Mignet HM-14 "Pou-du-Ciel", 1934
W 1929 r., entuzjasta idei powszechnego latania, Francuz Henri Mignet, skonstruował samolot amatorski Mignet HM-8 o rozpiętości zaledwie 6 m. Samolot ten był bardzo prosty w budowie. W jego opisie H. Mignet podawał, że wystarczy 4500 do 5000 ówczesnych franków oraz 250 godzin pracy, aby móc latać. Instrukcję zawierała broszura pod tytułem Jak zbudowałem moją awionetkę. We Francji powstało dużo egzemplarzy bardzo dobrze latających HM-8. Pomimo tego sukcesu H. Mignet uważał, że typ samolotu w układzie konwencjonalnym jest narażony na utratę prędkości oraz korkociąg, które w tych czasach były przyczyną większości wypadków lotniczych.
W latach 1930- tych poświęcił się bez reszty idei opracowania i skonstruowania bardzo prostego, ultralekkiego samolotu, który mógłby zbudować i pilotować każdy, nawet zupełny laik w dziedzinie lotnictwa. Dzięki wieloletniej pracy H. Migneta narodziła się konstrukcja HM-9 "Pou-du-Ciel" (Pchła Nieba). Był to bardzo lekki samolot sportowy, o masie własnej 110- 130 kg. Prototyp takiego taniego samolotu powstał w 1934 r. i przyniósł konstruktorowi światowy rozgłos.
Charakterystyczną cechą było tzw. tandemowe umieszczenie płatów nośnych (dwupłatowiec-tandem). Tylny płat był mniejszy, położony niżej, a jego krawędź natarcia zaczynała się przed krawędzią spływu przedniego płata. Taki układ tworzył szczelinę miedzy płatami, w wyniku czego nie dało się samolotu przeciągnąć. Samolot nie miał steru wysokości, ani lotek, a sterowało się tylko kątem natarcia przedniego płata. Stateczność poprzeczną zapewniał duży wznios końców skrzydeł. Wykonywanie zakrętów umożliwiał duży ster kierunku bez statecznika.
Do wybuchu II wojny światowej Mignet zbudował 23 rożne warianty "Pou-du-Ciel", z których kilka wytwarzały seryjnie niektóre firmy lotnicze i dostarczały je zainteresowanym w paczkowanych zestawach do samodzielnego montażu.
W 1934 r. Henri Mignet skonstruował ulepszoną wersję samolotu, HM-14 "Pou du Ciel", W tym samym roku wpadł na pomysł sprzedaży kompletnej dokumentacji technicznej, której koszt pokrywa prawo wykonania 1 statku powietrznego. Wystarczyło wówczas kupić jego książkę pod tytułem Lotnictwo- dlaczego skonstruowałem Pchłę Nieba z kompletem rysunków wykonawczych, opisem budowy oraz instrukcji nauki latania, aby jednocześnie nabyć prawo do zbudowania jednego samolotu "Pou-du-Ciel". Książek tych sprzedano w okresie międzywojennym w świecie ponad 4000, najwięcej w USA. W ciągu roku zbudowano amatorsko 200 samolotów tego typu w różnych krajach. Maleńkie samolociki Migneta były budowane przez amatorów prawie na całym świecie. Odegrały szczególną rolę w latach 1934- 1939. Budowane przemysłowo i indywidualnie w różnych odmianach w liczbie ok. 1000 egz.
Henri Mignet dawał wspaniały przykład latając z lądowiska na lądowisko, udzielając rad i nadzorując nowo powstające konstrukcje. Lądował często w polu, gdy jego silnik- mało pewny w tamtych czasach- zawodził. Wówczas składano skrzydła i holowano "Pou-du-Ciel" nawet za motocyklem do najbliższego warsztatu. Po remoncie Mignet startował z łąki lub jakiejkolwiek drogi. Był to złoty wiek turystyki powietrznej, która rozwijała się bez jakichkolwiek ograniczeń.
Nastąpiło jednak kilka śmiertelnych wypadków. Przyczyną ich było wejście w lot nurkowy z przerzutem na plecy bez możności wyrównania toru lotu. Służby oficjalne zdecydowały skierowanie samolotu do badań. Próby dały zgodne wyniki. Stwierdzono złe wyważenie- przy 50 % cięciwy przedniego skrzydła. Należało je przesunąć do przodu- do 40 %. Należało również wzmóc działanie mechanizmu poruszającego skrzydło- zwiększono ruchy skrzydła z 10o do 20o w celu poprawienia bezpieczeństwa. Mignet nie zawahał się i w nowym wydaniu swej książki napisał: "omyliłem się", sam też wprowadził w nim poprawki- nowe wyważenie i zwiększenie zakresu wychyleń skrzydła.
Wprowadzone modernizacje wpłynęły jednak na pogorszenie osiągów. Ale bezpieczeństwo lotu zdecydowanie się poprawiło. Zbudowano wiele "Pou-du-Ciel", które latały prawidłowo. Na rzecz ich przemysłowych prób budowy Mignet prowadził kampanię w USA, Japonii i Maroku. Nie dała ona jednak większych rezultatów.
