Na przełomie lat 1940/1950-tych radzieckie biura doświadczalno-konstrukcyjne przystąpiły do prac nad projektami naddźwiękowych samolotów bojowych, przystosowanych do operacji niszczenia celów naziemnych, jak również do przechwytywania i niszczenia samolotów przeciwnika zarówno w dzień, jak i w nocy oraz w trudnych warunkach atmosferycznych. Biuro konstrukcyjne Artioma L Mikojana i Michaiła J. Gurewicza opracowało wówczas kilka samolotów doświadczalnych: I-350 (M), I-360 (SM) oraz I-370 (I). Samolot I-350 napędzany silnikiem TR-3A został oblatany 16.05.1951 r. Następny I-360 (SM-2), z dwoma silnikami AM-5, wykonał pierwszy lot 27.05.1952 r. W 1953 r. zbudowano kolejny samolot I-370, napędzany silnikiem z dopalaczem WK-5F.

Po zakończeniu programu prób i badań w locie wybrano samolot I-360 (SM-2) jako najbardziej odpowiadający wymaganiom stawianym przez lotnictwo wojskowe. Maszyna ta znacznie odbiegała koncepcją od rodziny Mikojan MiG-15 i Mikojan Mig-17. Masywny kadłub, skrzydła o dużym skosie i znacznej zbieżności, skośne usterzenie oraz dwa silniki umieszczone obok siebie w tyle kadłuba tworzyły nowoczesny samolot. Oryginalny równoległy układ dwóch silników w kadłubie był możliwy do zrealizowania dzięki małym gabarytom nowego silnika AM-5. Dzięki niskiej masie i dużemu ciągowi silniki te odznaczały się małym obciążeniem jednostkowym. Dla zwiększenia zasięgu zakładano możliwość lotu z jednym silnikiem wyłączonym. Po zakończeniu prób do produkcji seryjnej został wprowadzony model wzorcowy SM-9. Seryjny samolot otrzymał oznaczenie MiG-19 (w kodzie NATO "Farmer") i był napędzany dwoma silnikami AM-5F, a uzbrojenie składało się z 1 działka N-37D i 2 działek NR-23. Pierwszy MiG-19 został oblatany 5.11.1954 r., a większa partia seryjnych maszyn została skierowana do jednostek radzieckiego lotnictwa myśliwskiego pod koniec 1954 r.

W międzyczasie opracowano wersję MiG-19S w dwóch odmianach: pierwszej nawiązującej do poprzedniej, z takim samym centralnym chwytem powietrza do silnika i przegrodą tunelu w kadłubie, oraz drugą z przedłużonym przodem i regulowanym stożkiem na wlocie. Do produkcji oddano pierwszą odmianę z wprowadzonymi zmianami konstrukcyjnymi. Zastosowano nowe silniki RD-9B z dopalaczem. Uzbrojenie wymieniono na 3 działka NR-30 kal. 30 mm. Pod skrzydłem zawieszane były kasetowe wyrzutnie rakietowe typu S-5. Dla skrócenia dobiegu zastosowano po raz pierwszy na seryjnych myśliwcach taśmowy spadochron hamujący. MiG-19S otrzymał płytowe usterzenie poziome.

Następnymi wersjami rozwojowymi były MiG-19SF ze zmodyfikowanym silnikiem RD-9BF o ciągu 25,48/31,85 kN (2600/3250 kG) i uzbrojony w 2 działka NR-30 oraz MiG-19SW przeznaczony do wsparcia wojsk lądowych, uzbrojony w działka N-37D kal. 37 mm.

Wersja MiG-19P przeznaczona była do operowania w nocy i w trudnych warunkach atmosferycznych, wyposażona została w pokładową stację wykrywania i celowania RP-5. Samolot przeznaczony był do przechwytywania samolotów przeciwnika przy współpracy z naziemnymi stacjami radiolokacyjnymi. Urządzenie RP-5, o dużym zasięgu, pozwala na wykrycie celów znajdujących się w przedniej półsferze oraz na naprowadzenie samolotu na cel. Aby umieścić aparaturę radiolokacyjną, wprowadzono niezbędne zmiany konstrukcyjne. Przód kadłuba MiG-19P przedłużono o 0,9 m, usunięto działko kadłubowe NR-30. W przodzie przed kabiną pilota umieszczono bloki aparatury radiolokacyjnej. Zastosowanie aparatury radiolokacyjnej spowodowało konieczność dokonania zmian w wyposażeniu kabiny pilota i instalacjach samolotu. MiG-19P mógł być używany zarówno do przechwytywania, jak również do operacji wsparcia ogniem wojsk lądowych.

