Mil Mi-8 / Mi-9 / Mi-17 / Mi-171 / Mi-172 (zastosowanie i opis techniczny), 1961

Śmigłowiec wielozadaniowy. ZSRR / Rosja.
Śmigłowiec Mil Mi-8T Lotnictwa Wojsk Lądowych.
(Źródło: Copyright Krzysztof Godlewski- ”airfoto.pl”).

Część I- Mil Mi-8 / Mi-9 / Mi-17 / Mi-171 / Mi-172 (Historia rozwoju konstrukcji)

Mi-8 jest śmigłowcem długowie­cznym, jego produkcja w wersji Mi-8AT z silnikami TW2-117 trwała w II połowie lat 1990- tych w zakładzie w Ułan-Ude. Do 1995 r. zbudowano ok. 9000 śmigłow­ców wszystkich modyfikacji (z czego 1/3 w Ułan-Ude i 2/3 w Kazaniu), w tym ok. 2500 śmigłowców Mi-8MT (Mi-17). Na eks­port wysłano 2100 śmigłowców do ponad 55 państw świata (w tym 1290 Mi-8 oraz 810 Mi-17).

Śmigłowce Mi-8 brały udział w pier­wszej fazie wojny w Afganistanie, ale szybko zostały wyparte przez Mi-8MT z mocniejszymi silnikami. Mi-8MT stał się standardowym ra­dzieckim śmigłowcem transportowo- desantowym w czasie wojny w Afganistanie. Już na początku walk wprowadzono dodatkowe opancerzenie w postaci stalowych płyt o grubości 5 mm na zewnątrz po bokach kabiny, we­wnątrz kabiny za fotelami pilotów oraz z przodu pomiędzy oszkle­niem i tablicami przyrządów (ta ostatnia osłona była ruchoma, dla poprawienia widoczności przy lą­dowaniu). Masa Od 1984 r., zainstalowano także środki obrony przed rakietami przeciwlotniczymi: wyrzutnie pułapek cieplnych i radiolokacyjnych, stację aktywnych zakłóceń w podczerwieni oraz rozpraszacze ciepła na wylotach silni­ków.

Typowym uzbrojeniem Mi-8MT (MTW-2) było sześć wyrzutni UB- 32 lub cztery B-8 z rakietami niekierowanymi, niekiedy w przedzie kadłuba umieszczany jest ruchomy karabin maszynowy kal. 12,7 mm. W Afganistanie stosowana też była indywidualna broń żołnierzy desan­tu. którzy strzelali przez okna ła­downi . Szczególnie ważny był ru­chomy karabin maszynowy kal. 7,62 mm lub granatnik założony w luku awaryjnym w prawej klapie tyl­nych drzwi ładowni, służący do osłony śmigłowca z tyłu.

