Mikojan MiG-23, 1967

Samolot myśliwski. ZSRR/Rosja.
Samolot myśliwski Mikojan MiG-23MF w barwach Polskich Sił Powietrznych. Samolot znajduje się na lotnisku Bydgoszcz-Szwederowo. (Źródło: Copyright Krzysztof Godlewski- ”JetPhotos. Net Photo”).
Lata 1950-te były okresem nieustannego wzrostu pułapu i prędkości samolotów bojowych uzyskiwanego kosztem charakterystyk manewrowych i parametrów startu i lądowania. Doktryna, znajdująca oparcie techniczne w możliwościach napędu odrzutowego i rozwoju broni rakietowej, redukowała zadania samolotów myśliwskich do roli nosicieli nowych rodzajów uzbrojenia, dostarczających je w rejon celu. Otrzymały one radioelektroniczne systemy wykrywania i naprowadzania na cel oraz półautomatyczne systemy kierowania ogniem. Głównym uzbrojeniem stały się kierowane pociski rakietowe powietrze-powietrze o stosunkowo niewielkim zasięgu, odpalane w tylnej półsferze celu przy niewielkich przeciążeniach. Postępująca miniaturyzacja broni jądrowej zaowocowała opracowaniem koncepcji taktycznego samolotu myśliwskiego, który poza zdolnością przechwytywania celów powietrznych został dostosowany także do wykonywania uderzeń jądrowych z małych wysokości (Lockheed F-104G ”Starfighter”, Dassault-Breguet ”Mirage IIIE”, Mikojan MiG-21S). Konsekwencją wykonywania lotów na małych wysokościach stał się gwałtowny wzrost zużycia paliwa i zmniejszenie promienia działania. Wymusiło to konieczność przystosowania samolotów do działań z doraźnie przygotowanych lotnisk bliżej linii frontu. Wzrosły też wymagania w stosunku do wyposażenia radioelektronicznego, które powinno uniezależnić samolot od pomocy z ziemi. Niezbędne okazało się zastosowanie celowników radiolokacyjnych o wyższych parametrach i kierowanych pocisków rakietowych zdolnych do zwalczania celów powietrznych z większych odległości i różnych pozycji.

Osiągnięcia w dziedzinie aerodynamiki, napędów, materiałów i technologii umożliwiły w latach 1960-tych podjęcie prac nad samolotami bojowymi, które miałyby dobre charakterystyki w różnych fazach lotu. Samoloty takie miały cechować zarówno mała prędkość lądowania, jak i duża prędkość maksymalna, a jednocześnie dobre charakterystyki podczas lotów z małą i dużą prędkością na różnych wysokościach. Takie oczekiwania spełniał samolot o zmiennej geometrii skrzydeł, tzn. umożliwiającej zmiany kąta skosu krawędzi natarcia i związane z nim charakterystyki aerodynamiczne samolotu podczas lotu. Podczas lotów z prędkościami poddźwiękowymi skrzydła ustawiane są w skrajne położenie przednie (skrzydła prawie wyprostowane), które zapewnia skrócony start i lądowanie. Przy maksymalnym kącie skosu skrzydeł opór aerodynamiczny samolotu jest mały. Skrzydło o zmiennej geometrii umożliwia zwiększenie doskonałości aerodynamicznej samolotu w locie poddźwiękowym. Zasięg samolotu naddźwiękowego w czasie lotu z prędkością poddźwiękową jest większy przy skrzydłach o zmiennej geometrii. Ustawienie skrzydeł na najmniejszym kącie skosu prowadzi do wzrostu siły nośnej podczas startu i lądowania i zmniejszenia prędkości, a więc i skrócenia rozbiegu oraz dobiegu albo do zwiększenia masy ładunku użytecznego.

W 1961 r. w OKB A. Mikojana przystąpiło do prac nad myśliwcem nowego pokolenia, umownie nazwanym MiG-23, który w przyszłości miał zastąpić samolot Mikojan MiG-21. Prototyp Je-8/1 został oblatany 17.04.1962 r. Samolot miał przednie usterzenie poziome i podkadłubowy wlot powietrza do silnika. Zbudowano jeszcze drugi prototyp Je-8/2, jednak wkrótce program został anulowany.

OKB A. Mikojana przystąpiło do opracowania zupełnie nowego frontowego samolotu myśliwskiego. Przewidywano opracowanie samolotu z trójkątnym skrzydłem i specjalnie opracowanym dla niego silnikiem odrzutowym R-27F-300. Samolot miał osiągać prędkość maksymalną wynoszącą 2700 km/h, co wymagało zastosowania nowych materiałów konstrukcyjnych i technologii. Miał on być wyposażony w nową stację radiolokacyjną Sapfir-23 oraz 2-4 kierowane pociski rakietowe średniego zasięgu R-23. Jednak specjaliści wojskowi uważali, że duże lotniska z betonową nawierzchnią są łatwe do zniszczenia lub poważnego uszkodzenia przy użyciu nowoczesnych środków bojowych. Spowodowało to zaostrzenie wymagań dotyczących charakterystyk startowych i lądowania samolotów taktycznych, które mogłyby operować z lotnisk o skróconych pasach startowych. Aby spełnić te wymagania postanowiono opracować dwa warianty samolotu MiG-23: o zmiennej geometrii skrzydeł oraz z dodatkowymi silnikami nośnymi.

Do projektowania obu wariantów samolotu MiG-23 przystąpiono w 1964 r. Samolot wyposażony w dwa silniki nośne Kolesow RD-36-35 o ciągu 2 x 2305 daN otrzymał oznaczenie wyrób 23-01 (MiG-23PD lub MiG-23UWP). Samolotowi o zmiennej geometrii skrzydeł nadano oznaczenie 23-11 (lub MiG-23I). W dniu 3.04.1967 r. samolot 23-01 wykonał pierwszy lot. Wykonany w układzie średniopłata z trójkątnym skrzydłem i płytowym usterzeniem był napędzany silnikiem marszowym R-27-300 o ciągu startowym 5100 daN i 7650 daN z dopalaczem. Silniki nośne były zamontowane pionowo w kadłubie za kabiną pilota. Skrzydła samolotu wyposażono w system zdmuchiwania warstwy przyściennej SPS, który współdziałając z silnikami nośnymi miał zapewnić rozbieg 160-200 m i dobieg ze spadochronem hamującym zaledwie 250 m. Uzbrojenie składało się z dwulufowego działka GSz-23L i dwóch kierowanych pocisków rakietowych powietrze-powietrze średniego zasięgu R-23R lub K-23T podwieszanych pod skrzydłami. MiG-23PD przeszedł program prób fabrycznych. Samolot miał mniejszy zasięg i udźwig środków bojowych w porównaniu z samolotem o zmiennej geometrii skrzydeł, dlatego w lipcu 1967 r. dalsze prace zostały przerwane.

