Malinowski "Dziaba", 1923

Szybowiec doświadczalny. Polska.
Szybowiec amatorski ”Dziaba” przed startem niesiony przez pilota. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004).
Doświadczalny szybowiec bezogonowy "Dziaba", o zmiennym w locie kształcie profilu płata, zbudował w 1923 r. w Szkole Pilotów w Bydgoszczy mjr inż. Stefan Malinowski. Mechanizm dźwigniowy ciągnący za górne i dolne pokrycie płata, powodował wzrost krzywizny profilu przy jednoczesnym zmniejszeniu jego grubości. "Dziaba" miała takie mechanizmy w obu skrzydłach, co pozwalało na wykorzystanie urządzenia zarówno do sterowania podłużnego, jak i poprzecznego, przez jednoczesną zmianę profilu obu skrzydeł lub też tylko jednego skrzydła.

W tym czasie popularna była jedna z teorii lotu szybowego, mówiąca o możliwości wznoszenia się szybowca, na wzór ptaków, przez wykorzystanie poziomych dynamicznych podmuchów powietrza, pod warunkiem nagłego zwiększenia siły nośnej (np. kąta natarcia) płata w chwili rozpoczęcia się podmuchu. Ponieważ uznano, iż reakcja pilota jest zbyt powolna, stworzono koncepcję wiatroczułka, czyli powierzchni sterowej, która powodowałaby samoczynnie wzrost kąta natarcia płata. Inż. S. Malinowski chciał, aby "Dziaba" wykorzystywała owe podmuchy dynamiczne. W tym celu wyposażył ją w poziomy ster przedni- wiatroczułek, który został sprzężony z mechanizmem zmiany profilu płata.

"Dziaba" wzięła udział w I Konkursie Ślizgowców w Białce koło Nowego Targu (23.08.-13.09.1923 r.), pilotowana przez kpt. T. Miśkiewicza. Gdy szybowiec był przygotowany do pierwszego startu, wiatr przewrócił go na plecy i połamał. Podczas zawodów został wyremontowany, otrzymując podwójne stateczniki pionowe, lecz nie doszło do wypróbowania w locie.

"Dziaba" była pierwszym polskim latającym skrzydłem. Przy zastosowanym systemie sterowania pilotaż byłby zbyt trudny, tak że szybowiec nie nadawał się do wykonywania poprawnych lotów. Był to szybowiec eksperymentalny, a wyniki jego badań w locie miały posłużyć do dalszego rozwoju konstrukcji z myślą o zastosowaniu jej w lotnictwie wojskowym.

Konstrukcja.
Jednomiejscowy szybowiec o układzie latającego skrzydła, o konstrukcji drewnianej.
Płat ze środkową częścią prostokątną i częściami zewnętrznymi trójkątnymi. Konstrukcja płata drewniana, jednodźwigarowa. Pokrycie płócienne. Grubość płata około 50 cm. W środkowej części płata otwór, przez który od dołu wkładał pilot górną część ciała. Głowa pilota wystawała ponad płat. Szybowiec był unoszony na ramionach pilota, które wchodziły w specjalne formy. Pilot był przypasany do szybowca. Wewnątrz płata na dwóch podwójnych żebrach głównych (na styku części zewnętrznych płata z częścią środkową) znajdowały się mechanizmy zmiany kształtu pro­filu płata. Składały się one z dwóch stalowych wysięgników (umieszczonych w płaszczyźnie tych żeber), rury zawieszo­nej na końcach wysięgników i obracających się na tej rurze dwuramiennych dźwigni, których końce były połączone z pokryciem poprzez górne i dolne listwy żeber. Pilot miał przed sobą wolant w postaci koła, sprzężony linkami z tymi mechanizmami. Przed płatem umieszczona była mała powierzchnia stero­wa- wiatroczułek, sprzężona linką z mechanizmami zmiany kształtu profilu. Tył środkowej części płata był przedłużony.

Dane techniczne "Dziaba" (wg [3]):
Rozpiętość- 6,75 m, długość- 5,0 m, wysokość konstrukcyjna skrzydła- 0,5 m, powierzchnia nośna- 15,0 m2.
Masa własna- 45 kg, masa użyteczna- 70 kg, masa całkowita- 115 kg.

Galeria

  • Szybowiec ”Dziaba” w hangarze w Bydgoszczy. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004).
  • Szybowiec eksperymentalny ”Dziaba” podczas zawodów w Białce w 1923 r. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1976).
  • Malinowski ”Dziaba”, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[3] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
blog comments powered by Disqus