Messerschmitt Bf-108 "Taifun", 1934

Samolot sportowy, łącznikowy, kurierski. Niemcy.
Samolot sportowy, łącznikowy i kurierski Messerschmitt Bf-108B ”Taifun”. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).
W 1934 r. firma Bayerische Flugzeugwerke (BFW) otrzymała zamówienie Reichsluftfahrtministerium na skonstruowanie samolotu na zawody Challenge de Tourism International w 1934 r. Willi Messerschmitt opracował samolot w oparciu o samolot sportowy M-37 opracowywany od pewnego czasu w firmie BFW dla Rumunii . Jego asystentem podczas prac projektowych był nowy inżynier naczelny zakładów BFW- Walter Rethel. Samolot otrzymał oznaczenie Messerschmitt Bf-108 ”Taifun”. Pierwszy prototyp Bf-108a został oblatany w czerwcu 1934 r. Wykazał się doskonałymi właściwościami, co znacznie przyśpieszyło prace nad kolejnymi pięcioma samolotami w wersji Bf-108A. Sześć Bf-108A dostarczonych zostało zespołowi niemieckiemu biorącemu udział w Challenge. jeden z nich uległ zniszczeniu w wypadku, który miał miejsce jeszcze przez zawodami. Niestety udział w Challengu okazał się porażką Niemców. Samoloty Bf-108 zajęły dopiero piąte, szóste i dziesiąte miejsca.

Jeden egz. Bf-108A otrzymał silnik Argus As 17B o mocy max 162 kW (220 KM). Mimo fatalnego wyniku uzyskanego podczas Challengu Ministerstwo Lotnictwa Rzeszy zamówiło w 1935 r. 32 egz. tego samolotu. Od listopada 1935 r. rozpoczęto produkcję ulepszonej wersji Bf-108B pierwsze trzy egz. przedprodukcyjne Bf-108B-0 otrzymały silniki Hirth HM 8U. Seryjne samoloty Bf-108B-1 napędzane były natomiast silnikami Argus As 10C-3 o mocy startowej 176 kW (240 KM). Bf-108B-1 różnił się od swoich poprzedników większą długością kadłuba oraz zmienionym kształtem osłony kabiny, usterzenia i skrzydeł. Tylna płoza zastąpiona została kółkiem ogonowym. Skrzydła otrzymały nowe sloty. Dobra aerodynamika samolotu wynikała m.in. z zastosowania metalowego pokrycia nitowanego na gładko, co zmniejszało opór powietrza. Produkcja Bf-108B-1 rozpoczęła się w końcu 1935 r. Jedyny egzemplarz wersji Bf-108C-1 z silnikiem Siemens Sh 14A-4 o mocy max 118 kW (160 KM) przebudowano następnie na standardowy samolot wersji B-1.

25.06.1936 r. Bf-108B-0 przetransportowany został na pokładzie sterowca LZ-129 ”Hindenburg” przez Atlantyk do Ameryki Południowej. Maszyna ta wykonała następnie szeroko opisywany w prasie światowej przelot nad Andami. W lutym 1937 r. Bf-108B-1 zajął drugie miejsce w zawodach International Circuit of the Oases w Egipcie. W 1937 r. wykonano spektakularny przelot z Berlina do Capetown i z powrotem. W maju 1937 r. Bf-108B-1 zwyciężył w wyścigu Isle of Man. W grudniu 1937 r. Bf-108 przewieziony został na pokładzie statku do Rio de Janeiro, skąd rozpoczął promocyjny lot do Nowego Jorku pokonując po drodze 44000 km. W 1938 r. wyprodukowanych zostało w sumie 175 Bf-108. W 1938 r. samoloty ”Taifun” znów zajmowały czołowe miejsca w zawodach lotniczych w Belgii, we Włoszech i we Francji. W październiku 1938 r. przeprowadzone zostały naziemne eksperymenty ze skrzydłem drewnianej konstrukcji. Modyfikacja, która otrzymała bogatsze wyposażenie nawigacyjne oznaczona została Bf-108B-1s. Oznaczenie Bf-108B-2 otrzymała wersja wojskowa. Samolot ten stosowany był jako maszyna kurierska i łącznikowa w większości jednostek operacyjnych Luftwaffe. W 1939 r. wyprodukowanych zostało 147 egz.

W lipcu 1939 r. specjalnie zmodyfikowany Bf-108 z silnikiem Hirth HM 508C z turbosprężarką o mocy 198 kW (270 KM) ustanowił nowy nieoficjalny rekord wysokości lotu- 9075 m. Messerschmitt planował zainstalowanie w samolocie rekordowym jeszcze silniejszego silnika Hirth HM 512A o mocy max 294 kW (400 KM), wybuch wojny nie pozwolił jednakże na realizację tych planów. W 1940 r. zbudowano 77 egz. Bf-108B-2. Po upadku Francji produkcję tych samolotów rozpoczęto w zakładach SNCA du Nord. W styczniu 1941 r. gotowa była wersja Bf-108D-1 napędzana silnikiem Argus As 10C lub 10R o mocy max 176 kW (240 KM). Po zbudowaniu 131 egz. w zakładach w firmie Messerschmitt dalszą produkcję kontynuowano we Francji. W 1941 r. powstała wersja tropikalna Bf-108B-2trop lub Bf-1O8D-1trop.

