
Wyposażenie- podstawowy zestaw przyrządów pilotażowo- nawigacyjnych i kontroli pracy silnika, radiokompas, radiowysokościomierz, radiotelefon pokładowy, radiostacja UKF i dalekiego zasięgu oraz wyposażenie do lądowania bez widoczności ziemi.
Instalacje: elektryczna, hydrauliczna, pneumatyczna, przeciwoblodzeniowa.
Napęd- 2 silniki gwiazdowe WN-5 po mocy startowej 353 kW (480 KM) i mocy nominalnej 331 kW (450 KM) każdy.
Dane techniczne FM-11 (wg [4]):
Rozpiętość- 17,6 m, długość- 11,65 m, wysokość- 4,7 m, powierzchnia nośna- 37,5 m2.
Masa własna- 3600 kg, masa użyteczna- 1600 kg, masa całkowita- 5200 kg.
Prędkość max- 320 km/h, prędkość przelotowa- 270 km/h, prędkość minimalna- 110 km/h, wznoszenie- 7,2 m/s, pułap- 6500 m, zasięg- 750 km.
Galeria
Źródło:
[1] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1945-1980”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1980.[2] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.
[3] Mikulski M., Glass A. ”Polski transport lotniczy 1918-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[4] Glass A. "Projekty poprzedzające samolot pasażerski MD-12". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 3/1983.