Śmigłowce Z rodziny Mi-8 / Mi-17 używane były w bardzo wielu państwach jako wojskowe i cywilne:
- Afganistan,
- Algieria,
- Angola- używane były bojowo śmigłowce Mi-8 i Mi-17 (Mi-8MT),
- Argentyna- wiosną 1996 r. prezentowany był śmigłowiec Mi-17,
- Armenia,
- Azerbejdżan,
- Bangladesz,
- Białoruś,
- Bhutan,
- Birma (Myanmar)- zakupiła 12 śmigłowców Mi-17, do 1997 r. zostało dostarczonych 7 egz.,
- Boliwia- użytkowała śmigłowce Mi-8,
- Bośnia i Hercegowina,
- Brazylia-  w dniach 6-16.12.1994 r. śmigłowiec Mi-17MD był testowany przez brazylijskie siły powietrzne,
- Bułgaria,
- Burkina Faso,
- Chile- w 2009 r. Ministerstwo Obrony Chile rozstrzygnęło międzynarodowy przetarg dotyczący zakupu dla sił zbrojnych tego kraju. Zamówiono  5 wielozadaniowych śmigłowców transportowych Mi-17W5,
- Chiny- w latach 1990- tych zakupiły prawdopodobnie 24 śmigłowce Mi-17,
- Chorwacja,
- Czad- używane były bojowo śmigłowce Mi-8 i Mi-17 (Mi-8MT),
- Czechy- posiadały m.in. 2 śmigłowce walki elektronicznej i prowadzenia rozpoznania radiotechnicznego Mi-8PPA,
- Czechosłowacja,
- Demokratyczna Republika Konga (Zair),
- Dżibuti,
- Egipt- użytkował śmigłowce Mi-8MT, które poddane zostały modyfikacji, m.in. na wloty powie­trza zakładano angielskie separatory zanieczyszczeń,
- Ekwador- w 1997 r. użytkował śmigłowce Mi-17,
- Erytrea,
- Etiopia- śmigłowce Mi-8 i Mi-17 (Mi-8MT) używane były w czasie wojny z Somalią,
- Finlandia- śmigłowce Mi-8T wyposażono w radar nawigacyjno-pogodowy,
- Ghana,
- Gruzja,
- Gwinea,
- Gwinea Bissau,
- Holandia- użytkowała śmigłowce Mi-8,
- Indie- użytkowały śmigłowce Mi-8. W grudniu 2008 r. Ministerstwo Obrony Indii podpisało umowę z Rosją na dostawę 80 śmigłowców transportowych Mil Mi-17W5. Dostawy będą trwały przez cztery lata- od 2010 r. do 2014 r., a nowe Mi-17 zastąpią dotychczas używane Mi-8,
- Indonezja,
- Irak- śmigłowce Mi-8 i Mi-17 (Mi-8MT) używane były w czasie wojny z Iranem,
- Iran,
- Jemen,
- Jugosławia,
- Kambodża,
- Kanada,
- Kazachstan,
- Kirgistan,
- Kolumbia- pod koniec 1996 r. kupiła 10 Mi-17,
- Kongo (Republika Konga),
- Korea Północna,
- Kuba- w 1997 r. użytkowała śmigłowce Mi-17,
- Laos,
- Libia,
- Litwa,
- Łotwa,
- Macedonia,
- Malezja,
- Mali,
- Meksyk- planował w 1997 r. zakup śmigłowców Mi-17,
- Mołdawia,
- Mongolia,
- Mozambik- używane były bojowo śmigłowce Mi-8 i Mi-17 (Mi-8MT),
- Namibia,
- Nepal,
- Niemcy (RFN),
- Niger,
- Nigeria,
- Nikaragua- używane były bojowo śmigłowce Mi-8 i Mi-17 (Mi-8MT),
- Nowa Zelandia,
- NRD- od maja 1984 r. posiadała 8 egz. w wersji latającego stanowiska dowodzenia Mi-9,
- Pa­kistan- zakupił 12 śmigłowców Mi-17, z których  pierwsze trzy dotarły w maju 1996 r.,
- Peru- w 1997 r. użytkowało śmigłowce Mi-17,
- Rumunia- w latach 1990- tych węgierskich zakładach remontowych jeden śmigłowiec Mi-17-1W został przerobiony, na zamówienie Ministerstwa SprawWewnętrznych Rumunii ,do przewozu bardzc ważnych osobistości. W kabinie zamontowano 11 foteli, bufet, szatnię i toaletę. Rozbudowano awionikę montując radar pogodowy BendixKing RDR2000,system nawigacyjny KNS-81, stację aktywnej odpowiedzi KT76A itp.,
- Rwanda,
- Serbia,
- Sierra Leone,
- Słowacja- posiadała m.in. 1 śmigłowiec walki elektronicznej i prowadzenia rozpoznania radiotechnicznego Mi-8PPA,
- Sri Lanka- zakupiła 12 śmigłowców Mi-17,
- Sudan,
- Sudan Południowy,
- Syria- w czasie wojny bliskowschodniej w latach 1973- 1974 r. w składzie lotnictwa Syrii była grupa śmigłowców Mi-8TS, wykorzystywa­nych do desantowania, transportu, ewakuacji zestrzelonych pilotów i prowadzenia rozpoznania. Zada­nia te wykonywane były w dzień w dobrych warunkach pogodowych, w locie na skrajnie małej wysokości 10- 20 m,
- Tadżykistan,
- Tajlandia- w 2008 r. śmigłowiec Mi-17 zwyciężył w przetargu na nowe śmigłowce dla lotnictwa wojsk lądowych Tajlandii. Przewidywano dostawę 6 śmigłowców,,
- Turcja - zakupiła 19 śmigłowców Mi-17,
- Turkmenia,
- Uganda,
- Ukraina,
- USA- użytkowane były śmigłowce Mi-8,
- Uzbekistan,
- Wenezuela- planowała w 1997 r. zakup 18 śmigłowców Mi-17,
- Węgry- użytkowały śmigłowce Mi-8, m.in. w wersji latającego stanowiska dowodzenia Mi-9,
- Wielka Brytania,
- Wietnam,
- Zimbabwe.

W Polsce.

Do służby w lotnictwie wojskowym śmigłowce Mi-8 weszły w 1968 r. Początkowo wykorzystywano je wyłącznie do transportu powietrznego. Wkrótce jednak zasłynęły dzięki pracom montażowym, które wykonywane metodami tradycyjnymi trwałyby niezmiernie długo, w porównaniu z szybkimi akcjami dokonywanymi przez śmigłowce wojskowe. Pierwszą operację montażową na Mi-8 wykonano 15.04.1969 r. W wyposażeniu wojsk lotniczych znajdowały się także uzbrojone wersje Mi-8. Śmigłowce transportowe, przystosowane do walki, pokazano na Centralnej Wojskowej Wystawie Wynalazczości i Racjonalizacji w Warszawie we wrześniu i październiku 1973 r. Uzbrojenie składa się z wyrzutni niekierowanych pocisków rakietowych, działek i lotniczych karabinach maszynowych. W Polsce została opracowana wersja latającego stanowiska dowodzenia Mi-8PD.

