Stemal III, 1922

Samolot doświadczalny. Polska.
Samolot doświadczalny Stemal III. (Źródło: archiwum).
Od 1916 r. inż. Stefan Malinowski prowadził prace nad skrzydłem o profilu zmieniającym swe sklepienie w locie. W Petersburgu zmodyfikował skrzydło samolotu Caudron (prawdopodobnie chodzi o samolot Caudron G-3). Po przeprowadzeniu w latach 1919-1920 w Turynie i Paryżu dmuchań aerodynamicznych płatów o zmiennym profilu mjr inż. S. Malinowski zaprojektował w 1921 r. według tej koncepcji płat do samolotu z mechanizmem schowanym wewnątrz płata. Samolot, oznaczony prawdopodobnie Stemal III, został zbudowany w pierwszej połowie 1922 r. w warsztatach Szkoły Pilotów w Bydgoszczy. Do budowy wykorzystano kadłub samolotu Nieuport 83 (wg [2], natomiast wg [3]- z samolotu Nieuport 80/81E).

Samolot został przewieziony do Warszawy. Oblatany został 12.08.1922 r. na lotnisku Mokotowskim. Samolot miał krótki start, dobre wznoszenie i krótkie lądowanie. Mimo stwierdzenia dobrych własności samolotu i stosunku prędkości maksymalnej do minimalnej równego 3,4 - nie zainteresowano się nim. Wg [1] i [2]- odstawiony do hangaru, uległ czasie zniszczeniu.

Samolot Stemal III, pozbawiony silnika, został jednak sprzedany do Wielkiej Brytanii. Na początku 1923 r. znajdował się w firmie Aircraft Disposal Co., w której były prowadzone badania techniczne samolotu. Planowano zamontowanie silnika Clerget lub Le Rhone i przeprowadzenie prób w locie.

Konstruktor, wykorzystując doświadczenia zdobyte podczas konstrukcji tego samolotu, zbudował w 1923 r. szybowiec "Dziaba", również o zmiennym profilu płata.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy górnopłat (parasol) o konstrukcji drewnianej.
Płat trapezowy, niedzielony, dwudźwigarowy, kryty płótnem, nosek płata do przed­niego dźwigara kryty sklejką. Płat podparty do kadłuba na piramidce z rur stalowych usztywniony cięgnami sta­lowymi biegnącymi do kadłuba i do kozła z rur stalowych nad płatem. Do tylnego dźwigara zamocowane dwuramienne dźwignie, na których końcach osadzono rury biegnące równolegle do dźwigara. Żebra płata nie były przymocowane do tylnego dźwigara, lecz do tych rur. Na skutek wychylenia dźwigni znajdującej się w kabinie, sterowanej przez pilota- owe rury oddalały się od siebie lub zbliżały, powodując pogrubianie i rozpłaszczanie profilu płata lub ścienianie przy jednoczesnym zwiększaniu krzywizny profilu. Mechanizm dochodził do początku lotek, zmieniając profil tylko na środkowej części płata, bez lotek. Lotki sterowane normalnie
Kadłub drewniany kratownicowy od samolotu Nieuport 83. Osłona silnika z blachy aluminiowej, środkowa część kadłuba sklejką, tył płótnem. Zbiornik paliwa przed kabiną pilota, w górze kadłuba. Tylne miejsce ska­sowane. Przednia kabina otwarta, osło­nięta z przodu wiatrochronem. Wejście przez drzwiczki z prawej strony.
Usterzenie spawane z rur stalowych, kryte płótnem. Stery od samolotu Nieuport 83, stateczniki powiększone i o zmienionym obrysie.
Podwo­zie główne od samolotu Nieuport 83, dwu­kołowe, spawane z rur stalowych, z osią amortyzowaną sznurem gumowym wzglę­dem goleni. Płoza ogonowa amortyzowana.

Silnik- chłodzony powie­trzem, 9- cylindrowy, gwiazdowy, rotacyjny Le Rhône J o mocy nominalnej 81 kW(110 KM). Śmigło dwułopatowe, drewniane, stałe o średnicy 2,4 m.

Dane techniczne Stemal III, przy dwóch liczbach w wierszu: dla konfiguracji z profilem rozpłaszczonym/z profilem sklepionym (wg [2]):
Rozpiętość- 9,0 m, długość- 7,16 m, wysokość- 3,38 (wg [1] i [3]- 3,3) m, powierzchnia nośna- 16,0 (wg [4]- 12,0) m2.
Masa własna- 620 kg, masa użyteczna- 180 kg, masa całkowita- 800 kg.
Prędkość max- 165/160 km/h, prędkość przelotowa- 145/140 km/h, prędkość min.- 70/48 km/h, wznoszenie- 1,6/1,9 m/s, czas wznoszenia na 1000 m- (wg [3]- 16/12)', pułap- 3000/3600 m.

Galeria

  • Samolot doświadczalny Stemal III. (Źródło: Modelarz nr 11-12/1968).
  • Stemal III, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).
  • Płatowiec samolotu Stemal III sfotografowany na terenie brytyjskiej firmy Aircraft Disposal Co., początek 1923 r. (Źródło: Flight No 742 (No 11, Vol. XV) March 15, 1923).
  • Płatowiec samolotu Stemal III sfotografowany na terenie brytyjskiej firmy Aircraft Disposal Co., początek 1923 r. (Źródło: Flight No 742 (No 11, Vol. XV) March 15, 1923).
  • Płatowiec samolotu Stemal III sfotografowany na terenie brytyjskiej firmy Aircraft Disposal Co., początek 1923 r. (Źródło: Flight No 742 (No 11, Vol. XV) March 15, 1923).
  • Płatowiec samolotu Stemal III sfotografowany na terenie brytyjskiej firmy Aircraft Disposal Co., początek 1923 r. (Źródło: Flight No 742 (No 11, Vol. XV) March 15, 1923).
  • Stemal III, rysunek w rzutach. (Źródło: Flight No 742 (No 11, Vol. XV) March 15, 1923).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[3] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[4] Gryglicki Z. "Samolot ze zmiennym profilem płata konstrukcji inż. Malinowskiego". Modelarz nr 11-12/1968.
[5] "A variable camber monoplane. An Interesting Aircraft Disposal Co. Experiment". Flight No 742 (No 11, Vol. XV) March 15, 1923.
blog comments powered by Disqus