Jeszcze przed wprowadzeniem szybowców transportowych Messerschmitt Me-321 ”Gigant” jednostek liniowych co miało miejsce w połowie 1941 r. narodziła się koncepcja przebudowy szybowca na samolot transportowy. Miało to doprowadzić do zlikwidowania wszelkich niedogodności związanych z eksploatacją tak wielkiego szybowca. Chodziło przede wszystkim o wyeliminowanie problemów związanych ze startem i holowaniem szybowców. W początkach 1941 r. zespół konstruktorów firmy Messerschmitt kierowany przez inż. dyplomowanego Degela rozpoczął prace projektowe nad zaadoptowaniem płatowca szybowca Me-321 do instalacji czterech lub sześciu silników BMW 801, BMW-Bramo 132R, Jumo 211 lub Gnôme-Rhône 14N. Z uwagi na brak odpowiedniej liczby silników produkcji niemieckiej postanowiono, że samolot napędzany będzie francuskimi silnikami Gnôme-Rhône 14N 48/49. W silniki te wyposażone były francuskie samoloty wielozadaniowe Bloch MB-175. W czerwcu 1941 r. francuskie zakłady SNCASO otrzymały polecenie wymontowania ze wszystkich płatowców Bloch 175 znajdujących się na terenie zakładów silników Gnôme-Rhône 14N i i dostarczenia ich do zakładów Messerschmitt. Nowy samolot początkowo otrzymał oznaczenie Me-321C i D, które jednak już jesienią 1941 roku zmieniono na Me-323C i Me-323D. Pierwszy z nich miał być napędzany czterema silnikami Gnôme-Rhône 14N, które zapewniały możliwość wykonywania samodzielnego lotu poziomego i lądowania, natomiast start i wznoszenie możliwe było tylko dzięki zastosowaniu zestawu holującego Troika. Me-323D miał natomiast otrzymać aż sześć silników, które zapewniały mu możliwość całkowicie samodzielnego prowadzenia lotów. Przebudowano dwa płatowce Me-321B-1, które stały się prototypami Me-323 V1 (wersja Me-323C) i Me-323 V2 (wersja Me 323D). Zamontowano nowe podwozie złożone z dwóch par małych i trzech par dużych, które tworzyły dwa pięciokołowe tandemy. Próby w locie obu prototypów przeprowadzone zostały w marcu i kwietniu 1942 r. Okazało się, że Me-323 V1 dysponuje zbyt małą mocą silników i jego wyniki były niezadowalające, natomiast prototyp V2 wyposażony w sześć silników spisywał się znakomicie. Zamówiono dalsze 10 egz. wariantu sześciosilnikowego jako serię przedprodukcyjną Me-323D-0. Samoloty tego wariantu otrzymały dodatkowo numery prototypowe od V3 do V10. Pierwsze samoloty zbudowano w lipcu 1942 r.

Od września 1942 r. firma Messerschmitt rozpoczęła dostarczać do Luftwaffe pierwsze egz. wersji Me-323D-1. Samoloty seryjne posiadały zmniejszoną liczbę okienek na bokach z kadłuba. Otrzymały również uzbrojenie obronne. Po wyczerpaniu zapasu silników Gnôme-Rhône 14N wraz z osłonami pochodzącymi z samolotów Bloch 175 rozpoczęto stosować silniki tego samego typu ale z osłoną pochodzącą z samolotu Liore et Olivier LeO 451. Wariant Me-323D-2 otrzymał zamiast trzyłopłatowego przestawnego śmigła Ratier dwupłatowe drewniane śmigło o stałym skoku typu Heine. Zastosowanie tych śmigieł spowodowało zmniejszenie prędkości max oraz masy przewożonego ładunku z 12000 kg do 10000 kg. W początkach 1943 r. rozpoczęto produkcję wariantu Me-323D-6 wyposażonego w trójpłatowe śmigła o przestawnym skoku typu Chauviere.