W 1977 r. do 36 Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego w Warszawie przybył z 37 Pułku Śmigłowców Transportowych klucz śmigłowców Mi-8. Maszyny wykonywały loty dyspozycyjne na rzecz Sztabu Generalnego. W okresie od 1 do 12.06.1979 r. śmigłowce Mi-8, przemalowane w barwy Polskich Linii Lotniczych ”Lot”, zabezpieczały wizytę Papieża Jana Pawła II w kraju. Również w 1983 r. do zabezpieczenia II pielgrzymki używano 2 śmigłowce Mi-8S. W 1992 r. na stanie jednostki były 4 egz. Mi-8S/P. W dniu 4.12.2003 r. śmigłowiec Mi-8S, z 12 osobami delegacji rządowej z Premierem RP L. Millerem na pokładzie, lądował awaryjnie w terenie przygodnym. W momencie przyziemienia kadłub został uszkodzony z jednoczesnym przewróceniem się na prawy bok. Na szczęście nikt nie zginął, obrażenia odniosło kilka osób.

W latach 1980-tych w Etiopii w wyniku kilkuletniej, katastrofalnej suszy, miliony ludzi zostało zagrożonych klęską głodu i chorób. W styczniu 1985 r. do Etiopii została wysłana Polska Eskadra Pomocy Etiopii, w składzie 3 śmigłowców Mil Mi-8. Jej zadaniem był transport żywności, leków i ubrań do niedostępnych rejonów wysokogórskich i pustynnych. W 1990 r. 6 śmigłowców Mi-8T ze 103 PL MSW zostało wypożyczonych do przedsiębiorstwa Dakomat Lucjana Dakowskiego, które świadczyło w Hiszpanii loty na potrzeby gaszenia pożarów lasów. Maszyny te otrzymały cywilne biało- czerwone malowanie.

W Siłach Powietrznych w 1999 r. w Bydgoszczy powstała Lotnicza Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza, która stała się pierwszą polską przymiarką do stworzenia jednostki lotniczego ratownictwa bojowego. Na jej wyposażeniu znajdują się śmigłowce Mi-8RL. W sierpniu i listopadzie 2002 r. dwa śmigłowce Mi-8RL dostarczono do 13 Eskadry Lotnictwa Transportowego, gdzie zaczęły pełnić dyżury SAR.

W 1994 r. śmigłowiec Mil Mi-17 ze 103 Pułku Lotnictwa Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych wykonał w Warszawie dwie skomplikowane operacje dźwigowo-montażowe: na dachu budynku Narodowego Banku Polskiego ustawiono ważący ok. 500 kg zespół urządzenia klimatyzacyjnego oraz antenę telewizyjną o masie ok. 1200 kg na szczycie iglicy Pałacu Kultury.

Od 2005 r. w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 1 w Łodzi zakontraktowano remonty pięciu Mi-17 LWL. Dwa z nich postanowiono dostosować do zadań ratownictwa medycznego, trzy zaś miały pozostać w wariancie transportowo-desantowym. W 2006 r. oba śmigłowce ewakuacji medycznej Mi-17AE miały trafić do Powietrznej Jednostki Ratownictwa Medycznego w strukturze 25 Brygady Kawalerii Powietrznej.

W styczniu 2006 r. miał zostać rozstrzygnięty przetarg na śmigłowce dla najważniejszych osób w Polsce: prezydenta, premiera oraz marszałków Sejmu i Senatu. O zamówienie rywalizowały śmigłowce: AgustaWestland EH-101, AgustaWestland AB139, Eurocopter EC-225, Eurocopter NH-90, Sikorsky S-92A, Mil Mi-171, Boeing CH-47F ”Chinook”. Komisja konkursowa wskazała na śmigłowiec AgustaWestland EH-101, to jednak zaproponowana przez producenta cena okazała się zbyt wysoka dla budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej.

W 2007 (wg [17]- 2006) r. Lotnictwo Wojsk Lądowych zakupiło za pośrednictwem firmy Bumar Sp. z o o., 7 używanych śmigłowców Mi-17-1V (Mi-8MTW-1). Po remoncie i doposażeniu (obejmowało m.in.: montaż opancerzenia, dodatkowych urządzeń pokładowych- IFF, GPS, VOR/TAC, ZSŁ, dostosowanie kabiny pilotów do użycia gogli noktowizyjnych, montaż dodatkowych uchwytów do mocowania karabinów maszynowych, a w celu zmniejszenia możliwości trafienia pociskami przeciwlotniczymi naprowadzanymi na podczerwień na dyszach wylotowych ich silników założono rozpraszacze gazów wylotowych, zainstalowano też system zakłócania w podczerwieni Adros) najpierw w WZL nr 2, a później w WZL nr 1 w Łodzi, miały trafić do Afganistanu jako wzmocnienie Polskiego Kontyngentu Wojskowego w tym kraju. Pierwsze 4 egz. miały tam dotrzeć jeszcze w 2007 r.

W 2008 r. Departament Zaopatrywania Sił Zbrojnych MON planował pozyskanie kolejnych 3 śmigłowców transportowych Mi-17.

Na początku 2010 r. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie otrzymało śmigłowiec Mi-8S nr 10620 nb 620, który był eksploatowany w Polsce w 36 SPLT na Okęciu. Przeznaczony do przewozu VIP. Ten egzemplarz jako jeden z czterech w maju 1979 r. został przemalowany na barwy PLL ”Lot” i służył do przewozu papieża Jana Pawła II podczas Jego pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny.

