Mignet HM-14 "Pou-du-Ciel", 1934

Samolot sportowy przeznaczony do budowy amatorskiej. Francja.
Samolot sportowy Mignet HM-14 ”Pou-du-Ciel” w zbiorach Musee de l'Air et de l' Espace, Paris- Le Bourget. (Źródło: Copyright Zbigniew Jóźwik- ”Samoloty, śmigłowce, szybowce- fotografia lotnicza”).

W 1929 r., entuzjasta idei powszechnego latania, Francuz Henri Mignet, skonstruował samolot amatorski Mignet HM-8 o rozpiętości zaledwie 6 m. Samolot ten był bardzo prosty w budowie. W jego opisie H. Mignet poda­wał, że wystarczy 4500 do 5000 ówczesnych franków oraz 250 godzin pracy, aby móc latać. Instrukcję zawierała broszura pod tytułem Jak zbudowałem moją awionetkę. We Fran­cji powstało dużo egzemplarzy bardzo dobrze latających HM-8. Pomimo tego sukcesu H. Mignet uważał, że typ samolotu  w układzie  konwencjonalnym jest narażony na utratę prędkości oraz  korkociąg, które w tych czasach były przyczyną więk­szości wypadków lotniczych.

W latach 1930- tych poświęcił się bez reszty idei opracowania i skonstruowania bardzo prostego, ultralekkiego samolotu, który mógłby zbudować i pilotować każdy, nawet zupełny laik w dziedzinie lotnictwa. Dzięki wieloletniej pracy H. Migneta narodziła się konstrukcja HM-9 "Pou-du-Ciel" (Pchła Nieba). Był to bardzo lekki samolot sportowy, o masie własnej 110- 130 kg. Prototyp takiego taniego samolotu powstał w 1934 r. i przyniósł konstruktorowi światowy rozgłos.

Charakterystyczną cechą było tzw. tandemowe umieszczenie płatów nośnych (dwupłatowiec-tandem). Tylny płat był mniejszy, położony niżej, a jego krawędź natarcia zaczynała się przed krawędzią spływu przedniego płata. Taki układ tworzył szczelinę miedzy płatami, w wyniku czego nie dało się samolotu przeciągnąć. Samolot nie miał steru wysokości, ani lotek, a sterowało się tylko kątem natarcia przedniego płata. Stateczność poprzeczną zapewniał duży wznios końców skrzydeł. Wykonywanie zakrętów umoż­liwiał duży ster kierunku bez statecznika.

Do wybuchu II wojny światowej Mignet zbudował 23 rożne warianty "Pou-du-Ciel", z których kilka wytwarzały seryjnie niektóre firmy lotnicze i dostarczały je zainteresowanym w paczkowanych zestawach do samodzielnego montażu.

W 1934 r. Henri Mignet skonstruował ulepszoną wersję samolotu, HM-14 "Pou du Ciel", W tym samym roku wpadł na pomysł sprzedaży kompletnej dokumentacji technicznej, której koszt pokrywa prawo wykonania 1 statku powietrznego. Wystarczyło wówczas kupić jego książkę pod tytułem Lotnictwo- dlaczego skonstruowałem Pchłę Nieba z kompletem rysunków wykonawczych, opisem budowy oraz instrukcji nauki latania, aby jednocześnie nabyć prawo do zbudowania jednego samolotu "Pou-du-Ciel". Książek tych sprzedano w okresie międzywojennym w świecie ponad 4000, najwięcej w USA. W ciągu roku zbudowano amatorsko 200 samolotów tego typu w różnych krajach. Maleńkie samolociki Migneta były budowane przez amatorów prawie na całym świecie. Odegrały szczególną rolę w latach 1934- 1939. Budowane przemysłowo i indywidualnie w różnych odmianach w liczbie ok. 1000 egz.

Henri Mignet dawał wspaniały przykład latając z lądowi­ska na lądowisko, udzielając rad i nadzorując nowo powsta­jące konstrukcje. Lądował często w polu, gdy jego silnik- mało pewny w tamtych czasach- zawodził. Wówczas skła­dano skrzydła i holowano "Pou-du-Ciel" nawet za motocy­klem do najbliższego warsztatu. Po remoncie Mignet starto­wał z łąki lub jakiejkolwiek drogi. Był to złoty wiek tu­rystyki powietrznej, która rozwijała się bez jakichkolwiek ograniczeń.

Nastąpiło jednak kilka śmiertelnych wypadków. Przyczyną ich było wejście w lot nurkowy z przerzutem na plecy bez możności wyrównania toru lotu. Służby oficjalne zdecydowały skierowanie samolotu do ba­dań. Próby dały zgodne wyniki. Stwierdzono złe wywa­żenie- przy 50 % cięciwy przedniego skrzydła. Należało je przesunąć do przodu- do 40 %. Należało również wzmóc działanie mechanizmu poruszającego skrzydło- zwiększono ruchy skrzydła z 10o do 20o w celu poprawienia bezpieczeństwa. Mignet nie zawahał się i w nowym wydaniu swej książki napisał: "omyliłem się", sam też wprowadził w nim po­prawki- nowe wyważenie i zwiększenie zakresu wychyleń skrzydła.

