LWD "Zuch", 1948
Na zamówienie lotnictwa wojskowego mgr inż. Tadeusz Sołtyk zaprojektował w Lotniczych Warsztatach Doświadczalnych w Łodzi samolot LWD ”Junak 1”, który został oblatany 22.02.1948 r.
W 1948 r. została zaprojektowana odmiana akrobacyjna tego samolotu, oznaczona jako LWD ”Zuch 1”, przeznaczony do eksploatacji w aeroklubach. Do jej napędu wybrano czechosłowacki silnik rzędowy Walter ”Minor 6-III” o mocy 118 kW (160 KM). Samolot został zbudowany w tym samym roku i oblatany 1.09.1948 r. Próby fabryczne trwały od jesieni 1948 r. do wiosny 1949 r. Samolot przeszedł w okresie od 16.07.- 3.11.1949 r. próbę państwową w Głównym Instytucie Lotnictwa. Samolot wykazał się dobrymi własnościami w akrobacji, jednak z uwagi na większą prędkość lotu niż ”Junaka” dopuszczono go tylko do wykonywania treningu w akrobacji tylko dla zaawansowanych pilotów.
Samolot ”Zuch 1” był eksploatowany w aeroklubach w okresie od sierpnia 1950 do grudnia 1955 r. Brak możliwości importowania silników Walter ”Minor 6III” oraz z uwagi na zrezygnowanie budowy tych silników z licencji, samolot ”Zuch 1” nie wszedł do produkcji seryjnej. Prototyp przekazany został w 1956 r. do magazynów Muzeum Techniki we Wrocławiu. W grudniu 1963 r. samolot znalazł się w zbiorach Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie.
LWD rozwiązały problem silnika do "Zucha" wykorzystując własne zapasy poniemieckich silników gwiazdowych Bramo Sh 14. Prototyp wersji LWD ”Zuch 2” został oblatany 1.04.1949 r. Poza zmianą zespołu napędowego i minimalną zmianą obrysu usterzenia kierunku, samolot ”Zuch 2” prawie nie różnił się od poprzednika. Próby homologacyjne przeprowadzono w Głównym Instytucie Lotnictwa od maja do listopada 1949 r. Z powodu zastosowania silnika gwiazdowego o większym przekroju, dającym większy opór aerodynamiczny, ”Zuch 2” miał osiągi nieco niższe od samolotu ”Zuch 1”. Dodatkowo rzeczywista moc silnika wynosiła tylko 85 kW (116 KM), zamiast katalogowej 118 kW (160 KM). Jednak opinia o przydatności była pozytywna. Prototyp latał do 1959 r.
W 1950 r. LWD wykonały serię 5 egz. samolotu LWD ”Zuch 2” dla aeroklubów. Pierwszy samolot oblatano 11.01.1951 r. W samolotach seryjnych przerobiono osłony kabiny. Jeden z egzemplarzy tej serii przeszedł w okresie od lutego do marca 1951 r. próbę państwową w GIL i po usunięciu zauważonych usterek 6 czerwca 1951 r. seryjne samoloty "Zuch 2" otrzymały orzeczenie dopuszczające je do użytkowania jako samoloty szkolno- treningowe i turystyczne.
Samoloty eksploatowano w aeroklubach do 1955 r., z wyjątkiem egzemplarza SP-BAM, który skasowano dopiero po 11 latach użytkowania, w 1963 r. W latach 1963- 1964 przekazano do zbiorów Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie dwa samoloty LWD ”Zuch 2”.
Konstrukcja:
Dwumiejscowy dolnopłat wolnonośny o konstrukcji mieszanej.
Skrzydła o obrysie trapezowym trójdzielne, wolnonośne. Części zewnętrzne drewniane, dwudźwigarowe z pokryciem pracującym ze sklejki: kesonów 2 mm, a przestrzeni między dźwigarami 1,5 mm. Całość tworzyła keson dwuobwodowy. Reszta płata, włącznie z lotkami Friese, kryta płótnem. Lotka miała także nosek kryty sklejką. Na całym odcinku pomiędzy lotkami, również pod kadłubem, metalowe klapy krokodylowe. Mocowanie do centropłata, który stanowił integralną część metalowej kratownicy kadłuba czteropunktowo sworzniami rozprężnymi. Profil płata NACA 23012 przechodzący w NACA 23009 na końcach skrzydła. Wznios 4° 20’.