Śmigłowce Mi-8 używane były również w lotnictwie cywilnym. W 1973 r. powołano cywilny Zespół Śmigłowcowy Robot Budowlano-Montażowych Instal, z siedzibą w Nasielsku koło Warszawy. Zespół rozpoczął działalność korzystając w pierwszym okresie ze śmigłowca Mi-8, odkomenderowanego wraz z załogą przez Dowództwo Wojsk Lotniczych. W 1989 r. została utworzona firma firmę JOY Company Ltd., która za pomocą śmigłowca  Mi-8 prowadziła przeciwpożaro­we loty patrolowe lasów w Hiszpanii. W perspektywie JOY planowała użytko­wać docelowo 10 śmigłowców o różnym przeznaczeniu (w 1991 r. miało to być do 6 egz.)- po­czątkowo Mi-8, a następnie śmigłowce Bell 412 (3 egz.). W 1991 r. firma planowała utworzenie linii lotniczej z Polski do Zjednoczonych Emiratów Arab­skich, którą miały obsługiwać dwa sa­moloty Iljuszyn Ił-76. Na loty z kraju do Afryki i na Bliski Wschód firma zamierzała wprowa­dzić samoloty Antonow An-12. Zamierzała również zaku­pić używane samoloty Boeing 707 oraz samoloty produkcji szwedzkiej SAAB 340.

Na początku lat 2000-nych śmigłowce Mi-8 używane były w przedsiębiorstwie White Eagle Aviation (WEA).

Konstrukcja Mi-8:
Śmigłowiec w układzie klasycznym, konstrukcja całkowicie metalowa. Załoga- 3 osoby. W wersji pasażerskiej zabiera 28 pasażerów, w wersji desantowej zabiera 20 żołnierzy z pełnym ekwipunkiem lub ładunek o masie do 4 ton. Na zewnątrz pod kadłubem znajdują się uchwyty pozwalające zabrać ładunek o wadze do 2500 kg. Wersja sanitarna mieści 12 rannych i personel lekarski. Wersję dyspozycyjna zabiera 9 osób.
Wirnik nośny składa się on z 5 łopat, piasty, tłumików, przegubów oraz instalacji przeciwoblodzeniowej. Łopata ma obrys prostokątny w rzucie poziomym. Elementem nośnym łopaty jest dźwigar wykonany ze stopu aluminiowe­go w postaci belki z wewnętrznym otworem o sta­łym przekroju wzdłuż rozpiętości. Do tylnej ścianki dźwigara przyklejone są sekcje z wypełniaczem ulowym, które w liczbie 21 sztuk tworzą część spływową łopaty. Na końcu łopaty zamocowana jest owiewka. Łopata jest wyposażono w specjalną instalację sygnalizacji uszkodzenia dźwi­gara. Działa ona na tej zasadzie, że wewnętrzna prze­strzeń dźwigara wypełniona jest powietrzem pod ciśnieniem. W przypadku powstania w dźwigarze pęknięcia lub naruszenia szczelności z jakiegokolwiek innego powodu ciśnienie w jego wnętrzu spada. Powoduje to odkształcenie sprężystego mieszka, który wypycha na powierzchnię łopaty czerwony kołpaczek ostrzegający, widoczny z miejsca pilota. Na krawędzi natarcia łopaty zabudowane są elementy grzejne, wchodzące w skład instalacji przeciwoblodzeniowej śmigłowca. Piasta wirnika nośnego przeznaczona jest do mo­cowania łopat, przekazywania momentu obrotowe­go z przekładni głównej na łopaty, jak również do przejmowania i przenoszenia sił aerodynamicznych z wirnika na kadłub śmigłowca. Zasadniczymi ele­mentami piasty są: korpus piasty, jarzma pośredni­czące, czopy przegubów przekręceń, korpusy prze­gubów przekręceń, dźwignie obrotu łopat oraz tłumiki hydrauliczne przegubów odchyleń. Piasta wykonana jest z wysokowytrzymałej stali. W środku korpusu piasty wykonany jest otwór z wielowypustem, za pomocą którego łączy się ona z wałem wirnika noś­nego. Łopaty mocuje się do piasty za pomocą prze­gubów wahań, odchyleń i przekręceń. Przeguby umożliwiają łopatom wykonywanie wahań w płasz­czyźnie pionowej i płaszczyźnie obrotu wirnika.
Kadłub dwudzielny, całkowicie metalowy, nitowana konstrukcją ty­pu półskorupowego. Składa się z części nosowej i centralnej oraz belek ogonowej i końcowej. Przednią część zajmuje bogato oszklona kabina załogi. Część środkową i tylną zajmuje kabina ładunkowa. Silniki umieszczone nad kabiną, a zbiorniki po obu stronach kadłuba. Tył kadłuba stanowią szczelne drzwi ładunkowe otwierane na boki. Tylna część kadłuba zakończona belką ogonową konstrukcji nitowanej, całkowicie metalowej. Ma ona kształt ściętego stożka, wykonanego z po­dłużnic i żeberek. Pracujące pokrycie belki wykonano z gładkiej blachy duralowej. W tylnej części belki ogonowej znajduje się statecznik i płoza ogonowa. Belka końcowa konstrukcji nitowanej ma kształt stożka ściętego. Jest ona zamontowana pod kątem 43° 10' względem osi belki ogonowej i składa się z podłużnie oraz wręg. W tylnej części belka ma specjalnie oprofilowaną owiewkę, polepszającą sta­teczność kierunkową śmigłowca. Kabina zakryta, wentylowana.
Śmigło ogonowe jest typu pchającego, składa się z piasty i trzech łopat. Łopata ma konstrukcję całkowicie metalową, której głównym elementem jest dźwigar wykonany z odkuwki aluminiowej. Część spływową łopaty tworzy pojedyncza sekcja z wypełniaczem ulowym, przykle­jona do tylnej ścianki dźwigara. Zewnętrzna po­wierzchnia takiego elementu oklejona jest dwoma warstwami tkaniny szklanej. Na krawędzi natarcia łopaty naklejony jest element grzejny elektrycznej instalacji przeciwoblodzeniowej.
Statecznik poziomy (przestawialny podczas postoju na ziemi) zamocowany w tylnej części belki ogonowej. Krawędź natarcia statecz­nika pokryła jest blachą duralową, pozostałe części płótnem. Belka końcowa jest wy­profilowana tak, że służy również jako statecznik pionowy.
Podwozie trójpodporowe z kołem przednim, stałe. W tylnej części belki zamocowana jest płoza ogonowa zabezpieczający od uderzenia o ziemię.