H. Mignet zmarł w 1965 r., zdobywając sobie miano najsłynniejszego lotniczego konstruktora-amatora na świecie i dozgonną wdzięczność użytkowników samolotów jego pomysłu Jego ostatnim dziełem był dwumiejscowy samolocik typu HM-400, czterdziesty prototyp samolotu dla każdego. H. Mignet konstruował przede wszystkim mikroskopijnych rozmiarów samoloty jedno- i dwumiejscowe, sterowane wyłącznie za pomocą drążka sterowego, z wyłączeniem pedałów nożnych. Wbrew przewidywaniom wielu sceptyków były to konstrukcje bardzo bezpieczne w eksploatacji. Nieliczne wypadki na "Pchłach nieba" były zawinione głównie przez brawurę i lekkomyślność ich posiadaczy.
Samoloty o układzie "Pou-du-Ciel" są budowane do chwili obecnej. Są to samoloty ulepszone, przede wszystkim bezpieczniejsze w każdych warunkach lotu. Najwięcej jest ich we Francji, RFN i Szwajcarii.
Dalszzym rozwojem konstrukcji były, m.in. samoloty: Mignet HM-19 i Croses EC-3 "Pou Plume".
W Polsce.
Samolociki Mignet ”Pou-du-Ciel” wzbudziły przed wojną żywe zainteresowanie także w kręgach polskiej młodzieży. Mowa tu o studentach ówczesnego Związku Awiatycznego Politechniki Lwowskiej oraz Wydziału Lotniczego Politechniki Warszawskiej. Po licznych badaniach aerodynamicznych i innych próbach, opierając się na dokumentacji H. Migneta, w 1936 r. (wg [3]- w 1935 r.) skonstruowano ”Pchłę Lwowską”. Samolot został zbudowany przez Dunikowskiego, Z. Kołodzieja i W. Rotha.
W Warszawie samolot ”Pou-du-Ciel” zbudował w 1935 r. por. H. Gutowski w Harcerskich Warsztatach Szybowcowych, wg [2]- samolot ten zbudowali w 1935 r. trzej studenci Wydziału Lotniczego Politechniki Warszawskiej według projektu prof. Gustawa Mokrzyckiego (patrz Mokrzycki (Gutowski) ”Pou-du-Ciel”).
Trzeci samolot tego typu zbudowano w warsztatach wojskowych w Bydgoszczy (patrz Bydgoska "Pou-du-Ciel"). Czwarty- zbudował Krzysztof Chodkiewicz na Wołyniu, z pomocą Michała Offierskiego (patz Chodkiewicz "Pou-du-Ciel").
W jesieni 1935 r. we Francji wydarzyło się kilka katastrof samolotów "Pou-du-Ciel". Samolot nie dawał się wyprowadzić z lotu nurkowego, lecz przechodził do lotu plecowego, bez możliwości wyprowadzenia go z tej pozycji. Wówczas wydano zakaz wykonywania lotów na samolotach tego typu. W zimie 1935/1936 układ "Pchły Powietrznej" przeszedł badania aerodynamiczne w Laboratorium Aerodynamicznym Politechniki Lwowskiej i w Instytucie Aerodynamicznym w Warszawie. Badania potwierdziły wadę układu. Wszystkie egzemplarze "Pchły Powietrznej" w Polsce nie zostały dopuszczone do lotów.
W I połowie lat 1990-tych samolot Paterek Mignet HM-293 "Pou du Ciel" został zbudowany przez Edwarda Paterka.
Konstrukcja:
Jedno- lub dwumiejscowy dwupłatowiec-tandem o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła pokryte płótnem.
Kadłub pokryty płótnem.
Silnik- różnych typów o mocy 16,2-28 kW (22-38 KM).
Dane techniczne ”Pchła lwowska” (wg [2]):
Rozpiętość- 6 m, długość- 3,5 m.
Masa startowa- 220 kg.
Prędkość przelotowa- 80-90 km/h, pułap- 2000-2300 m, zasięg- 300 km.
Źródło:
[1] Wojciechowski J. ”Ultralekkie szybowce i samoloty”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1986.[2] Borzęcki J. ”Na własnych skrzydłach”. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk 1980.
[3] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[4] Tomaszewscy R. J. "Model dla amatorów oryginalnych konstrukcji Pou-du-Ciel - Podniebna Pchełka Henri Migneta". Modelarz nr 9/1987.
[5] "Rejestr cywilnych statków powietrznych". Lotnictwo.net.
[6] Szymański M. "Zlot pod znakiem Pcheł". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 6/1995.
[7] Łopatek D. K. "Zlot w Stalowej". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/1996.
[8] Kaczkowski R. "Latająca Pchła Politechniki Warszawskiej". Skrzydlata Polska nr 5/1963.
[9] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.