Samolot 23-11 (MiG-23I) powstał w zespole kierowanym przez Rostisława A. Bieliakowa. Projekt koncepcyjny samolotu opracowała w pierwszym kwartale 1966 r. grupa studyjna A. A. Andriejewa. Zastosowano układ obrotu skrzydeł, w którym ruchome są jedynie zewnętrzne części skrzydeł, a stosunkowo duży stały centropłat zapewnia poprawną stateczność samolotu mimo zmian kąta skosu. W pierwszym kwartale 1966 r. powstał projekt wstępny samolotu MiG-23, do napędu którego opracowano silnik turbinowy R-27. Pierwszy prototyp 23-11/1 został oblatany 10.06.1967 r. Wkrótce rozpoczęły się próby następnych prototypów 23-11/2 i 23-11/3. W sumie w programie Prób Fabrycznych i Państwowych uczestniczyło 9 prototypów samolotu MiG-23.

W czasie produkcji i eksploatacji samolotu MiG-23 (oznaczenie NATO "Flogger") systematycznie doskonalono go i modernizowano. Znacznie podwyższono jego stateczność, sterowność i manewrowość oraz maksymalny współczynnik przeciążenia eksploatacyjnego. MiG-23 wyposażono w urządzenia do podświetlania celu przed odpaleniem pocisków rakietowych (z samonaprowadzaniem lub naprowadzaniem radiolokacyjnym), w skład uzbrojenia wprowadzono nowe pociski rakietowe klasy powietrze-powietrze do prowadzenia walki na krótkich odległościach. Szybki rozwój elektroniki i optroniki umożliwił radykalne zmodernizowanie środków technicznych obserwacji przestrzeni powietrznej, wykrywanie oraz ustalanie przynależności państwowej statków powietrznych i określanie współrzędnych obiektów latających i naziemnych. Znacząco zwiększono moc i możliwości stacji radiolokacyjnej.