Konstrukcja Mi-17:
Śmigłowiec w układzie klasycznym, konstrukcja całkowicie metalowa. Załoga- 3 osoby. W ładowni standardowo 24 odchyla­ne siedzenia dla żołnierzy, może być założone 6 dalszych sie­dzeń pośrodku ładowni. W polskiej wersji ewakuacji medycznej Mi-17AE: 7 rannych w pozycji leżącej, w tym jednego wstanie ciężkim oraz 3 osoby personelu medycznego.
Kadłub niewiele zmie­niony w stosunku do Mi-8. Na śmi­głowcach najnowszych serii produ­kcyjnych na głowicy wirnika nośne­go założony jest tłumik drgań.
Wir­nik ogonowy jest przeniesiony na lewą stronę belki ogonowej.

Konstrukcja Mi-17MD Night (zmiany w stosunku do Mi-17):
Śmigłowiec w układzie klasycznym, konstrukcja całkowicie metalowa. Załoga- 3 osoby. W ładowni standardowo umieszczone są 24 odchy­lane siedzenia dla żołnierzy wzdłuż burt ładowni oraz rząd 10 siedzeń pośrodku. Maksymalnie można ułożyć do 40 siedzeń.
Na głowicy wirnika no­śnego zamontowany jest tłumik drgań.
Przód kadłuba został przemodelowany i lekko wy­dłużony. Dodano odsuwane do tyłu drzwi na prawej burcie ładowni, lewe drzwi poszerzono. Tylna rampa jest jednoczęściowa, opuszczana mechanicznie. Na kołach głównych oraz po bokach przodu kadłuba można zakładać pontony do awaryjnego wodowana.