W 1943 r. (?) zbudowano dwa prototypy Me-323V13 i V14. Otrzymały one wzmocnienie konstrukcji oraz powiększone zbiorniki paliwa, a także zmienione uzbrojenie obronne. Zlikwidowane zostały dwa przednie górne stanowiska strzeleckie wyposażone w pojedyncze karabiny maszynowe MG 15 kal. 7,92 mm. W ich miejsce zainstalowano w okienkach umieszczonych po środku drzwi załadunkowych 2 karabiny maszynowe MG 131 kal. 13 mm. W dwóch oknach bocznych w tylnej części kadłuba zamontowane zostały dwa dodatkowe karabiny maszynowe MG 131 kal. 13 mm. Prototyp V13 napędzany był sześcioma silnikami Gnôme-Rhône 14N 48/49 natomiast V14 otrzymał cztery silniki Junkers Jumo 211 F. Z uwagi na niemożność zagwarantowania stałych dostaw silników, Junkers Jumo 211F do produkcji seryjnej skierowana została wersja Me-323E-1 oparta o prototyp V13. Od wiosny 1943 r. produkcję tych samolotów prowadziły zakłady Luftschiffbau Zeppelin (Abteilung Flugzeugbau).

Wkrótce oblatany został prototyp Me-323 V15 wyposażony w dwa dodatkowe stanowiska strzeleckie: obrotowe wieżyczki HDL 151 z pojedynczymi działkami MG 151 kal. 20 mm umieszczone na górnej powierzchni skrzydeł pomiędzy środkowym a zewnętrznym silnikiem. Okazało się jednak, że wieżyczka stawia zbyt duży opór aerodynamiczny i została ona zastąpiono znacznie niższą wieżyczkę EDL 151 wyposażoną również w pojedyncze działko MG 151 kal. 20 mm. Samoloty wyposażone w dwa stanowiska EDL 151 na górnym płacie produkowane były jako Me-323E-2 Jeden Me-323E-2 przebudowany został na wariant Me-323E-2/WT- nosiciel uzbrojenia. Miał być to samolot eskortowy dla typowych transportowych Me-323. Jego uzbrojenie składało się z 11 działek MG 151 kal. 20 mm z czego 4 znajdowały się w wieżyczkach EDL 151 umieszczonych na górze płatów a jedno w wieżyczce z przodu kadłuba. Uzbrojenie uzupełniały 4 pojedyncze, ruchome karabiny maszynowe MG 131 kal. 13 mm. Załoga samolotu liczyła aż 17 osób z tego 12 strzelców pokładowych. Z uwagi na niedużą skuteczność bojową takiego samolotu zrezygnowano z jego produkcji seryjnej.

W końcu 1943 r. zbudowano prototyp Me-323 V16 napędzany sześcioma silnikami rzędowymi Junkers Jumo 211R o mocy 1088 kW (1480 KM) każdy. Prototyp ten miał stanowić wzorzec planowanej wersji Me-323F. Masa zabieranego ładunku wzrosła do 15000 kg. Kolejny prototyp Me-323 V17 napędzany był sześcioma silnikami Gnôme-Rhône 14R o mocy 971 kW (1320 KM). Z uwagi na podjęcie w 1944 r. tzw. Jagernotprogramm (interwencyjny program budowy samolotów myśliwskich) ani wersja Me-323F ani Me-323G nie weszły do seryjnej produkcji.

Łącznie zbudowanych zostało 201 egz. Me-323 wszystkich wersji. Ze względu na zastosowane w jego konstrukcji materiały oraz na duży udźwig był to najtańszy i najbardziej ekonomiczny samolot transportowy Luftwaffe.

W październiku 1942 r. rozpoczęto przezbrajanie dwóch Gruppen wyposażonych dotychczas w samoloty Junkers Ju-52/3m w samoloty Me-323D. Oba dywizjony od listopada 1942 r. rozpoczęły działania operacyjne w basenie Morza Śródziemnego. Doświadczenia wynikające z użycia operacyjnego Me-323D doprowadziły do wzmocnienia ich uzbrojenia obronnego. Wariant D-6 otrzymał na stanowisku B nad kabiną radiotelegrafisty 2 dodatkowe karabiny maszynowe MG 131 kal. 13 mm. Również umieszczone z przodu karabiny MG 15 kal. 7,92 mm zastępowane były stopniowo karabinami maszynowymi MG 131 kal. 13 mm. Samoloty transportowały z Sycylii zaopatrzenie dla Afrika Korps do Tunisu i Bizerty. W lotach powrotnych przewoziły rannych i puste pojemniki na paliwo. Trudna sytuacja nie niemieckich wojsk w Afryce zmusiła dowództwo do zintensyfikowania lotów operacyjnych lotnictwa transportowego. Tylko w okresie pomiędzy 23.02 a 28.03.1943 r. wykonano 160 lotów bojowych do Tunisu i Bizerty. Straty były umiarkowane. W dniu 22.04.1943 r. z 16 samolotów Me-323, z załadunkiem paliwa do Tunisu, aż 14 zostało zestrzelonych przez myśliwce RAF. Do Tunisu dotarły tylko dwa Me-323, z których jeden został wkrótce zniszczony na ziemi przez samoloty alianckie. Do bazy macierzystej na Sycylii wrócił tylko jeden samolot. Po ogromnych stratach poniesionych w basenie Morza Śródziemnego jednostkę samolotów Me-323 przeniesiono na front wschodni, gdzie do maja 1944 r. wykonała nie mniej niż 2000 lotów bojowych.