Wersja MiG-19PF miała, oprócz 2 działek, także uzbrojenie rakietowe, które mogło się składać z dwu kaset z niekierowanymi pociskami rakietowymi klasy powietrze-ziemia lub z czterech niekierowanych pocisków rakietowych ARS-212 kalibru 212 mm.

Wersja MiG-19PM otrzymała zmienione uzbrojenie w postaci 4 kierowanych pocisków rakietowych RS-2U. Zrezygnowano przy tym z 2 działek skrzydłowych NR-30, jak również podskrzydłowych wyrzutni kasetowych typu S-5. Zastosowano również nową stację radiolokacyjną RP-2U lub RR-20, specjalnie przystosowaną do strzelania pociskami RS-2U. Istniała również wersja MiG-19PN, różniąca się od poprzednich konstrukcją osłony kabiny- była podobna, jaką zastosowano w ostatnich seriach samolotów Mikojan MiG-21. Wersja rozpoznawcza MiG-19R posiadała zestaw aparatów fotograficznych umieszczonych z przodu po prawej stronie kadłuba, w miejscu kadłubowego działka NR-30.

Wersje MiG-19S, MiG-19P i MiG-19PM były budowane w największych ilościach spośród wyprodukowanych maszyn tego typu. W latach 1956-1960 wyprodukowano w ZSRR 436 egz. MiG-19P i 369 egz. MiG-19PM.

Powstało również wiele wersji doświadczalnych:
- SM-10- samolot doświadczalny przeznaczony do prób tankowania w powietrzu ze zbiornikowca, stanowiącego wersję samolotu Tu-16. Oblatany w 1955 r.,
- SM-12PM- prototyp, oblatany w 1957 r., napędzany dwoma silnikami RD-9B, mający zmieniony wlot powietrza wyposażony w regulowany stożek. W rzucie bocznym samolot przypominał późniejsze prototypy MiG-21 z serii oznaczonej literą Je (E). Dzięki pracom studyjnym i doświadczeniom dokonanym na SM-12PM, a wykorzystanym później przy projektowaniu i budowie samolotów doświadczalnych Je, maszyna ta stała się przedprototypem MiG-21, w którym zastosowano rozwiązania zbadane w locie na SM-12PM,
- SM-12PMU- wersja, oblatana w 1958 r., napędzana dwoma dodatkowymi silnikami rakietowymi typu RU-01S na paliwo ciekłe. Na samolocie tym osiągnięto prędkość 1930 km/h i pułap 24000 m,
- SM-30- prototyp przeznaczony do badań nad problemami startu spoza lotniska. Wyposażony był w pomocnicze silniki rakietowe na paliwo stałe. Start następował ze specjalnej wyrzutni przenośnej, a silniki pomocnicze były odrzucane po zakończeniu pracy i nabraniu prędkości przez samolot. Maszyna była przeznaczona do zwalczania samolotów rozpoznawczych Lockheed U-2,
- SM-50- samolot doświadczalny z 1959 r. posiadał dwa dodatkowe silniki rakietowe U-19, pozwalające na osiąganie pułapu 20000 m w 8' i na rozwinięcie prędkości 1800 km/h.

MiG-19 był pierwszym na świecie seryjnym samolotem bojowym, którego prędkość eksploatacyjna w locie poziomym była wyższa od prędkości dźwięku. Na MiG-19 zastosowano po raz pierwszy na samolocie seryjnym w ZSRR usterzenie płytowe.

Poza Związkiem Radzieckim maszyny te stanowiły wyposażenie lotnictwa państw Układu Warszawskiego oraz innych państw:
- Albania,
- Bułgaria,
- Chińska Republika Ludowa- samoloty MiG-19 były produkowane na licencji pod oznaczeniem Shenyang J-6 (F-6). Maszyny chińskiej produkcji eksportowano do Tanzanii i Pakistanu, gdzie w latach 1960-tych tworzyły trzon lotnictwa myśliwskiego,
- Czechosłowacja- samoloty MiG-19 były produkowane na licencji pod oznaczeniem S-105,
- Egipt,
- Indonezja,
- Irak,
- Kuba,
- Niemiecka Republika Demokratyczna,
- Rumunia,
- Syria,
- Węgry.

W Polsce.