Wersje rozwojowe samolotu Mikojan MiG-23:
- MiG-23S- jednomiejscowy samolot myśliwski. Produkcję uruchomiono w Moskiewskiej Wytwórni Samolotów (MMZ) Znamia Truda. Pierwszy egzemplarz został oblatany 21.05.1969 r. Samoloty wyposażano w zastępczą stację radiolokacyjną RP-22, ponieważ właściwa stacja RP-23 Sapfir była jeszcze niedopracowana, automatyczny celownik kolimatorowy oraz zautomatyzowany system sterowania SAU-23A współpracujący z systemem rejestracji parametrów lotu. Ze względu na brak docelowej stacji radiolokacyjnej uzbrojenie rakietowe samolotu składało się tylko z czterech kierowanych pocisków rakietowych małego zasięgu R-3R, R-3S lub R-13M. Do zwalczania celów naziemnych samolot uzbrajano w dwa pociski Ch-66 kierowane radiolokacyjnie lub Ch-23 z kierowaniem radiokomendowym, bomby o masie 50-500 kg, zasobniki-wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych S-5 lub S-24. Stałe uzbrojenie samolotu stanowiło dwulufowe działko GSz-23L. W latach 1969-1970 wyprodukowano 50 egz. MiG-23S napędzanych silnikiem R-27F2-300 o ciągu startowym 6769 daN i z dopalaniem 10 000 daN. W 1971 r. ciąg silnika z dopalaniem podwyższono do 12 262 daN. W 1971 r. wyprodukowano niedużą partię samolotów MiG-23 bez dodatkowych oznaczeń, które wyposażono w skrzydła z nową ruchomą częścią skrzydła o zwiększonej cięciwie,
- MiG-23B- jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy. Projekt powstał w 1970 r. Usunięto stację radiolokacyjną i przeprojektowano przednią część kadłuba. Samolot wyposażono w specjalny celownik bombardierski przeznaczony do zrzutu bomby jądrowej w czasie lotu wznoszącego. Zastosowano nowy silnik turbinowy Lulka AL-21F-300 o ciągu startowym max 7840 daN i 11 270 daN z dopalaniem. W skład wyposażenia wchodziły m.in. system celowniczo-nawigacyjny PrNK Sokoł-23S, zestaw nawigacyjny KN-23, system ręcznego i automatycznego sterowania SAU-23B, radiowysokościomierz RW-5P, zestaw celowniczy zawierał celownik PBK-3-23S, głowicę optyczną S-17WG celownika ASP-17 z pulpitem sterowania oraz dalmierz laserowy. W celu samoobrony samolot wyposażono w system zakłóceń radiolokacyjnych i flary. Prototyp oblatany został 20.08.1970 r. W 1971 r. zakończono próby państwowe samolotu MiG-23B i rozpoczęto produkcję seryjną. Przerwano ją po wyprodukowaniu 24 egz., ponieważ samolot nie spełnił pokładanych w nim nadziej,
- MiG-23BN- jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy. Był napędzany silnikiem R-29B-300 o ciągu z dopalaniem 11 270 daN i wyposażony w zestaw celowniczo-nawigacyjny PrNK Sokoł-23N. W skład uzbrojenia samolotu wchodził praktycznie cały arsenał ówczesnych lotniczych środków rażenia celów naziemnych: działko lotnicze GSz-23L, niekierowane i kierowane pociski klasy powietrze-ziemia, w tym kierowane pociski rakietowe Ch-25, bomby klasyczne i jądrowe. Masa podwieszanego uzbrojenia wynosiła 3000 kg. MiG-23 był uzupełniającym nosicielem bomb jądrowych dla radzieckiego lotnictwa myśliwsko-bombowego. Zasadniczo samolot przeznaczono do przenoszenia bomb jądrowych RN-40 o masie 370 kg i mocy 30 kT oraz podobnych. Produkcję MiG-23BN uruchomiono w 1973 r. i trwała do 1985 r. Wyprodukowano 624 egz., w większości przeznaczone na eksport. Dla państw Układu Warszawskiego przeznaczone były samoloty w tzw. wariancie A, praktycznie nie różniące się od maszyn lotnictwa radzieckiego. Innym odbiorcom dostarczano samoloty w wariancie B z uproszczonym uzbrojeniem i wyposażeniem,
- MiG-23BM (izd.32-25)- wariant samolotu MiG-23BN, od którego różnił się skomputeryzowanym systemem nawigacji i ataku,
- MiG 23BK (izd. 32-26)- wariant samolotu MiG-23BN, posiadał także inne wyposażenie, m.in. celownik bombowy umożliwiający zrzut bomby jądrowej w locie wznoszącym. W wyniku dalszego rozwoju wersji samolotu myśliwsko-bombowego MiG-23 powstał gruntownie przebudowany samolot Mikojan MiG-27,
- MiG-23M (23-11M)- jednomiejscowy samolot myśliwski. Prototyp został oblatany w lipcu (wg [4]- czerwcu) 1972 r. Samolot otrzymał nowe skrzydła i dopracowaną stację radiolokacyjną Sapfir-23D oraz silnik R-29-300 o ciągu startowym 8300 daN i 11 500 daN z dopalaniem. Po raz pierwszy myśliwiec radziecki został wyposażony w stację radiolokacyjną, która mogła wykrywać samoloty przeciwnika na tle ziemi. Zasięg wykrywania wynosił 55 km. Pod kadłubem rozmieszczono termonamiernik TP-23. Samolot wyposażono także w ulepszony zautomatyzowany system sterowania SAU-23A i system nawigacyjny Polot-11-23. Uzbrojenie składało się z wbudowanego działka GSz-23Ł kal. 23 mm, 2 kierowanych pocisków rakietowych średniego zasięgu R-23R lub R-23T, 2-4 pocisków małego zasięgu R-3S, R-3R albo K-13M względnie 6 pocisków R-60. Do zwalczania celów naziemnych stosowano kierowane pociski rakietowe Ch-66 i Ch-23, niekierowane pociski rakietowe S-5, S-8 i S-24 oraz w bomby, kasety bombowe, a także zbiorniki z napalmem,
- MiG-23UB (izd. 23-51)- dwumiejscowy samolot szkolno-bojowy. Prace rozpoczęto w 1967 r., prototyp został oblatany w maju 1969 r. Samolot wyposażono w system nawigacyjny Polot-11-23, stację radiolokacyjną RP-21, celownik strzelecki ASP-PFD-21, rozmównicę pokładową oraz silnik R-27F2M-300. Uzbrojenie stanowiły kierowane pociski rakietowe powietrze-powietrze R-3S i powietrze-ziemia Ch-23R. Samolot był produkowany w latach 1970-1978 w Irkucku,
- MiG-23UM- wariant samolotu MiG-23UB odpowiadający późniejszej wersji jednomiejscowej MiG-23ML,
- MiG-23MS- samolot myśliwski. Wersja eksportowa, opracowana w 1973 r., z uproszczoną elektroniką (zamiast stacji radiolokacyjnej Sapfir-23 zamontowano stację Sapfir-21) i uzbrojeniem składającym się z kierowanych pocisków rakietowych bliskiego zasięgu R-3S, R-3R oraz R-13M,
- MiG-23MF- samolot myśliwski. Wersja eksportowa, opracowana w 1977 r. na bazie samolotu MiG-23M, przeznaczony głównie dla państw Układu Warszawskiego. Różnił się on od MiG-23M nieco uproszczonym wyposażeniem. Otrzymał on eksportową wersję systemu naprowadzania komendowego Łazur-SMA, celownik radiolokacyjny Sapfir-23E, termonamiernik TP-23-1 o nieco gorszych charakterystykach. Część MiG-23MF powstała z przebudowanych MiG-23M,
- MiG-23ML- samolot myśliwski. Masę tej maszyny zmniejszono o 1250 kg w porównaniu do MiG-23M. Do napędu zastosowano silnik R-35-300 o ciągu 8380 daN i 12 450-12 740 daN z dopalaniem. Zainstalowano także zmodyfikowany system automatycznego sterowania SAU-23AM (nowy układ pilotażu i nawigacji Poljot 2I-23, system celowniczy RP-23ML z radiolokatorem Szafir-23ML), detektorem TP-23M, celownikiem optycznym ASP-23ML i systemem komendowego naprowadzania Lazur-SML. Liczba belek podkadłubowych wzrosła do czterech. Samolot w tej wersji był produkowany dla lotnictwa radzieckiego w latach 1976-1981, a do 1985 r. na eksport,
- MiG-23P (23-14)- wersja samolotu MiG-23ML opracowana w 1977 r., zoptymalizowana dla potrzeb lotnictwa obrony przeciwlotniczej, która miała inne niż WWS systemy naprowadzania. Samolot wyposażono w celownik strzelecki ASP-23P, nową radiostację R-862, system sterowania SAU-23PM, stację radiolokacyjną Sapfir-23P oraz cyfrową aparaturę automatycznego naprowadzania na cel, które odbywało się z naziemnego punktu dowodzenia lub z samolotu wskazującego cele, wyposażonego w stację radiolokacyjną dużej mocy. MiG-23P zaczęto wprowadzać na uzbrojenie Wojsk Obrony Przeciwlotniczej w latach 1978-1979 i wkrótce zastąpiły one samoloty Suchoj Su-9 i Suchoj Su-11,
- MiG-23MLA (23-12)- samolot otrzymał zmodernizowany system celowniczo-nawigacyjny Sapfir-23MLA, przystosowany do naprowadzania nowych kierowanych pocisków rakietowych R-24R i R-24T, nowy celownik automatyczny ASP-17 i nowy termonamiernik TP-26. Uzbrojenie uzupełniono o nowy pocisk kierowany R-73 z układem kierowania na podczerwień przeznaczony do walki manewrowej. Samolot zabierał do 6 pocisków kierowanych. W latach 1978-1983 zbudowano 1100 samolotów tej wersji,
- MiG-23MLD (23-18)- samoloty tej wersji mogły bezpiecznie latać na kątach natarcia wynoszących 24-26°. Z chwilą pojawienia się amerykańskich samolotów czwartego pokolenia General Dynamics F-16A ”Fighting Falcon” i McDonnell Douglas F-15C ”Eagle”, okazało się, że MiG-23 wyraźnie im ustępuje. W celu zapewnienia lepszej stateczności na dużych kątach natarcia zmieniono kształt stałej części skrzydeł. Na dużych kątach natarcia MiG-23 w tej wersji miał charakterystyki stateczności i sterowności porównywalne w tamtym czasie z F-16A. Samolot wyposażono w nową aparaturę uprzedzającą o opromieniowaniu SPO-15L, w stację aktywnych zakłóceń SPS-141, unowocześnioną aparaturę rozpoznawania przynależności statków powietrznych Parol oraz wyrzutnie BWP-50-60 zawierające po 60 flar (pułapek cieplnych) kal. 50 mm. Masę uzbrojenia zwiększono w wariancie przeciążonym do 4500 kg, przy tym masa startowa samolotu wzrosła do 20 100 kg. W latach 1984-1985 w MMZ Znamia Truda zbudowano tylko 66 egz. MiG-23MLD. Znaczną ilość samolotów wcześniejszych wersji przebudowano (ok. 560 egz. dla WWS) do tego standardu w wojskowych lotniczych zakładach remontowych ARZ-121 w Kubince pod Moskwą,
- MiG-23MLS- odmiana samolotu MiG-23MLD, przeznaczona na eksport. Otrzymała cyfrową centralę danych aerodynamicznych.