Wprowadzone modernizacje wpłynęły jednak na pogorszenie osiągów. Ale bezpieczeństwo lotu zdecydowanie się poprawiło. Zbudowano wiele "Pou-du-Ciel", które latały prawi­dłowo. Na rzecz ich przemysłowych prób budowy Mignet pro­wadził kampanię w USA, Japonii i Maroku. Nie dała ona jednak większych rezultatów.

H. Mignet zmarł w 1965 r., zdobywając sobie miano najsłynniejszego lotniczego konstruktora-amatora na świecie i dozgonną wdzięczność użytkowników samolotów jego pomysłu Jego ostatnim dziełem był dwumiejscowy samolocik typu HM-400, czterdziesty prototyp samolotu dla każdego. H. Mignet konstruował przede wszystkim mikroskopijnych rozmiarów samoloty jedno- i dwumiejscowe, sterowane wyłącznie za pomocą drążka sterowego, z wyłączeniem pedałów nożnych. Wbrew przewidywaniom wielu sceptyków były to konstrukcje bardzo bezpieczne w eksploatacji. Nieliczne wypadki na "Pchłach nieba" były zawinione głównie przez brawurę i lekkomyślność ich posiadaczy.

Samoloty o układzie "Pou-du-Ciel" są budowane do chwili obecnej. Są to samoloty ulepszone, przede wszystkim bezpieczniejsze w każdych warunkach lotu. Najwięcej jest ich we Francji, RFN i Szwajcarii.

Dalszzym rozwojem konstrukcji były, m.in. samoloty: Mignet HM-19 i Croses EC-3 "Pou Plume".

W Polsce.

Samolociki Mignet ”Pou-du-Ciel” wzbudziły przed wojną żywe zainteresowanie także w kręgach polskiej młodzieży. Mowa tu o studentach ówczesnego Związku Awiatycznego Politechniki Lwowskiej oraz Wydziału Lotniczego Politechniki Warszawskiej. Po licznych badaniach aerodynamicznych i innych próbach, opierając się na dokumentacji H. Migneta, w 1936 r. (wg [3]- w 1935 r.) skonstruowano ”Pchłę Lwowską”. Samolot został zbudowany przez Dunikowskiego, Z. Kołodzieja i W. Rotha.

W Warszawie samolot ”Pou-du-Ciel” zbudował w 1935 r. por. H. Gutowski w Harcerskich Warsztatach Szybowcowych, wg [2]- samolot ten zbudowali w 1935 r. trzej studenci Wydziału Lotniczego Po­litechniki Warszawskiej według pro­jektu prof. Gustawa Mokrzyckiego (patrz Mokrzycki (Gutowski) ”Pou-du-Ciel”).

Trzeci samolot tego typu zbudowano w warsztatach wojskowych w Bydgoszczy (patrz Bydgoska "Pou-du-Ciel"). Czwarty- zbudował Krzysztof Chodkiewicz na Wołyniu, z pomocą Michała Offierskiego (patz Chodkiewicz "Pou-du-Ciel").

W jesieni 1935 r. we Francji wydarzyło się kilka katastrof samolotów "Pou-du-Ciel". Samolot nie dawał się wyprowadzić z lotu nurkowego, lecz przechodził do lotu plecowego, bez możliwości wyprowadzenia go z tej pozycji. Wówczas wydano zakaz wykonywania lotów na samolotach tego typu. W zimie 1935/1936 układ "Pchły Powietrznej" przeszedł badania aerodyna­miczne w Laboratorium Aerodynamicz­nym Politechniki Lwowskiej i w Insty­tucie Aerodynamicznym w Warszawie. Badania potwierdziły wadę układu. Wszystkie egzemplarze "Pchły Powietrz­nej" w Polsce nie zostały dopuszczone do lotów.

W I połowie lat 1990-tych samolot Paterek Mignet HM-293 "Pou du Ciel" został zbudowany przez Edwarda Paterka.

Konstrukcja:
Jedno- lub dwumiejscowy dwupłatowiec-tandem o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła pokryte płótnem.
Kadłub pokryty płótnem.

Silnik- różnych typów o mocy 16,2-28 kW (22-38 KM).

Dane techniczne ”Pchła lwowska” (wg [2]):
Rozpiętość- 6 m, długość- 3,5 m.
Masa startowa- 220 kg.
Prędkość przelotowa- 80-90 km/h, pułap- 2000-2300 m, zasięg- 300 km.

Źródło:

[1] Wojciechowski J. ”Ultralekkie szybowce i samoloty”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1986.
[2] Borzęcki J. ”Na własnych skrzydłach”. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk 1980.
[3] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[4] Tomaszewscy R. J. "Model dla amatorów oryginalnych konstrukcji Pou-du-Ciel - Podniebna Pchełka Henri Migneta". Modelarz nr 9/1987.
[5] "Rejestr cywilnych statków powietrznych". Lotnictwo.net.
[6] Szymański M. "Zlot pod znakiem Pcheł". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 6/1995.
[7] Łopatek D. K. "Zlot w Stalowej". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/1996.
[8] Kaczkowski R. "Latająca Pchła Politechniki Warszawskiej". Skrzydlata Polska nr 5/1963.
[9] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.
blog comments powered by Disqus