Uzbrojenie:
- Mi-8MT- karabin maszynowy kal. 7,62 mm montowany we włazie w prawoburtowej części wrót ładunkowych, karabin maszynowy, kal. 7,62 mm typu PKT montowany w nosie śmigłowca, karabiny (2 do 4) kal. 7,62 mm montowane (jedna z opcji) na zewnętrznych wysięgnikach na uzbrojenie wyposażonych w belki BD3-57KRWM (w sumie 6 punktów podwieszeń).   Na niektórych ze stosowanych w Afganistanie Mi-8MT stosowano również wkm kal. 12,7 mm typu NSW oraz granatniki automatyczne kal. 30 mm AGS-17 Plamia, które montowano w bocznych drzwiach do kabiny lub we włazie we wrotach ładunkowych. Ponadto mógł przenosić na węzłach podwieszeń szereg typów uzbrojenia takich jak zasobniki UPK-23-250 z działkami GSz-23L, zasobniki B-8W20 dla 20 npr S-8 każdy czy zasobniki strzeleckie GUW-8700,
- Mi-8AMTSz "Terminator"- otrzymał boczne wysięgniki z sześcioma węzłami podwieszeń, mógł przenosić m.in. pociski kierowane pociski powietrze- ziemia 9M114 "Szturm-W" oraz 9M120 "Ataka", a także powietrze- powietrze 9M39 "Igła-W". Szeroka gama uzbrojenia niekierowanego i  zasobników strzeleckich. W części nosowej ponownie zainstalowano karabin maszynowy PKT. Kolejne karabiny mogły być instalowane natomiast w tylnych wrotach (1) oraz oknach bocznych (do 6),
- Mi-8MTW-2- posiadały możliwość instalacji wysięgników do podwieszania uzbrojenia. Jego standardowy zestaw miał składać się z 4 zasobników B-8W20 dla 20 rakiet S-8 każdy, 2 lub 4 zasobników UPK-23-250 lub do 6 bomb o wagomiarze od 50 do 100 kg. Prócz nosowego i mocowanego w tylnym luku karabinów maszynowych istnieje też możliwość instalacji do 8 karabinów strzelających przez okna i boczne drzwi śmigłowca,
- Mi-17-1W- istnieje możliwość instalacji karabinu maszynowego kal. 7,62 mm w nosie oraz kolejnego w tylnym luku. Ponadto również w oknach bocznych również montowane mogą być karabiny maszynowe kal. 7,62 mm. Kolejny karabin maszynowy może zostać również zainstalowany w drzwiach bocznych. Śmigłowce utrzymały możliwość przenoszenia uzbrojenia niekierowanego na wysięgnikach montowanych do burt kadłuba (w sumie 6 węzłów podwieszeń),
- Mi-17MD Night-  po bokach kadłuba śmigłowca mogą być założone dwa wysięgniki, każdy z trzema belkami BD3- S7KRWM do zawieszania uzbrojenia. Maksymalny udźwig uzbrojenia wynosi 1500 kg (sześć bomb po 250 kg), ale w większości wariantów podwieszeń zajęte są jedynie cztery wysięgniki z dostępnych sześciu. Typowym wariantem są 4 wyrzutnie B- 8W-20 łącznie z 80 rakietami niekierowanymi S-8. Oprócz nich mogą być podwieszane bomby o ma­sie do 250 kg, kasety bombowe, zbiorniki z miesza­niną zapalającą, zasobniki działkowe UPK-23-250. Możliwe jest zainstalowanie stanowisk z ruchomym karabinem maszynowym w przedzie kabiny pilotów oraz w tylnym luku (PKT), a także wykorzystanie bro­ni osobistej żołnierzy desantu (cztery karabinki automatyczne i dwa ręczne karabiny maszynowe strze­lające przez okna ładowni). Do kontroli wyników strzelania służy fotokarabin AKS-2A. Możliwe jest stosowanie uzbrojenia kierowanego: rakiet przeciwlotniczych "Igła-W" (naj­częściej 4 rakiety w jednym bloku oraz kiero­wanych przewodowo rakiet przeciwpancernych "Malutka-2" (dwie wyrzutnie po trzy rakiety).
Patrz również- historia rozwoju konstrukcji.

Wyposażenie Mi-8:
Wyposażenie pilotażowo- nawigacyjne: zestaw przyrządów pilotażowo- nawigacyjnych, przyrządów kontroli pracy silników, przekładni oraz instalacji umożliwiających lot śmi­głowca w dzień, w nocy oraz trudnych warunkach pogodowych. W jego skład wchodzi m.in. czterokanałowy pilot automatyczny AP-34B. Wyposażenie radiowe i radiona­wigacyjne składa się z radiostacji krótkofalowej, służącej do łączności radiotelefonicznej dwustronnej o zasięgu do 1000 km, radiostacji o zasięgu 100 km, średniofalowego radio- kompasu automatycznego, wysokościomierza radio­wego małych wysokości z sygnalizacją dźwiękową i świetlną niebezpiecznej wysokości lotu. Zestaw wyposażenia jest bar­dzo różny w zależności od konkret­nego zamówienia. Typowe urzą­dzenia łączności śmigłowca Mi-8T to radiostacje R-842 (w wersjach cywilnych Jadro-1), R-860 (wcześniej R-833, w wersjach cy­wilnych Bakłan-20) oraz odbiornik R-852 współpracujący z radiokompasem ARK-U2 rozmównica po­kładowa SPU-7. Wyposażenie na­wigacyjne składa się z radiokompa- sów ARK-9 i ARK-U2, radiowysokościomierza RW-3 (w najno­wszych seriach A-037) oraz dopplerowskiego miernika prędkości DIW-1 (we wczesnych seriach go nie było).
- Mi-8RL z polskiej Lotniczej Grupy Poszukiwawczo-Ratowniczej: radiostacja AN/ARC-210, radiostacja KHF-950, systemy nawigacyjne VOR/ILS/Marker oraz TACAN, system nawigacji satelitarnej GPS-155XL, urządzenie odzewowe systemu swój-obcy, radiokompas poszukiwawczy DF-430F, radiopława Satellite 406, wciągarka LUCAS, wyrzutnik dla trzech bomb oświetlających OMAB.
- Mi-17-  posiada dopplerowski miernik prędkości i kąta znoszenia DISS-32-90 oraz system dalekiej nawigacji A-723, opcjonalnie zakładany jest radar pogodowy 8A-813. Wyposażenie radiowe stanowi radiostacja R-863 (w wersjach wojskowych) lub Bakłan-20 (w wersjach cywilnych). Śmigłowce wojskowe zabierają ka­sety ASO-2W (cztery pod belką ogonową lub sześć na burtach kad­łuba). każda z 32 nabojami PPI- 26-1. niekiedy także generatory zakłóceń w podczerwieni Ł-166W,
- Mi-17AE (polska wersja wersji ewakuacji medycznej)- komputer sterujący SK-1, radiostacja XM-6013P, radiostacja RRC-9500 oraz radiostacja RF-5800H, system nawigacji i lądowania według przyrządów VOR/ILS/MKR, system nawigacji TACAN, odbiornik nawigacji satelitarnej GPS, radiowysokościomierz AN/APN-209, transponder systemu rozpoznania swój-obcy SC-10D2/Sz, wciągarka SŁG-300,
- Mi-17MD Night- dopplerowski miernik prędkość i i kata znoszenia DISS-32-90, system bliskiej nawiga­cji i lądowania przyrządowego Kurs MR-70, system dalekiej nawigacji A-723, odbiornik znaczników ARW-RK, radar pogodowy 8A813S. Uposażenie łączności stanowi radiostacja R-863. W wariancie docelowym Mi-8MTW-5 posiadać miał nowoczesny system pilotażowo- nawigacyjny z komputerem po­kładowym.
Instalacje: elektryczna, hydrauliczna, pneumatyczna, przeciwoblodzeniowa, przeciwpożarowa, ogrzewania, wentylacji,
Patrz również- historia rozwoju konstrukcji.