Producentem wszystkich wersji samolotów jednomiejscowych MiG-23 była wytwórnia lotnicza, która w tamtym czasie miała nazwę Moskiewskiej Wytwórni Samolotów (MMZ) Znamia Truda. Wytwórnia w Moskwie wyprodukowała 4278 samolotów MiG-23 różnych wersji. MiG-23UB był produkowany przez wiele lat w wytwórni w Irkucku. Wytwórnię tę opuściło 769 maszyn dwumiejscowych. Wg [4]- samoloty MiG-23 były produkowane również w zakładach w Ułan-Ude.

Na początku lat 1990-tych, zespół Mikojana przedstawił ofertę modernizacji samolotów MiG-23 do standardu MiG-23I. Myśliwce MiG-23 miały otrzymać system uzbrojenia od Mikojan MiG-29M. Jednakże oferta nie spotkała się z zainteresowaniem. W 1998 r. Mikojan wystąpił z kolejną, bardziej elastyczną propozycją zmodernizowania MiG-23 do standardu MiG-23-98. Tzw. pierwszy pakiet modernizacji MiG-23-98-1 przewidywał wymianę awioniki na wzór MiG-29SMT. W drugim pakiecie MiG-23-98-2 zawarte są przedsięwzięcia dla wydłużenia resursu. Trzeci pakiet modernizacji MiG-23-98-3 to nowe środki walki elektronicznej, radiostacje, aparatura nawigacyjna itp. Wreszcie pakiet czwarty zawierał unowocześnienie obsługi naziemnej oraz przygotowania do lotu i planowania zadania bojowego. W ramach pierwszego pakietu przewidziane jest także unowocześnienie radaru i uzbrojenia. W ofercie MiG-23-98-1 radar ma być wymieniony na zupełnie nowy, np. Żemczug, Kopjo lub Moskit co umożliwiłoby użycie całej gamy nowego uzbrojenia powietrze-powietrze i powietrze-ziemia. W tańszym wariancie MiG-23-98-2 obecny radar Saphir-23 pozostaje, ale otrzymuje dodatkowy kanał radiokorekcji i wylicznik dla rakiety R-77.

Oferta modernizacji przygotowana została również dla samolotów myśliwsko-bombowych MiG-23BN oraz szkolno-bojowych MiG-23UB. Zmodernizowany MiG-23BN, nazwany MiG-23B-98 miałby otrzymać radar Moskit w podkadłubowym kontenerze, nową kabinę i system nawigacyjny. Nowe uzbrojenie ma zawierać rakiety Ch-31A i Ch-31P, rakiety i bomby kierowane laserowo (z dodatkowym zasobnikiem naprowadzania) oraz telewizyjnie. Dla samoobrony można założyć celownik nahełmowy i rakiety R-73. Zmodernizowany samolot szkolny otrzymał nazwę MiG-23UB-99.

Użytkownicy.