W Polsce.

Po zakończeniu II wojny światowej na terenach zachodniej Polski znalazły się duże ilości niemieckiego sprzętu wojennego, w tym sporo samolotów różnych typów. Pozostawione samoloty stanowiły mozaikę różnych typów począwszy od standardowych maszyn bojowych Luftwaffe, poprzez sprzęt szkolno-treningowy, a skończywszy na rzadziej spotykanych konstrukcjach. Wśród nich znalazły się również olbrzymie samoloty transportowe Messerschmitt Me-323 ”Gigant”. Samoloty te przedstawiały znikomą wartość użytkową bądź to wskutek uszkodzeń odniesionych podczas działań wojennych lub daleko posuniętej dewastacji.

Konstrukcja:
Załoga Me-323E-2/WT- 17 osób z tego 12 strzelców pokładowych. Max masa ładunku przenoszonego przez Me-323D wynosiła 12000 kg. Najczęściej stosowanymi konfiguracjami ładunku były : armata przeciwlotnicza Flak 8,8 cm z półgąsienicowym ciągnikiem lub ciężarówka z przyczepą lub 52 beczki paliwa o pojemności 250 dm³ każda lub 130 wyekwipowanych żołnierzy, ewentualnie 60 rannych na noszach.

Uzbrojenie:
- Me-323D-1- 4 ruchome karabiny maszynowe MG 15 kal. 7,92 mm. Istniała możliwość zainstalowania dodatkowych karabinów maszynowych piechoty MG 34 kal. 7,92 mm w trzech okienkach po obu stronach kadłuba, co podnosiło liczbę stanowisk obronnych do dziesięciu,
- Me-323E-2- 2 działka MG 151 kal. 20 mm w wieżyczkach obrotowych EDL 151 umieszczonych na górnej powierzchni skrzydeł, 2 pojedyncze ruchome karabiny maszynowe MG 131 kal. 13mrn na stanowiskach w drzwiach kabiny transportowej, 1 ruchomy karabin maszynowy MG 131 kal. 13 mm na stanowisku za kabiną, 2 karabiny maszynowe MG 131 kal. 13 mm umieszczone okienkach po obu stronach kadłuba,
- Me-323E-2/WT- 11 działek MG 151 kal. 20 mm z czego 4 w wieżyczkach EDL 151 umieszczonych na górze płatów a 1 w wieżyczce z przodu kadłuba. Uzbrojenie uzupełniały 4 pojedyncze, ruchome karabiny maszynowe MG 131 kal. 13 mm. Załoga samolotu liczyła aż 17 osób z tego 12 strzelców pokładowych.
Zobacz również historia rozwoju konstrukcji.

Napęd:
- Me-323 V1 (Me-323C)- 4 silniki w układzie podwójnej gwiazdy Gnôme-Rhône 14N 48/49 o mocy max 840 kW (1140 KM) każdy,
- Me-323 V2, Me-323D, Me-323E- 6 silników w układzie podwójnej gwiazdy Gnôme-Rhône 14N 48/49 o mocy max 840 kW (1140 KM) każdy,
- Me-323 V14- 4 silniki rzędowe Junkers Jumo 211 F o mocy startowej 992 kW(1350 KM) każdy,
- Me-323 V16 (Me-323F)- 6 silników rzędowych Junkers Jumo 211R o mocy 1088 kW (1480 KM) każdy,
- Me-323 V17 (Me-323G)- 6 silników w układzie podwójnej gwiazdy Gnôme-Rhône 14R o mocy 971 kW (1320 KM) każdy.

Dane techniczne Me-323E-2 (wg [2]):
Rozpiętość- 55,0 m, długość- 28,15 m, wysokość- 9,6 m.
Masa własna- 29000 kg, masa startowa- 50500 kg.
Prędkość max bez ładunku- 252 km/h, prędkość max z ładunkiem- 230 km/h, prędkość przelotowa- 208 km/h, czas wznoszenia na wysokość 1000 m- 16', pułap praktyczny- 4200 m, zasięg max- 1300 km.