Silnik- w śmigłowcu W-8 jeden turbosprężarkowy IW-24W o mocy 1397 kW (1900 KM), wg innych źródeł- TW-2M o mocy max 1987 kW (2700 KM).

Napęd- 2 silniki turbowałowe:
- W-8AMi-8P- TW2-117A o mocy max na wale turbiny 1104 kW (1500 KM) i mocy nominalnej 883 kW (1200 KM) każdy (wg innych źródeł- o mocy max 1250 kW / 1700 KM każdy),
- Mi-8AP-2, Mi-8AP-4, Mi-8APS, Mi-8TP, Mi-8AT- TW2-117AG o mocy startowej 1104 kW (1500 KM) i mocy max 1250 kW (1700 KM) każdy,
- Mi-8MT- TW3-117 o mocy startowej 1417 kW (1927 KM), od 1978 r. śmigłowce zaczęły otrzymywać poprawione silniki TW3-117MT III serii,
- Mi-8AMT (Mi-171, Mi-171B), Mi-8MTW, Mi-8MTW-1, Mi-17M, Mi-172- TW3-117WM  o mocy startowej 1397 kW (1900 KM) i nominalnej 1250 kW (1700 KM) każdy,
- Mi-17- TW3-117MT o mocy max 1397 kW (1900 KM) każdy,
- Mi-172GA (dla firmy Gazprom)- TW3-117WMA-SB3 o mocy startowej 1471 kW (2000 KM) każdy,
- Mi-8MTW-7, Mi-17W-6, Mi-171GA- WK-2500 o mocy max 1838 kW (2500 KM) każdy.
Silniki są umieszczone obok siebie na su­ficie ładowni,
- Mi-17MD Night- TW3- 117WM lub TW3-117MT o mocy startowej 1417 kW (1900 KM), mocy nominalni 1268 kW (1700 KM) i mocy nadzwyczajnej 1641 kW (2200 KM) każdy.
Patrz również- historia rozwoju konstrukcji.

Dane techniczne Mi-8 (wg [2]):
Średnica wirnika nośnego- 21,29 m długość kadłuba- 18,31 m, długość całkowita z obracającym się wirnikiem nośnym i śmigłem ogonowym- 25,22 m, wysokość całkowita- 5,6 m, powierzchnia tarczy wirnika-(wg [24]- 356) m2.
Masa własna wersji transportowej- 7161 kg, masa własna wersji pasażerskiej- 7417- 7509 kg, masa użyteczna- 3839- 4839 kg, masa całkowita- 11 000 kg, masa całkowita max przy starcie pionowym- 12 000 kg.
Prędkość max- 250 km/h, prędkość przelotowa- 180-225 (wg [24]- 220) km/h, pułap praktyczny- 4500 m, pułap zawisu dla masy całkowitej normalnej- 1800 m, zasięg- 360 (wg [24]- 425- 500) km, zasięg max – 940 (wg [24]- 620- 930) km.

Dane techniczne Mi-17 (wg [20]):
Średnica wirnika nośnego- 21,294 m, długość całkowita z obracającymi się wirnikami- 25,31 m, długość całkowita bez wirników (bez radaru)- 18,219 m, wysokość max- 5,65 m, wy­sokość na postoju bez wirnika ogo­nowego-  4,756 m.
Masa własna- 7055- 7200 kg, masa star­towa normalna-  11 100 kg, masa startowa max- 13 000 kg, masa  ładunku wewnętrznego max- 4000 kg, masa ładunku na zewnętrznym za­czepie max- 4500 - 5000 kg.
Prędkość max- 250 km/h, prędkość przelotowa -220- 240 km/h, pułap statyczny z silnikami TW3-117MT- 1760 m, pułap statyczny z silnikami TW3-117WM- 3980 m, pułap praktyczny z silnikami TW3-117MT - 5000 m, pułap praktyczny z silnikami TW3-117WM- 6000 m, zasięg bez zbiorników dodatkowych- 580 km, zasięg max ze zbiornikami do­datkowymi- 1100 km.