Ogółem wyprodukowano 4278 samolotów MiG-23 wersji jednomiejscowych i 769 maszyn dwumiejscowych. Ponad 20% z ogólnie wyprodukowanej liczby samolotów MiG-23 wyeksportowano. Podanie dokładnych danych dotyczących liczby i wersji użytkowanych w poszczególnych krajach jest utrudnione ze względu na dużą ilość wyprodukowanych samolotów, niewielkie różnice pomiędzy niektórymi odmianami i duże zmiany w czasie spowodowane wycofywaniem zużytych samolotów, stosunkowo dużą liczbą wypadków i strat w konfliktach zbrojnych. Samoloty MiG-23 stanowiły przedmiot handlu na rynku wtórnym, przy czym operacje tego typu- w wielu wypadkach nielegalne- były ściśle tajne. MiG-23 były eksploatowane w ponad 20 krajach świata:
- Algieria- zakupiła łącznie 66 MiG-23MS/MF/BM i UB. Pierwsze samoloty dostarczono w połowie lat 1970-tych. Na początku lat 1990-tych posiadała 52 samoloty w wersjach jednomiejscowych i 8 dwumiejscowych,
- Angola- posiadała pułk wyposażony w 45 samolotów MiG-23MF i MiG-23UB. Samoloty te obsługiwane były w większości przez techników i pilotów kubańskich. Brali oni udział w walkach z samolotami południowoafrykańskimi wspierającymi antyrządowe oddziały UNITA oraz atakowali cele naziemne. Warto zauważyć, że walki z południowoafrykańskimi samolotami ”Mirage” są jednym z nielicznych znanych przykładów zwycięstw odnoszonych przez samoloty MiG-23. Dopiero pod wpływem zachodzących zmian politycznych, w 1989 r. miejsce kubańczyków zaczęli zajmować szkoleni przez nich piloci angolscy. Na początku lat 1990-tych Angola posiadała ok. połowy początkowej ilości samolotów MiG-23. W 2005 r. Angola zamówiła modernizację 18 egz. MiG-23ML, która ma umożliwić uzbrojenie tych samolotów w pociski R-77,
- Bułgaria- w 1978 r. zakupiła samoloty MiG-23MF, wyposażając w nie pułk myśliwski. Później kraj ten otrzymał jeszcze ok. 20 samolotów wersji MiG-23MLD. Bułgaria zakupiła także kilkanaście MiG-23BN,
- ChRLD- zakupiła nieoficjalnie w Egipcie kilka egzemplarzy samolotów MiG-23. Stały się one przedmiotem dokładnych studiów,
- Czechosłowacja- dysponowała największą liczbą samolotów MiG-23 spośród krajów Układu Warszawskiego: 50 egz. MiG-23MF, 45 egz. MiG-23ML i 40 egz. MiG-23BN. Pierwsze dostawy rozpoczęły się w 1978 r., w latach 1981-1983 trwały dostawy samolotów w wersji ML. W samoloty MiG-23BN wyposażono jeden pułk myśliwsko-bombowy,
- Egipt- otrzymał samoloty MiG-23MS i MiG-23BN ok. 1974 r. wyposażając w nie pułk posiadający zgodnie z etatem 45 samolotów. Reorientacja polityczna, która nastąpiła w kilka lat po pierwszych dostawach, spowodowała rezygnację z dalszych zakupów na rzecz sprzętu zachodniego. Egipskie MiG-23 zostały w krótkim czasie sprzedane, w tym do USA,
- Etiopia- posiadała ok. 45 samolotów MiG-23,
- Indie- były jedynym krajem, który produkował samoloty MiG-23 na licencji w zakładach Hindustan Aeronautics Ltd. Montowane były tam samoloty MiG-23BN, które osiągnęły gotowość bojową w 1985 r. W krótkim czasie ich miejsce zaczęły zajmować samoloty MiG-27, również produkowane w zakładach HAL. Plany przewidywały zmontowanie łącznie 165 samolotów tego typu. Obok licencji Indie zakupiły jeszcze przeszło 30 MiG-23MF oraz kilkanaście MiG-23UM,
- Irak- w 1974 r. zakupił pierwsze 15 egz. MiG-23MS, później dalsze 30 egz. MiG-23ML i MiG-23MLD. Następnie zakupił ok. 80 egz. MiG-23BN. Obok innych samolotów wykorzystywane były początkowo w długotrwałym konflikcie z Iranem. W wyniku poniesionych strat w dniu wybuchu wojny z Kuwejtem Irak dysponował 30 egz. MiG-23MS/ML/MLD i 50 egz. MiG-23BN oraz 8 (z 10 zakupionych) w wersjach dwumiejscowych. W czasie operacji Desert Storm samoloty MiG-23 podzieliły los innego sprzętu lotniczego. Te, które próbowały podejmować walkę były szybko zestrzeliwane, a pozostałe próbowały ucieczki na teren niedawnego wroga- Iranu, gdzie zostały internowane wśród 150 innych samolotów i przejęte na poczet reparacji wojennych,
- Izrael- w 1989 r. na MiG-23MLD uciekł do tego kraju jeden z pilotów syryjskich. Uzyskany w ten sposób samolot stał się przedmiotem wszechstronnych testów, a później umieszczono go w Muzeum IAF,
- Jemen Południowy- użytkował ok. 25 samolotów MiG-23, - KRL-D- była jedynym krajem spoza Układu Warszawskiego, która zakupiła samoloty MiG-23MF Pierwsze 8 przybyło do Korei we wrześniu 1984 r., później ich stan uzupełniono o 60 egz.,
- Kuba- zakupiła samoloty MiG-23MS, 20 egz. MiG-23BN i kilka samolotów dwumiejscowych. Piloci i technicy kubańscy obsługiwali również samoloty MiG-23 lotnictwa wojskowego Angoli i brali udział w walkach z samolotami południowoafrykańskimi wspierającymi antyrządowe oddziały UNITA,
- Liban- niektóre źródła jako użytkownika kilkunastu samolotów MiG-23 podają także Liban,
- Libia- posiadała ok. 220 samolotów MiG-23. Wykorzystywane były w konfliktach z Czadem i Egiptem. W czasie tego ostatniego miało miejsce wiele przypadków ich utraty w rejonie Morza Śródziemnego, m.in. w 1988 r. jeden z nich lądował awaryjnie na Krecie, a inny rozbił się podczas przymusowego lądowania we Włoszech. 4.01.1989 r. ok. 100 km od wybrzeża libijskiego dwa amerykańskie Grumman F-14 ”Tomcat” z lotniskowca USS John F.Kennedy odbywające lot patrolowy uznały zachowanie zbliżających się MiG-23MS za niebezpieczne i zestrzeliły je przy pomocy pocisków rakietowych AIM-7 ”Sparrow” i Raytheon AIM-9 ”Sidewinder”. Obu pilotom zniszczonych samolotów udało się uratować dzięki fotelom katapultowym,
- NRD- nabyła 45 MiG-23MF i MiG-23UB wyposażając w nie jeden pułk myśliwski. W 1985 r. rozpoczęto ich częściową wymianę na wersję MiG-23ML. W 1981 r. w 30 MiG-23BN wyposażono jeden pułk myśliwsko-bombowy. Po zjednoczeniu Niemiec enerdowskie MiG-23 zostały przejęte przez Bundesluftwaffe. Zostały uznane za samoloty zupełnie przestarzałe i przeznaczono je do wycofania. Jedynie kilka z nich zostało włączonych do specjalnej jednostki- Wehrtechnische Dienstelle 61 w Manching, która zajmowała się oceną ich poziomu technicznego,
- Rumunia- zakupiła 48 samolotów MiG-23MF, które weszły na uzbrojenie dwóch pułków myśliwskich (w obu jednostkach obok innych samolotów, m.in. Mikojan MiG-21, MiG-29). Na początku lat 1990-tych Rumunia posiadała 24 samoloty MiG-23, w tym 4 w wersji dwumiejscowej,
- Syria- zakupiła ok. 170 MiG-23 różnych wersji. Dostawy rozpoczęły się ok. 1974 r. Chrzest bojowy przeszły w 1982 r. w Dolinie Bekaa w czasie inwazji Izraela na Liban. Niestety, 36 z nich podzieliło los przeszło 80 zniszczonych samolotów syryjskich. Israel Air Force straciły przy tym tylko 2 własne samoloty. Do klęski Syryjczyków przyczyniła się przede wszystkim różnica generacji użytego sprzętu- Izrael używał m.in. samolotów General Dynamics F-16 ”Fighting Falcon”, ale także czynnik zaskoczenia wykorzystywany przez pilotów izraelskich, lepsza taktyka walki oraz lepsze uzbrojenie. Dużą rolę w czasie walk odegrały izraelskie systemy elektroniczne: dowodzenia, z samolotami Grumman E-2C ”Hawkeye”, rozpoznania i zakłócania systemów przeciwnika,
- USA- cztery samoloty MiG-23 zostały zakupione w Egipcie. Znalazły się na wyposażeniu specjalnej jednostki- Red Flag, specjalizującej się m.in. w ocenie zdobycznego sprzętu i pełnieniu roli przeciwnika w różnego rodzaju ćwiczeniach,
- Węgry- były ostatnim krajem Układu Warszawskiego, który otrzymał samoloty MiG-23MF, było ich 12 egz. oraz dodatkowo 3 samoloty dwumiejscowe. Cztery węgierskie MiG-23MF uległy zniszczeniu w wypadkach,
- Wietnam- otrzymał ok. 30 samolotów MiG-23,
- ZSRR- użytkował najbardziej nowoczesne wersje samolotów MiG-23. Ocenia się, że w szczytowym okresie lotnictwo obrony powietrznej i lotnictwo frontowe używały odpowiednio ok. 1200 i 500 samolotów MiG-23 różnych wersji jednomiejscowych i ok. 200 odmian dwumiejscowych, odpowiednio proporcjonalnie. Pierwszą szerzej stosowaną wersją był MiG-23M, który wszedł do służby w jednostkach operacyjnych na terenie ZSRR w 1972 r. zastępując samoloty Mikojan MiG-21. W 1973 r. samoloty te znalazły się w jednostkach Grupy Wojsk Radzieckich w stacjonujących na terenie NRD. Lotnictwo frontowe ZSRR używało niewielkiej ilości ex-egipskich samolotów MiG-23MS. Na początku lat 1980-tych zaczęto wprowadzać na uzbrojenie samoloty MiG-23ML, a później MiG-23MLD. Samoloty MiG-23M, po wykonaniu niezbędnych remontów i modernizacji, były używane jako treningowe i rezerwowe oraz eksportowane. W 1984 r. eskadra 14 samolotów MiG-23MLD została użyta w Can Ranh Bay w Wietnamie do osłony samolotów bombowych Tu-16 i Tu-95 oraz bazy morskiej, w której stacjonowały oktety ZSRR. W 1986 r. pułk samolotów MiG-23ML został skierowany do Afganistanu gdzie używany był do atakowania celów naziemnych. Pułk był bardzo intensywnie wykorzystywany, ponosząc dość znaczne straty. Na samolotach MiG-23MLD latał w ostatnim okresie pobytu w Polsce 871 plm ZSRR stacjonujący w Brzegu. Do historii przeszedł z powodu wypadku spowodowanego przez jednego z pilotów, ppłk M. Skuridina, który katapultował się nad polskim wybrzeżem po wyłączeniu się w trakcie startu dopalacza. Samolot, skierowany nad morze, zamiast się rozbić, poleciał dalej nad RFN-em i Holandią rozbijając się ostatecznie z powodu braku paliwa w Belgii. Zniszczył przy tym doszczętnie budynek mieszkalny zabijając jodnego z jego mieszkańców. Na początku lat 1990-tych liczba aby ominąć ograniczenia wynikające z układów międzynarodowych pewną liczbę MiG-23 przeniesiono także do pułków lotnictwa morskiego.

