Mazurek Stanisław Sergiusz

Stanisław Mazurek. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe. Sygnatura: 1-N-970-2).
Stanisław Sergiusz Mazurek (pseudonim Mazarini) urodził się 28.02.1894 r. w Kielcach. Syn Pawła i Józefy z Niedzielskich. W 1913 r. ukończył Szkołę Handlową w Kielcach i uzyskał świadectwo dojrzałości. 10.08.1914 r. wstąpił do Legionów Polskich, otrzymując przydział do VI Batalionu 1. Pułku Legionów. Od 30 września, będąc już sekcyjnym, pełnił służbę w 1. kompanii 3. batalionu 3. Pułku Legionów. W bitwie pod Mołodecznem 29 października został ranny i skierowany na leczenie szpitalne. Po wyleczeniu powrócił do macierzystego oddziału, w którym przebywał do 13.04.1915 r. Od 1 maja był słuchaczem trzymiesięcznego kursu gospodarczego (Szkoła Podoficerska) w Piotrkowie, po ukończeniu którego skierowano go do 3. Batalionu Uzupełnień. 20.06.1917 r. otrzymał przydział do Głównego Urzędu Zaciągu w Lublinie. W lipcu 1917 r. z powodu niezłożenia przysięgi był internowany w obozie w Szczypiornie.

8.11.1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego, otrzymując przydział do 30. Pułku Piechoty jako oficer gospodarczy. W maju 1919 r. przebywał z I batalionem na froncie. Od czerwca 1920 r. pełnił funkcję referenta w IV Oddziale Sztabu MSWojsk, po czym powrócił do 30. Pułku Piechoty, gdzie objął dowodzenie 4. kompanią. W bitwie pod Ostrowcami 4 sierpnia został ranny i skierowany do szpitala, w którym przebywał do końca miesiąca. Gdy wrócił do pułku, z powodu braku oficerów, dowodził 6., 7. i 8. kompanią. 1.04.1921 r. został oddelegowany na studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Lwowskiej, które ukończył w 1925 r., uzyskując tytuł inżyniera chemika. Po ukończeniu studiów otrzymał przydział do Biura Badań Technicznych, w którym przebywał do stycznia 1927 r., a następnie do Instytutu Badań Technicznych Lotnictwa.

We wrześniu 1928 r. obejmujął stanowisko kierownika wytwórni i warsztatów w Centralnym Zakładzie Balonowym w Legionowie. W lipcu 1929 r. powierzono mu funkcję kierownika CZB. Za jego kadencji zakłady zostały zmodernizowane i rozszerzyły dotychczasową produkcję, m.in. uruchomiono warsztat produkujący namioty. Opracowano nową technologię uszczelniania tkanin z użyciem kauczuku, zaczęto produkować lekkie tkaniny do szycia balonów. Począwszy od 1936 r. prowadził kursy dla instruktorów sportu spadochronowego. W 1938 r. pełnił funkcję sekretarza Rady Naukowej I Polskiego Lotu Stratosferycznego, będąc jednocześnie przewodniczącym Komisji ds. Budowy Balonu "Gwiazda Polski". We wrześniu 1939 r. nadzorował ewakuację Wytwórni Balonów i Spadochronów. Pod koniec grudnia 1939 r., wraz z grupą dawnych współpracowników (m.in.: inż. Józef Paczosa, inż. Franciszek Stoszko, por. Jan Bloch), przebywał na terenie Rumunii.

Po utworzeniu Referatu Balonów i Spadochronów w Wydziale Studiów Technicznych Polskich Sił Powietrznych został jego kierownikiem. Wraz z inż. Józefem Paczosa pracował w Doświadczalnych Zakładach Balonowych (Baloon Development Establishment) w Cardington nad konstrukcjami balonów zaporowych PNB (Polish Navy Baloon). Balony te nawiązywały do projektu przedwojennego balonu WBS wz. 39.

Współpracował także z miesięcznikiem Myśl Lotnicza wydawanym przez Wydział Kultury Inspektoratu Polskich Sił Powietrznych. Po wojnie, w 1946 r. opuścił Wielką Brytanię i udał się do Kanady. Tam rozpoczął organizowanie Stowarzyszenia Polskich Lotników we współpracy z Samopomocą Lotniczą. Zginął w wypadku samochodowym w lutym 1953 r.

Stanisław Mazurek aktywnie działał w wielu organizacjach społecznych. Na terenie Legionowa w latach 1930-tych współorganizował oddział Legionistów Polskich i Koło Trzeciaków, gdzie pełnił funkcję prezesa. W 1931 r., chcąc upamiętnić zasługi Marszałka Józefa Piłsudskiego, był jednym z inicjatorów budowy pomnika na terenie wytwórni. Będąc członkiem Ligi Morskiej i Kolonialnej oraz Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, w istotny sposób przyczynił się do popularyzacji obu organizacji. W marcu 1933 r. utworzył Zakładowy Klub Sportowy. Aby spopularyzować sport balonowy w społeczeństwie, przyczynił się do powstania Koła Balonowego Wzlot, którego instruktorami byli oficerowie 2. Batalionu Balonowego. W 1937 r. był inicjatorem ufundowania dzwonu Józef dla parafii pw. św. Jana Kantego.

Opublikował dwie książki: Spadochron, jego budowa i zastosowanie (1936 r.)- podręcznik, który omawiał wszelkie sprawy związane z budową i użytkowaniem spadochronu oraz Balonem do stratosfery (1938 r.)- poświęcona przygotowaniom do I Polskiego Lotu Stratosferycznego. Ponadto Stanisław Mazurek był autorem kilkunastu artykułów publikowanych m.in. w czasopismach Lot Polski i Przegląd Lotniczy.

Był żonaty z Haliną Lipowską, primadonną Teatru Wielkiego.

W 2003 r. starosta legionowski, upamiętniając zasługi ppłk. inż. Stanisława Mazurka dla Legionowa, ufundował Nagrody im. Stanisława Mazurka, które wręczano najlepszym przedsiębiorcom powiatu legionowskiego.

Odznaczenia: Krzyż Niepodległości, Krzyż Walecznych, Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 1934 r., 1936 r.), Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości, medal pamiątkowy ”Za Wojnę Lat 1918-1921”, Złoty Krzyż LOPP.

Konstrukcje:
WWB-BON, 1934-1935, projekt balonu obserwacyjnego na uwięzi.
WBS-LOPP, 1935, projekt sterowca.
VLA-48 (PNB-I)/P 1 (PNB-II), 1942, balony zaporowe.

Galeria

  • Stoją od lewej: mjr Zbigniew Burzyński, mjr Stanisław Mazurek i dr Konstanty Jodko-Narkiewicz. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe. Sygnatura: 1-N-970-2).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Kozak Z., Moszumański Z., Szczepański J. ”Wytwórnia Balonów i Spadochronów”. Seria ”Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich w Kampanii Wrześniowej”. Oficyna Wydawnicza Ajaks. Pruszków 2008.
blog comments powered by Disqus