Kadłub stanowiła kratownica spawana z rur chromomolibdenowych o obrysie prostokątnym, złożona z czterech podłużnie i 10 wręg. Część z nich była po przekątnych usztywniona. Oprofilowania z wręg sklejkowych i podłużnie drewnianych. Pokrycie płócienne wzmacniane miejscami sklejką, z wyjątkiem części przedniej i okapotowania silnika krytych blachą duralową. Kabina dwumiejscowa, zakryta w układzie tandem. Oba miejsca wyposażone w komplety przyrządów pokładowych. Między fotelami kozioł przeciwkapotażowy.
Usterzenie wolnonośne o obrysie trapezowym dwudźwigarowe o profilu symetrycznym drewniane. Stateczniki kryte sklejką, stery i nosek sklejką, reszta płótnem. Wyważenie statyczne i dynamiczne rogowe.
Podwozie klasyczne, stałe. Podwozie główne wolnonośne, jednogoleniowe w owiewkach z elektronu z wahaczami i krótkimi amortyzatorami oleopneumatycznymi. Hamulce mechaniczne, w wersji "Zuch 2"- hamulce hydrauliczne. Płoza z kółkiem ogonowym, sterowanym.
Wyposażenie- tablice przyrządów wyposażone w prędkościomierz, wysokościomierz, wariometr, busolę, zakrętomierz, obrotomierz, manometr i termometr oleju.
Silnik:
- ”Zuch 1”- czterocylindrowy, rzędowy z wiszącymi cylindrami, chłodzony powietrzem Walter ”Minor 6III” o mocy 118 kW (160 KM).
Śmigło LWD Zu-2. Dwa zbiorniki paliwa w skrzydłach i opadowy w kadłubie przed pilotem. Pojemność zbiorników 160 l. Instalacja olejowa ze zbiornikiem na przegrodzie ogniowej,
- ”Zuch 2”- siedmiocylindrowy, gwiazdowy, chłodzony powietrzem Bramo Sh 14A o mocy 118 kW (160 KM), rzeczywista moc silnika wynosiła 85 kW (116 KM).
Silnik otrzymał osłonę NACA z wypukłościami na cylindry oraz śmigło LWD Zu-2.
Dane techniczne ”Zuch 1” (wg [5]):
Rozpiętość- 10,0 m, długość- 7,84 m, wysokość- 2,05 m, powierzchnia nośna- 17,5 m2.
Masa własna- 626 kg, masa użyteczna- 374 kg, masa użyteczna w wersji akrobacyjnej- 234 kg, masa całkowita- 100 kg, masa całkowita w wersji akrobacyjnej- 860 kg.
Prędkość dopuszczalna- 380 km/h, prędkość max- 244 km/h, prędkość przelotowa- 205 km/h, prędkość lądowania- 80 km/h, wznoszenie w wersji akrobacyjnej- 4,7 m/s, czas wznoszenia na 1000 m- 3' 36", pułap w wersji akrobacyjnej- 5800 m, zasięg- 1180 km, czas lotu- 5,5 h.
Dane techniczne ”Zuch 2” (wg [5]):
Rozpiętość- 10,0 m, długość- 7,61 m, wysokość- 2,1 m, powierzchnia nośna- 17,5 m2.
Masa własna- 658 kg, masa użyteczna- 362 kg, masa użyteczna w wersji akrobacyjnej- 222 kg, masa całkowita- 1020 kg, masa całkowita w wersji akrobacyjnej- 880 kg.
Prędkość dopuszczalna- 380 km/h, prędkość max- 222 km/h, prędkość przelotowa- 181 km/h, prędkość lądowania- 85 km/h, wznoszenie- 3,65 m ,wznoszenie w wersji akrobacyjnej- 4,0 m/s, pułap- 4750 m, pułap w wersji akrobacyjnej- 5000 m, zasięg- 1160 km, czas lotu- 6 h.
Galeria
Źródło:
[1] Glass A. ”Samoloty PZL 1928-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.[2] Krzyżan M. ”Samoloty w muzeach polskich”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1983.
[3] Kempski B. ”Samolot szkolno-treningowy Junak”. Seria ”Typy Broni i Uzbrojenia” nr 110. Wydawnictwo MON. Warszawa 1986.
[4] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.
[5] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.