W Polsce.

W połowie lat 1970-tych zaczęto poszukiwać następcy myśliwca Mikojan MiG-21, który stanowił podstawową broń Wojsk Obrony Powietrznej Kraju. Nowy naddźwiękowy myśliwiec musiał spełniać kilka podstawowych kryteriów jak duży pułap, duża prędkość oraz musiał posiadać zdolność działania i zwalczania celów powietrznych w każdych warunkach pogodowych. Warunki te znacznie zawęziły obszar poszukiwania, a skromny wachlarz możliwości nie pozwalał na wybór innej propozycji, jak ta złożona przez ZSRR, dotycząca samolotu MiG-23. Na początku lat 1980-tych oferowana była dostawa samolotów w wersji MiG-23BN. Z oferty jednak zrezygnowano, kupując ostatecznie samoloty Suchoj Su-22M4.

Pierwszy kontakt polskich pilotów i inżynierów z tym samolotem nastąpił w kraju w czerwcu 1978 r. Wyznaczona grupa pilotów i techników z 28 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego zapoznała się z MiG-23M z okazji wizyty w radzieckim 871 PLM stacjonującym w Bagiczu koło Kołobrzegu. 29.01.1979 r. grupa pilotów oraz zespół personelu technicznego udała się na trzymiesięczne szkolenie do Ługawoje w ZSRR. Piloci przeszli szkolenie teoretyczne a następnie rozpoczęli loty na rosyjskich MiG-23MS, MiG-23MF i MiG-23UB.

4.06.1979 r. zostały dostarczone pierwsze maszyny: 9 samolotów w wersji myśliwskiej MiG-23MF oraz 2 szkolno-bojowe MiG-23UB. Ostatnie samoloty dotarły do Polski 21.09.1982 r. Łącznie dostarczono 36 egz. MiG-23MF i 6 egz. MiG-23UB. MiG-23 były na wyposażeniu tylko jednej jednostki lotniczej, a mianowicie 28 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego. Początkowo na lotnisku Mińsk Mazowiecki, a następnie w 1980 r. zostały przebazowane na lotnisko Słupsk (po zakończeniu jego remontu), które stało się ich macierzystym lotniskiem do końca służby. Pomimo dużo większego zapotrzebowania na MiG-23, władze polskie nie zdecydowały się jednak wyposażyć kolejnych dwóch, z trzech planowanych pułków myśliwskich, w ten typ samolotu i słupska jednostka stała się jedyną użytkującą maszyny tego typu w Polsce. Następstwem takiej decyzji było wprowadzenie do służby starszych Mikojan MiG-21bis.

Pierwsze loty polskich MiG-23 na zastosowanie bojowe odbyły się podczas dwuetapowych ćwiczeń Argon-80. Piloci na morskim poligonie koło Ustki za pomocą pocisków R-3S zwalczali cele imitowane przez bomby świetlne zrzucane z wyższego pułapu przez inne samoloty. Druga część manewrów miała miejsce na radzieckim poligonie w Astrachaniu, gdzie piloci wykonali po kilka wylotów, odpalając pociski rakietowe powietrze-powietrze do latających celów Ławoczkin Ła-17. Podobne ćwiczenia na radzieckim poligonie z bojowym wykorzystaniem maszyn MiG-23 zorganizowano następnie w latach 1982, 1984 oraz 1985.

Od chwili wprowadzenia samolotów MiG-23 brały one udział w większości ćwiczeń organizowanych na terenie kraju oraz za granicą. Manewry tego typu potwierdzały zarówno wysokie walory samolotu jak i nieprzeciętne wyszkolenie pilotów. Samoloty często działały w skrajnych warunkach pogodowych, na dużych i małych wysokościach, a włączone w system dyżurów bojowych kraju startowały kilkanaście razy na przechwycenie samolotów, które naruszyły granicę państwa. W 1981 r. MiGi-23 wzięły udział w wielkich manewrach Układu Warszawskiego Sojuz-81. Piloci 28 PLM kilkakrotnie brali udział w ćwiczeniach atakując cele nawodne stałe oraz ruchome na poligonie morskim w okolicach Wicka Morskiego, a także prowadzili działania poligonowe z użyciem działka GSz-23Ł, bomb oraz zasobników z niekierowanymi pociskami rakietowymi. Podczas ćwiczeń piloci ze Słupska operowali z Drogowych Odcinków Lotniskowych (DOL), latając w skrajnych warunkach pogodowych i na granicy możliwości bojowych maszyny tego typu.

Zakupione przez Polskę MiG-23MF także były nosicielami bomb jądrowych. W 1989 r. po decyzji radzieckiego rządu o zmniejszeniu sił jądrowych, na MiG-23 została zdemontowana instalacja uzbrojenia specjalnego. Podobną operacje przeprowadzono także na polskich MiG-23MF.