We Francji wyprodukowanych zostało w 1942 r. 50 egz Bf-108. W roku następnym 108 egz., a w 1944 r. tylko 12. Po wyzwoleniu Francji produkcja była kontynuowana pod oznaczeniem Nord 1000. Samolotów tych wyprodukowano łącznie 285 egz. Po wyczerpaniu zapasów silników Argus Nord 1000 otrzymał francuskie silniki Renault 6Q-10A lub 6Q-11 o mocy max 176 kW (240 KM) oraz nowe oznaczenie Nord 1001 i Nord 1002. Samoloty te znajdowały się na wyposażeniu armii i marynarki wojennej Francji do lat 1950-tych. Wersja Nord 1003 był to eksperymentalny samolot z silnikiem Potez 6D o mocy 176 kW (240 KM), a Nord 1004 jedynym egzemplarzem ze zmodyfikowanym silnikiem Potez o mocy max 224 kW(305 KM).

Samoloty Messerschmitt Bf-108 służyły w wielu krajach świata zarówno jako maszyny sportowe jak i samoloty wojskowe:
- Australia- w 1937 r. dostarczono 1 egz. Bf-108B-1, uległ zniszczeniu w wypadku w końcu 1937 r.,
- Austria- użytkowany był 1 egz.,
- Bułgaria- lotnictwo wojskowe posiadało w czasie II wojny światowej 6 samolotów Bf-108,
- Chile- 1 egz. latał w barwach lotnictwo wojskowego,
- Czechosłowacja- po zakończeniu działań wojennych odrodzone lotnictwo Czechosłowacji użytkowało Bf-108 pod oznaczeniem K-70 - Dania- w połowie lat 1950-tych zarejestrowany został jeden Bf-108B-1,
- Węgry- używały 8 egz.,
- Japonia- posiadała 1 egz.,
- Włochy- w maju 1941 roku Reggia Aeronautica otrzymała 3 Bf-108B-2, a w marcu 1945 r. Aeronautica Nazionale Republicana wyposażona została w 4 samoloty tego typu,
- Rumunia- lotnictwo wojskowe posiadało 9 Bf-108,
- Hiszpania- otrzymała 1 Bf-108,
- Szwecja- 29.03.1939 r. Bf-108B-1 na skutek błędu nawigacyjnego wylądował w Szwecji. Został on oficjalnie zakupiony w 1949 r., - USA- w 1939 r. zakupiły, do użytku przez amerykańskiego attache wojskowego w Berlinie, jednego Bf-108B-1, który otrzymał oznaczenie typu w USAF XC-44,
- ZSRR- po zawarciu paktu o nieagresji w 1939 r. 2 egz. Bf-108 zakupił też Związek Radziecki,
- Szwajcaria- otrzymała przed wybuchem wojny 12 egz. Bf-108,
- Jugosławia- posiadała 12 egz. Bf-108,
- Wielka Brytania- dwa samoloty Bf-108B-1 użytkowała do wybuchu wojny ambasada niemiecka w Londynie. Maszyny te zostały internowane przez Brytyjczyków po rozpoczęciu wojny.

W Polsce.

Jeden samolot Bf-108B, zdobyty przez lotników amerykańskich we Włoszech, został przekazany w grudniu 1945 r. do dywizjonu 663 Samolotów Artylerii. ”Tajfun” służył w polskim dywizjonie do lotów służbowych, pozostając najczęściej do dyspozycji dowódcy dywizjonu. Samoloty tego typu były również wykorzystywane przez polskie jednostki lotnicze, stacjonujące w brytyjskiej strefie okupacyjnej Niemiec.

Po zakończeniu wojny na terenach zachodniej Polski znalazły się duże ilości niemieckiego sprzętu lotniczego. Część z nich, po niezbędnych remontach, zasiliło stan rodzącego się w kraju lotnictwa cywilnego i wojskowego. W Polsce znalazło się kilka pozostawionych przez okupanta samolotów Messerschmitt Bf-108B ”Tajfun”. Sprawność latania przywrócono dla 2 egz. Obydwa zostały odbudowane w PZL Mielec. Oba samoloty były używane w latach 1948-1952 w lotnictwie wojskowym, w 9 Samodzielnej Eskadrze Lotnictwa Łącznikowego Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego jako samoloty łącznikowo-kurierskie. Wcześniej jeden z nich (w latach 1947-1948) użytkowany był przez Zarząd Główny Ligi Lotniczej w Warszawie.

Konstrukcja:
Dwu- (Bf-108A) lub czteromiejscowy dolnopłat o konstrukcji metalowej.
Kabina zakryta.
Podwozie klasyczne chowane w locie.

Silnik- rzędowy:
- Bf-108A, Bf-108B-0- Hirth HM 8U o mocy max 165 kW (225 KM),
- Bf-108B-2- w układzie odwróconego V typu Argus AS-10C o mocy 177 kW (240 KM),
- Bf-108D-1- Argus As 10C lub 10R o mocy max 176 kW (240 KM).

Dane techniczne Bf-108B-2 (wg [3]):
Rozpiętość- 10,612 m, długość- 8,206 m, wysokość- 2,02 m.
Masa własna- 880 kg, masa startowa- 1380 kg.
Prędkość max- 303 km/h, prędkość przelotowa- 265 km/h, prędkość lądowania- 85 km/h, czas wznoszenia na 1000 m- 3' 6", na 4000 m- 28', pułap praktyczny- 4800 m, zasięg- 1000 km.

Galeria

  • Samolot łącznikowy i kurierski Messerschmitt Bf-108B ”Taifun” w barwach 9 Samodzielnej Eskadry Łącznikowej. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 5-6/1991).
  • Samolot łącznikowy i kurierski Messerschmitt Bf-108B ”Taifun” w barwach 9 Samodzielnej Eskadry Łącznikowej. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 5-6/1991).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty zdobyczne w lotnictwie polskim po 1945 roku”. Lotnictwo z szachownicą nr 23.
[2] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[3] Murawski M. ”Samoloty Luftwaffe 1933-1945”. Tom 2. Wydawnictwo Lampart. Warszawa 1997.
[4] "Z awionetek w myśliwce". Samoloty Polskie
blog comments powered by Disqus