W pierwszych miesiącach 1957 r. rozpoczęto w Polsce opracowanie koncepcji zakupu nowoczesnych, naddźwiękowych myśliwców przechwytujących. Proces ten zbiegł się z decyzją ZSRR (1956 r.) o wyposażeniu państw-stron Układu Warszawskiego w naddźwiękowe myśliwce MIG-19S, MIG-19P i MIG-19PM. Władze polskie zdecydowały się zakupić tylko najnowsze wersje przechwytujące: MiG-19P (z pokładową stacją radiolokacyjną RP-5 i uzbrojeniem w postaci działek oraz niekierowanych pocisków rakietowych) i MiG-19PM (ze stacją RP-2U i czterema kierowanymi pociskami rakietowymi RS-2U). Nie zdecydowano się na zakup większej liczby tych samolotów ze względu na spodziewane rychłe wprowadzenie do uzbrojenia najnowszych myśliwców Mikojan MiG-21. Zaplanowano zakup dwóch eskadr samolotów MiG-19P (24 egz.) oraz jednej eskadry MiG-19PM (12 egz.). Wg [4]- są publikowane w literaturze krajowej i zagranicznej różne dane, dotyczące ilości zakupionych przez Polskę samolotów MiG-19, np., że Polska zakupiła 12 egz. MiG-19P, które trafiły do 28. PLM i 13 egz. MiG-19PM, które podzielono pomiędzy 28. PLM i 39. PLM, podaje się również, że Polska zakupiła 25 lub 33 samoloty MiG-19P/PM. Wg [4] najbardziej prawdopodobna jest właśnie liczba 24 egz. MiG-19P i 12 egz. MiG-19PM. Centralnym ośrodkiem przeszkalania personelu latającego i technicznego miała być Wyższa Szkoła Pilotów powstała w Modlinie z połączenia 21. Samodzielnej Eskadry Lotnictwa Myśliwskiego i 38. PLM (połowa 1958 r.), w 1960 r. została przemianowana na Centrum Szkolenia Lotniczego w Modlinie.

Dostarczenie samolotów zaplanowano transportem kolejowym na lotnisko Babice (Bemowo) w Warszawie. W końcu 1957 r. przygotowano odpowiednią bazę montażową w jednym z hangarów podległych 1 Korpusowi OPL OK. Samoloty miały być montowane przez ekipy techniczne oraz oblatywane przez pilotów producenta. Pierwsza partia 10 egz. MiG-19P została przebazowana do Modlina 3.12.1957 r. Wraz z formowaniem WSP rozpoczęto w maju 1958 r. przeszkolenie pierwszej grupy pilotów, pochodzących z jednostek lotnictwa myśliwskiego OPL OK: 62 PLM (Poznań-Krzesiny), 28 PLM (Słupsk-Rędzikowo), 39 PLM (Mierzęcice). W 1958 r. do Warszawy dostarczono ostatnią partię 14 samolotów MIG-19P. Po ich zmontowaniu i oblataniu dostarczono je 17.05.1958 r. do WSP. Po zrealizowaniu pierwszego etapu szkolenia piloci powrócili do swoich jednostek. W końcu 1958 r. nastąpił przydział samolotów MiG-19P do korpusów OPL OK. Samoloty rozdzielono do jednostek: WSP, 28 PLM, 39 PLM i 62 PLM, po 6 egz. W każdym z ww. pułków bojowych sformowano eskadry pościgowe.

Z początkiem 1959 r. do Warszawy przybyła partia 12 samolotów MiG-19PM. Po zmontowaniu dostarczono je 20.07.1959 r. do WSP. Samoloty wyposażone były w kierowaną broń rakietową. Każdy samolot mógł przenosić cztery pociski RS-2U kierowane w wiązce pokładowego celownika radiolokacyjnego RP-2U. Nie posiadały działek pokładowych co było rozwiązaniem dość kontrowersyjnym (po odpaleniu rakiet samolot był bezbronny). W drugiej połowie 1959 r. wszystkie 12 samolotów MiG-19PM rozdzielono do jednostek bojowych: 28 PLM, 39 PLM i 62 PLM.

Wg [3] w czerwcu 1959 r. odbyły się na poligonie w Krasnowodsku strzelania do celów latających Ławoczkin Ła-17 pociskami powietrze-powietrze. Na czas szkolenia udostępniono polskim pilotom kilkanaście samolotów MiG-19PM. W 1960 r. grupa pilotów wyjechała na poligon wojskowy Aszałuk, aby wykonać strzelania do celów latających pociskami powietrze-powietrze. Strzelania odbywały się na radzieckich samolotach MiG-19. W maju 1962 r. podczas szkolenia w ZSRR grupy pilotów z dowództwa WOPK, 28 PLM i 39 PLM, polscy piloci wykonywali loty na radzieckich samolotach MiG-19PM. Celem szkolenia były ćwiczenia w przechwytywaniu i atakowaniu celu powietrznego kierowanymi pociskami rakietowymi RS-2U. Miejscem ćwiczeń był poligon w Krasnowodsku (pustynia Kara-kum, zatoka Kara Bogazgoł)- ówczesna Turkmeńska SRR.