W końcu lat 1980-tych rozpoczęto remonty główne polskich myśliwców MiG-23. Pierwszy dostarczono do zakładów w Dreźnie w październiku 1987 r., powrócił z NRD 4.11.1988 r. Od tego czasu wiele maszyn było remontowanych także w zakładach w Płowdiw w Bułgarii i w zakładach w Czugujewie w ZSRR. Z czasem jednak oferty tych zakładów stały się zbyt drogie, a po zjednoczeniu Niemiec zakłady w Dreźnie zakończyły swoją działalność. W takich okolicznościach przyjęto ofertę Wojskowych Zakładów Lotniczych nr 3 w Dęblinie, dokąd 8.04.1992 r. wysłano pierwsze samoloty. Pierwszy wyremontowany w WZL-3 samolot MiG-23UB został oblatany 15.01.1993 r.

Mistrzowskie opanowanie samolotu i jego możliwości piloci niejednokrotnie prezentowali podczas ćwiczeń operacyjnych jak: Bizmut-81, Sojuz-81, Granit-82, Sojuz-83, operując z innymi państwami ówczesnego Układu Warszawskiego i działając w kraju podczas ćwiczeń Karat-94, Karat-95 czy Szerszeń-96. W marcu 1993 r. miał miejsce pierwszy pokaz sprawności bojowej słupskich pilotów przed delegacją lotników NATO, którzy nad Powidzem mogli podziwiać pozorowaną walkę powietrzną MiG-23 z MiG-29 z 1 PLM. We wrześniu 1994 r. w Słupsku w ramach programu Partnerstwo dla pokoju gościł 493 Dywizjon Myśliwski USAF i miały miejsce wspólne loty polskich MiG-23 i amerykańskich F-15. Samoloty MiG-23 operowały także z lotnisk zachodnich biorąc udział w manewrach I oraz własnych baz podczas ćwiczeń Orli Szpon-97, Ocelot-99. Niestety intensywne szkolenie oraz eksploatacja samolotów pociągnęły za sobą utratę sprzętu, a także latających na nim ludzi. Rozbiciu uległy cztery samoloty MiG-23MF, zginęło dwóch pilotów.

Od 1993 r. liczba samolotów MiG-23 w Polsce zaczęła ulegać systematycznemu zmniejszeniu. Pod koniec 1993 r. wycofano z lotów pierwsze samoloty. W latach 1996-98 pomimo dużych resursów godzinowych wycofano aż 21 MiGów-23, za względu na kończący się resurs kalendarzowy. Pozostałe w służbie (8 egz. MiG-23MF i 2 egz. MiG-23UB) z tego samego powodu zostały uziemione rok później. Ostatnie loty szkolne odbyły się 2.09.1999 r. Ostatni raz MiG-23UB wzbił się w powietrze w barwach polskiego lotnictwa wojskowego 30.11.1999 r. Poszczególne egzemplarze mogły służyć jeszcze co najmniej 5 lat, a przy trafnie w czasie podjętych decyzjach na pewno więcej. Jednak samolot uznano za nieperspektywiczny i postanowiono zrezygnować z dalszej jego eksploatacji. Ostatnie MiG-23 zostały przetransportowane na poligon w Nadarzynach i służyły jako cele dla lotnictwa myśliwsko-bombowego. Inne egzemplarze sprzedano do USA, gdzie po przywróceniu sprawności technicznej miały zarabiać na siebie lotami turystycznymi i występami na pokazach lotniczych. Na terenie Polski pozostało kilkanaście egzemplarzy na pomnikach, w skansenach i jako prywatne eksponaty.

Konstrukcja MiG-23MF:
Jednomiejscowy (w wersji MiG-23UB- dwumiejscowy) górnopłat wolnonośny o konstrukcji metalowej, wyposażony w skrzydła o zmiennej geometrii skrzydeł.
Skrzydła- składają się z przykadłubowych części nieruchomych o skosie krawędzi natarcia 70° i zewnętrznych części ruchomych, których kąt skosu krawędzi natarcia może się zmieniać w zależności od potrzeby od 18° 40' do 74° 40'. Centropłat jest podstawowym elementem nośnym skrzydła, do którego przymocowana jest ruchoma część skrzydła. Ruchoma część skrzydła ma konstrukcję dwudźwigarową. Technologicznie dzieli się ona na sekcję nosową, środkową (zbiorniki paliwa), tylną i owiewkę. Sterowanie ustawieniem skrzydeł w celu uzyskania odpowiedniego skosu odbywało się za pomocą dźwigni ustawionej obok dźwigni gazu przy użyciu specjalnego systemu obrotu skrzydeł SPK-1A, w którego skład wchodził silnik hydrauliczny GPK-1A i mechanizmy śrubowe WP-23. System ten ustawiał skrzydła w trzech pozycjach: 16, 45 i 72°. Mechanizacja ruchomej części składa się z czterosekcyjnego ruchomego noska o kącie wychylenia 20° (zsynchronizowanego z wychyleniem klapy), dwusekcyjnego interceptora i trzysekcyjnej klapy na krawędzi spływu o kącie wychylenia 25° podczas startu i 50° przy lądowaniu.
Kadłub konstrukcji półskorupowej dzieli się na część przednią i tylną. W części przedniej nosowej znajduje się ciśnieniowy przedział ze stacją radiolokacyjną i wyposażeniem elektronicznym, dalej rozmieszczona jest kabina pilota i wnęką podwozia przedniego pod nią. Za kabiną znajduje się przedział wyposażenia i przedział z działkiem pod nim, regulowane wloty powietrza po bokach kadłuba, zbiornik paliwa nr 2, zbiornik nr 3 oraz przedział silnikowy. W tylnej części kadłuba rozmieszczony jest dopalacz silnika, a na zewnątrz cztery sekcje hamulców aerodynamicznych oraz węzły mocowania usterzenia i odchylany statecznik pod kadłubem. Kabina zakryta, ciśnieniowa i klimatyzowana. Wyposażona w fotel wyrzucany KM-1M, który umożliwia opuszczenie samolotu w awaryjnych sytuacjach przy prędkości od 130 km/h w całym zakresie wysokości (do 20 000 m).
Usterzenie pionowe składa się ze statecznika o kącie skosu krawędzi natarcia 72°20', steru kierunku oraz dodatkowego statecznika podkadłubowego składanego w prawo o kąt 95° patrząc w kierunku lotu przy wypuszczonym podwoziu. Ster kierunku konstrukcji przekładkowej z wypełniaczem ulowym. Przednią część statecznika podkadłubowego z anteną naprowadzania komendowego wykonano z kompozytów, środkowa jest konstrukcją przekładkową, a tylna duralowa nitowana. Usterzenie poziome płytowe o kącie skosu krawędzi natarcia równym 55°40'ma konstrukcję mieszaną nitowaną w przedniej części i klejoną z duralowym wypełniaczem w tylnej.
Podwozie trójpodporowe z kołem przednim, chowane w locie.