Dane techniczne Mi-17MD Night (wg [20]):
Średnica wirnika nośnego- 21,294 m, długość całkowita z obracającymi się wirnikami- 25,33 m, długość bez wirników- 18,465 m, wysokość max- 5,534 m, wysokość na postoju bez wirnika ogonowego- 4,756 m.
Masa ładunku wewnętrznego- 4000 kg, masa ładunku na zewnętrznym zaczepie max- 5000 kg, masa startowa normalna- 11 100 kg, masa startowa max- 13 500 kg.
Prędkość max- 262 km/h, prędkość max z normalną masą startową- 250 km/h, prędkość max z masą startową max- 230 km/h, prędkość przelotowa- 220- 240 km/h, pułap statyczny z silnikami TW3-117MT-   1760 m, pułap statyczny z silnikami TW3-117WM- 3980 m, pułap praktyczny z silnikami- TW3-117MT- 4100- 5000 m, pułap praktyczny z silnikami TW3-117WM- 4800- 6000 m, zasięg max- 1600 km.

Galeria

  • Śmigłowiec Mil Mi-8MTV-1 Lotnictwa Marynarki Wojennej. (Źródło: Copyright Krzysztof Godlewski- "airfoto.pl").
  • Śmigłowiec ratownictwa medycznego Mil Mi-17AE. MSPiO Kielce 2006 r.  (Źródło: Copyright Witold Mikiciuk- "Militaria i lotnictwo Jowitka").
  • Śmigłowce Mi-8T ze 103 PL MSW wypożyczone do przedsiębiorstwa Dakomat, które świadczyło w Hiszpanii loty na potrzeby gaszenia pożarów lasów.  (Źródło: Lotnictwo Aviation International nr 2/1991).

Źródło:

[1] Rochowicz R. ”Powietrzne sanitarki w SZ RP”. Nowa Technika Wojskowa nr 10/2006.
[2] Kłosiński P. ”Śmigłowce w Spec Pułku”. Nowa Technika Wojskowa nr 2/1995.
[3] Kłosiński P. ”42 Eskadra Lotnicza- 20 lat służby”. Nowa Technika Wojskowa nr 5/1995.
[4] Gołąbek A. ”13 Pułk Lotnictwa Transportowego.”. Lotnictwo z szachownicą nr 10.
[5] Mikołajczuk M., Michalski P. ”36. Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego”. Lotnictwo z szachownicą nr 21 i 22.
[6] Pogorzelski K. ”Polskie śmigłowce nad Afryką (cz. II)”. Lotnictwo nr 5/2005.
[7] Liwiński J. ”Polscy przewoźnicy”. Lotnictwo nr 8/2004.
[8] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1945-1980”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1980.
[9] Rochowicz R. ”Lotnicza karetka pogotowia”. Nowa Technika Wojskowa nr 10/2006.
[10] Kłosiński P. ”Śmigłowce nad Warszawą- konieczność czy fanaberia?”. Nowa Technika Wojskowa nr 3/1995.
[11] Butowski P. ”Rosyjskie programy modernizacji samolotów wojskowych”. Nowa Technika Wojskowa nr 1 i 2/1999.
[12] Rochowicz R. ”Komu śmigłowce”. Nowa Technika Wojskowa nr 10/2007.
[13] (SBW) ”Śmigłowiec dla VIP”. Lotnictwo nr 11/2005.
[14] Rochowicz R. ”Chile kupuje rosyjskie śmigłowce”. Nowa Technika Wojskowa nr 8/2009.
[15] (PA) ”Śmigłowce dla Indii”. Nowa Technika Wojskowa nr 1/2009.
[16] (ŁP) ”Mi-17 dla Tajlandii”. Nowa Technika Wojskowa nr 12/2008.
[17] Bączyk N. ”Ile śmigłowców dla wojska?” Nowa Technika Wojskowa nr 5/2008.
[18] ”Nowe eksponaty Muzeum Lotnictwa Polskiego”. ”Samoloty.pl”
[19] ”Militaria i lotnictwo Jowitka”.
[20] Butowski P. "Lotnictwo wojskowe Rosji". Tom 2. Wydawnictwo Lampart. Warszawa 1995.
[21] Butowski P. "Lotnictwo wojskowe Rosji". Tom 3. Wydawnictwo Lampart. Warszawa 1997.
[22] Gajzler M. "Śmigłowiec Mi-8 cz.I - pierwsza generacja". Polska Zbrojna.
[23] Gajzler M. "Śmigłowiec Mi-8/Mi-17 cz.II - druga generacja". Polska Zbrojna.
[24] Grzegorzewski J. "Śmigłowiec Mi-8". Seria "Typy Broni i Uzbrojenia" nr 94. Wydawnictwo MON. Warszawa  1984.
[25] (m) "Dakomat". Lotnictwo Aviation International nr 2/1991.
[26] (m) "Joy". Lotnictwo Aviation International nr 3/1991.

blog comments powered by Disqus