Samoloty MiG-19P/PM były na wyposażeniu 62. PLM bardzo krótko, bo tylko do 1962 r. Pułk został wyznaczony do przezbrojenia w nowocześniejsze samoloty Mikojan MiG-21F-13. Posiadane MiG-19P/PM przeniesiono do 28. PLM i 39. PLM. Piloci z 39. PLM brali udział w wielu interesujących przedsięwzięciach, np. para samolotów MiG-19 asystowała samolotowi z cesarzem Etiopii od granicy państwa aż do Warszawy. Brali udział także w wielu pokazach lotniczych. W ramach ćwiczeń wojsk Układu Warszawskiego MiG-19 z 39. PLM bardzo często przebywały na terenie Czechosłowacji. Samoloty MiG-19 były używane w 39. PLM do maju 1967 r., ostatnie trzy samoloty przekazano na początku maja 1967 r. do 28. PLM.

W październiku 1964 r. 28. PLM miał na stanie m.in. 5 MiG-19PM i 10 MiG-19P. W listopadzie 1965 r. z 39. PLM przejęto 5 egz. MiG-19PM. W ciągu 1966 r., z pułku tego przejęto też pozostałe MiG-19P i od tej pory 28. PLM stał się jedyną jednostką posiadającą samoloty tego typu na wyposażeniu. W 1966 r. brały udział w ćwiczeniach międzynarodowych i lądowały na rosyjskim lotnisku w okolicach Kaliningradu. Samoloty MiG-19 wielokrotnie demonstrowano na pokazach lotniczych. Był to zwykle przelot grupy samolotów oraz pilotaż indywidualny połączony z przekroczeniem na dużej wysokości prędkości dźwięku. 4.12.1974 r. odbyły się ostatnie, nocne loty MiG-19. W maju 1975 r. z wycofanych MiG-19P/PM wymontowano silniki, które zostały sprzedane do ZSRR z przeznaczeniem na napęd latających celów Ła-17. Natomiast w czerwcu rozmontowane kadłuby zostały przewiezione na poligon w Nadarzycach, gdzie po ponownym złożeniu służyły jako cele. Zachowały się trzy muzealne samoloty MiG-19: w kołobrzeskim Muzeum Oręża Polskiego, w krakowskim Muzeum Lotnictwa Polskiego, trzeci znajduje się w Słupsku-Rędzikowie na terenie byłego 28. PLM.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy średniopłat o konstrukcji metalowej.
Skrzydła- skośne, jednodźwigarowe z dźwigarem pomocniczym. Skos wynosi 55° (na linii 1/4 cięciw). Pokrycie z blachy duralowej usztywnionej podłużnicami. Na górnej powierzchni znajdują się dwa grzebienie aerodynamiczne. Lotki dwudzielne. Dla zwiększenia efektywności lotek zabudowano na dolnej powierzchni skrzydeł przerywacze współpracujące z lotkami, otwierające się przy wychyleniu lotki do dołu. Klapy poszerzane typu CAGI. Na górnych powierzchniach obu połówek skrzydła w pobliżu kadłuba znajdują się niewielkie garby z małymi deflektorami, umieszczone nad komorą podwozia. W wersji MiG-19PM konstrukcja skrzydła jest zmieniona ze względu na usunięcie broni artyleryjskiej i zabudowanie czterech wysięgników z prowadnicami do podwieszania kierowanych pocisków rakietowych oraz umieszczenie ich rozruchowych urządzeń.
Kadłub- o konstrukcji półskorupowej ma przekrój poprzeczny kołowy z przodu, przechodzący ku końcowi w przekrój eliptyczny. Kabina pilota ciśnieniowa typu wentylacyjnego. Fotel pilota jest wyrzucany za pomocą naboju go prochowego,
Usterzenie pionowe, klasyczne, o konstrukcji półskorupowej. Usterzenie poziome płytowe.
Podwozie trójpodporowe z kołem przednim, chowane w locie.