Uzbrojenie: dwulufowe działko Nudelman-Richter GSz-23Ł kal. 23 mm na ruchomej lawecie. Uzbrojenie podwieszone składa się z bomb oraz niekierowanych i kierowanych pocisków rakietowych. Możliwe jest przenoszenie bomb o wagomiorze do 500 kg (m.in. 16 OFAB-100, 6 FAB-250, 4 FAB-500, 2 zbiorniki zapalające ZB-500). Niekierowane pociski rakietowe to S-5M1, -K1, -MO, -KO, -P, -S, -O, -I i -KPM po 32 w 4 zasobnikach UB-32A lub po 16 w 4 zasobnikach UB-16, a także pociski S-24B na wyrzutniach APU-68E. Kierowane pociski rakietowe klasy powietrze-powietrze R-3S, R-3R, R-13M, R-55 (po 2 szt.) na wyrzutniach APU-13MT, R-60M, R-60MK (4-6 szt.) na wyrzutniach APU-60-IM, lub podwójnych APU-60-IM-HM, R-23R i R-23T (4-6 szt.) na wyrzutniach APU-23M. Kierowane pociski rakietowe klasy powietrze-ziemia Ch-65 (2 szt.) na wyrzutniach APU-13MT lub Ch-23M (2 szt.) na wyrzutniach APU-68E.
Uzbrojenie innych wersji- patrz historia rozwoju konstrukcji.

Wyposażenie elektroniczne: system łączności (radiostacja R-832M zapewniająca łączność z ziemią i innymi samolotami w zakresie UKF i UHF, radiostacja awaryjna R-8S5UM oraz system SMU-7 do łączności pilota z technikami), system nawigacji i lądowania przyrządowego (radiotechniczny systemu bliskiej nawigacji RSBN-6S, radiowy wysokościomierz małych wysokości RW-4, automatyczny kompas ARK-15M używany w dobrych warunkach atmosferycznych i odbiornik znaczników MRP-56M), system rozpoznawania i ostrzegania (układ zapytania i odpowiedzi SRZO-2 i stacja ostrzegania o opromieniowaniu SPO-10 oraz układ aktywnej odpowiedzi SO-69), system sterowania uzbrojeniem (pokładowy celownik radiolokacyjny Szafir S-23 z wylicznikiem analogowym AWM-23, celownik optyczny ASP-23D i termonamiernik TP-23-1, bieżąca sytuacja obrazowana jest na wyświetlaczu SEI).
Instalacje: elektryczna, hydrauliczna, pneumatyczna.
Wyposażenie innych wersji- patrz historia rozwoju konstrukcji.

Silnik- turboodrzutowy R-29-300 (izdielie 55) o ciągu max 8140 daN i ok.12000 daN z dopalaniem.
Napęd innych wersji- patrz historia rozwoju konstrukcji.

Dane techniczne (wg [3]):

Model


MiG-23S

MiG-23M

MiG-23MF

MiG-23UB

MiG-23ML

MiG-23MLD

Rozpiętość przy skosie skrzydeł 18°

[m]

13,97

13,97

13,97

13,97

13,97

13,97

Rozpiętość przy skosie skrzydeł 74°

[m]

7,4

7,78

7,78

7,78

7,78

7,78

Długość z sondą Pitota

[m]

17,1

17,18

17,11

17,11

17,1

17,1

Wysokość

[m]

4,82

4,82

4,82

4,82

4,82

4,82

Powierzchnia skrzydeł przy skosie 16°

[m2]

32,1

37,35

37,35

37,35

37,35

37,35

Powierzchnia skrzydeł przy skosie 74°

[m2]

29,89

34,16

34,16

34,16

34,16

34,16

Masa własna

[kg]

10 450

10 850

10 700

10 700

10 550

10 550

Masa samolotu z pociskami p-p

[kg]

15 150

16 200

15 700

15 150

15 600

15 600

Masa startowa max

[kg]

16 730

18 400

17 790

17 790

17 800

18 340

Prędkość max na H- 12500 m

[km/h]

2400

2500

2500

2500

2500

2500

Prędkość max na H- 0 m

[km/h]

1200

1350

1350

1200

1400

1400

Prędkość lądowania

[km/h]

240

255

260

260

240

240

Wznoszenie

[m/s]

175

200

175

175

230

230

Pułap praktyczny

[m]

18 000

17 500

17 200

16 400

18 500

18 500

Zasięg praktyczny

[km]

1800

1600


1380

1650

1650

Zasięg max

[km]

2300

2500

2700

2250

2250

2250

Dane techniczne MiG-23MF (wg [4]):
Rozpiętość minimalna- 7,779 m, rozpiętość max- 13,965 m, długość całkowita- 17,18 m, długość bez wysięgnika OCP- 15,88 m, wysokość- 4,82 m, powierzchnia nośna minimalna- 34,16 m2, powierzchnia nośna max- 37,27 m2. Masa własna- 10 845 kg, masa startowa normalna- 16 750 kg, masa startowa max- 18 270 kg, masa do lądowania max- 12 000 kg.
Prędkość max na H= 12 500 km- 2445 km/h (2,35 Ma), prędkość max na H=0 m- 1350 km/h, prędkość startowa- 290 km/h, prędkość lądowania- 255 km/h, czas wznoszenia na wysokość 15 000 m- 7', pułap praktyczny- 17 500 m, zasięg max- 2500 km.

Galeria

  • Samolot myśliwski Mikojan MiG-23 lotnictwa radzieckiego w locie. (Źródło: United States Department of Defense).
  • Samolot myśliwski Mikojan MiG-23MLD lotnictwa radzieckiego. (Źródło: U.S. Air Force).
  • Samolot myśliwski Mikojan MiG-23MLD w barwach lotnictwa wojskowego Ukrainy. (Źródło: George Chernilevsky via "Wikimedia Commons").

Źródło:

[1] Gołąbek A. ”Słupskie MiGi-23”. Lotnictwo z szachownicą nr 16.
[2] Przeorski C. ”MiG-23- ostatnia misja”. Lotnictwo z szachownicą nr 16.
[3] Grzegorzewski J. ”Samolot myśliwski MiG-23”. Seria ”Typy Broni i Uzbrojenia” nr 218. Wydawnictwo Bellona i Agencja Wydawnicza CB. Warszawa 2005.
[4] Gruszczyński J., Hypki T., Hołdanowicz G. L. ”MiG-23MF”. Seria ”Przegląd Konstrukcji Lotniczych” nr 9. Wydawnictwo Altair. Warszawa 1992.
blog comments powered by Disqus