Uzbrojenie:
- MiG-19- 1 działko N-37D kal. 37 mm, umieszczone w kadłubie i 2 działka NR-23 kal. 23 mm, zabudowane w przykadłubowej partii obu połówek skrzydła,
- MiG-19S- 3 działka NR-30 kal. 30 mm. Dwie bomby o wagomiarze 50 do 250 kg (lub dodatkowe zbiorniki paliwa) lub dwie wyrzutnie ORO-57K z 8 niekierowanymi pociskami rakietowymi S-5 podwieszane na belkach pod skrzydłami,
- MiG-19SF- 2 działka NR-30 kal. 30 mm. Dwie bomby o wagomiarze 50 do 250 kg (lub dodatkowe zbiorniki paliwa) lub dwie wyrzutnie ORO-57K z 8 niekierowanymi pociskami rakietowymi S-5 podwieszane na belkach pod skrzydłami,
- MiG-19SW- 2 działka N-37D kal. 37 mm. Dwie bomby o wagomiarze 50 do 250 kg (lub dodatkowe zbiorniki paliwa) lub dwie wyrzutnie ORO-57K z 8 niekierowanymi pociskami rakietowymi S-5 podwieszane na belkach pod skrzydłami,
MiG-19P- 2 działka NR-30 kal. 30 mm zabudowane w przykadłubowej partii obu połówek skrzydła. Dwie wyrzutnie ORO-57K z 8 niekierowanymi pociskami rakietowymi S-5,
- MiG-19PF- 2 działka NR-30 kal. 30 mm zabudowane w przykadłubowej partii obu połówek skrzydła. Dwie wyrzutnie ORO-57K z 8 niekierowanymi pociskami rakietowymi S-5 lub 4 niekierowane pociski rakietowe ARS-212 kalibru 212 mm. - MiG-19PM- 4 kierowane pociski rakietowe RS-2U.

Wyposażenie radionawigacyjne :
- MiG-19S- radiostacja UKF typu RSIU-4 lub RSIU-4W, radiodalmierz SRD lub SRD-1M sprzężony z celownikiem, zestaw urządzeń OSP-48 do prowadzenia samolotu i lądowania bez widoczności ziemi (automatyczny radiokompas ARK-5, sygnalizator przelotu MRP-48P i radiowysokościomierz małych wysokości RW-2), radiolokacyjne urządzenie odpowiadające SRO-1, urządzenie ostrzegawcze Syrena-2, elektrorakietnica,
- MiG-19P- dodatkowo stacja radiolokacyjna RP-5,
- MiG-19PM- stacja radiolokacyjna RP-2U, RR-20 lub RP-24. Brak radiodalmierza SRD oraz stacji ostrzegawczej Syrena-2. Natomiast w stateczniku pionowym przewidziane jest miejsce dla samolotowego urządzenia odzewowego SOD, pracującego w układzie Globus.
Dla kontroli skuteczności strzelania stosowano fotokarabin AKS-3M lub AKS-5, w kabinie znajdował drugi fotokarabin SSz-45 do kontroli wskazań celownika.

Napęd- 2 turbinowe silniki odrzutowe umieszczone równolegle, obok siebie w kadłubie:
- MiG-19- AM-5F,
- MiG-19SF- RD-9BF o ciągu 25,48 kN (3250 kG) i 31,85 kN (3250 kG) z dopalaniem, każdy,
- MiG-19PM- RD-9B o ciągu 25,48 kN (2600 kG) i 32,34 kN (3300 kG) z dopalaniem, każdy.

Dane techniczne MiG-19S (wg [5]):
Rozpiętość- 9,0 m, długość z sondą- 14,9 m, długość po odchyleniu sondy- 12,54 m, długość samego kadłuba- 11,82 m, wysokość- 3,88 m, powierzchnia nośna- 25,0 m².
Masa własna- 5172 kg, masa startowa normalna- 7400 kg, masa startowa max- 8700 kg.
Prędkość max- 1450 km/h, prędkość przelotowa- 950 km/h, prędkość minimalna- 350 km/h, prędkość lądowania- 235 km/h, wznoszenie- 115 m/s, pułap- 18700 m, zasięg bez zbiorników dodatkowych- 1390 km, zasięg ze zbiornikami dodatkowymi- 1800 km.

Dane techniczne MiG-19PM (wg [3]):
Rozpiętość- 9,0 m, długość całkowita- 13,025 m, wysokość- 3,88 m, powierzchnia nośna- 25,16 m².
Masa własna- 5660 kg, masa startowa normalna- 7880 kg, masa startowa max- 9400 kg.
Prędkość max- 1250 km/h, czas wznoszenia na 15000 m- 3', pułap- 16800 m, zasięg- 1100 km, zasięg z dodatkowymi zbiornikami paliwa- 1910 km.