LWD "Miś", 1949

Samolot transportowy lekki, doświadczalny. Polska.
Prototyp samolotu transportowego LWD "Miś". (Źródło: archiwum).

Jedną z najbardziej enigmatycznych i kontrowersyjnych konstrukcji okresu powojennego był prototyp LWD "Miś" opracowany i zbudowany w Lotniczych Warsztatach Doświadczalnych. Maszyna, największa spośród tych, jakie tam powstały, miała wykonywać wielorakie zadania. Poza rolą samolotu transportowego, "Miś" miał również spełniać funkcję doświadczalnego latającego laboratorium, stanowiącego studium bezzałogowego samolotu rozpoznawczego SWS "Upiór", przeznaczonego do działania nad polem bitwy, w obszarze znacznej aktywności promieniotwórczej. Dla ułatwienia startu i lądowania z lotnisk polowych zastosowano podwozie trójpodporowe o szerokim rozstawie kół i dużym skoku amortyzatorów. Maszyna miała przetrzeć drogę dla właściwych, użytkowych samolotów bezzałogowych i ułatwić opanowanie zdalnego sterowania. W tym celu mogła zabrać załogę, aparaturę, obsługę aparatury, do czasu bezbłędnego działania całego systemu i uzyskania możliwości wykonywania lotów bezzałogowych.

Jednocześnie, obok zadań latającego laboratorium, zamierzano projektowany samolot wykorzystać w wersji transportowo- desantowej. Miały one zastąpić dotychczas używane samoloty transportowe Szczerbakow Szcze-2. W tym czasie dyskutowana była sprawa ewentualnego uruchomienia produkcji licencyjnej lub przyjęcia do produkcji seryjnej własnego prototypu opracowanego i zbudowanego w kraju. Wiązało się to oczywiście z odbudową i rozbudową zniszczonego przemysłu lotniczego. Według założeń Planu 3-letniego prototyp miał być opracowany w LWD, a produkcję zamierzano powierzyć projektowanej nowej Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku koło Lublina. W wojskowych planach zaopatrzenia materiałowego przewidywano na 1949 r. dostawę pierwszych 3 samolotów tego typu.

Projekt wstępny samolotu powstał w 1947 r. Głównym konstruktorem był mgr inż. Tadeusz Sołtyk. W tym samym czasie rozpoczęto badania modelu samolotu w małym tunelu aerodynamicznym LWD. Później prace zostały przerwane, ponieważ pierwszeństwo dano samolotowi szkolno- treningowemu LWD "Junak". W 1948 r. opracowano projekt konstrukcyjny. W wersji transportowej samolot miał wykonywać następujące zadania: desantowanie w powietrzu grupy skoczków spadochronowych i zaopatrzenia bojowego w zasobnikach, desantowania na ziemi z samolotu grupy żołnierzy, przerzutu ładunków oraz przewozu rannych na noszach i w pozycji siedzącej oraz do przewozu 8 pasażerów i 2 członków załogi. Do napędu samolotu wykorzystano dostępne wówczas poniemieckie silniki Argus As-10C o mocy 177 kW (240 KM). Pewne zapasy tych silników, pochodzących ze zdobyczy wojennych, znajdowały się w kraju. Konstrukcja samolotu była prosta, dostosowana do możliwości produkcyjnych ówczesnego przemysłu lotniczego.

Budowę prototypu rozpoczęto w 1948 r. i zakończono w listopadzie 1949 r. "Miś" był największym samolotem zbudowanym w małych niskich salkach starej stolarni. Wykonywano tutaj również inne samoloty, ale były to maszyny małe, które z trudnością można było złożyć w całości w sali montażowej, mieszczącej się na I piętrze budynku warsztatów. Wobec niemożności wykonania montażu całej maszyny na miejscu, zdecydowano się wykonać "Misia" w częściach, a później gotowe segmenty kadłuba sprowadzić na dół po specjalnej pochylni i w takiej postaci dostarczyć na pobliskie lotnisko fabryczne. Po złożeniu w całości samolot "Miś" wykonał pierwszy lot 24.11.1949 r. Podczas lotu okazało się, że prototyp jest trudny do opanowania i ma zakłóconą stateczność. Przyczyną były przekompensowane lotki i stery. W grudniu 1949 r. i w marcu 1950 r. wykonano szereg lotów fabrycznych. Loty zawieszono, a samolot został poddany przebudowie. Po wprowadzeniu tych poprawek 4.05.1950 r. wznowiono loty kontrolne (wcześniejsze źródła podawały błędną informację, że poprawiony samolot został ponownie oblatany dopiero 18.10.1950 r.).

Pod koniec 1950 r. uległy stopniowej likwidacji LWD, w ich miejsce powołano Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego (WSK) nr 6. Nadal prowadzono próby fabryczne "Misia", które trwały do wiosny 1951 r. Prototyp w tym czasie odznaczał się już dobrymi właściwościami pilotażowymi. W kwietniu 1951 r. samolot przekazano do prób państwowych w Głównym Instytucie Lotnictwa. W GIL dokonano w czasie trwania prób wymiany łóż silnikowych z amortyzatorami. Samolot odznaczał się szeregiem zalet: miał doskonałą widoczność z kabiny załogi, niskie posadowienie kadłuba ułatwiało wejście na pokład, jak również załadunek przewożonych przedmiotów, pilotaż był prawidłowy, lądowanie łatwe, ruch po ziemi poprawny. Spośród ujemnych cech wymieniano przede wszystkim hałas wewnątrz kabin załogi i pasażerów spowodowany głośną pracą silników Argus As-10C i brakiem izolacji dźwiękochłonnej. Najpoważniejszą cechą ujemną była jednak niewystarczająca nadwyżka mocy silników, powodująca obniżenie osiągów. Próby w GIL prowadzone były do 9.09.1951 r.

Po próbach w GIL prototyp przekazano do eksploatacji wstępnej w Pułku Specjalnym, który był wówczas jednostką lotnictwa transportowego. Wobec zaniżonych osiągów, z zamówienia samolotów seryjnych zrezygnowano, przekazując prototyp z powrotem do GIL. W tym czasie zainteresowanie maszyną zmalało, chociaż jeszcze przed likwidacją LWD proponowano zabudowanie na samolocie mocniejszych silników Argus As-410A1 o mocy 342 kW (465 KM). Silniki tego typu wykorzystano później na samolocie komunikacyjnym CSS-12. Zaniechano również zamiaru wykorzystania "Misia" jako samolotu bezzałogowego.

Po zlikwidowaniu zespołu konstruktorskiego LWD i braku zainteresowania ze strony wojska, samolotem nie miał się kto zająć. W GIL kończono w tym czasie kompleksowe próby homologacyjne. W sierpniu 1952 r. został uszkodzony. Samolot odstawiono do hangaru i z jego remontu zrezygnowano. W tym okresie maszynę przejęło na powrót wojsko, przeznaczając ją, jako nieruchomy cel na poligonie lotniczym w Rembertowie, a następnie użyto do ćwiczeń straży pożarnej.

Konstrukcja:
Górnopłat wolnonośny o konstrukcji mieszanej. Załoga- 2 osoby, pasażerów- 8.
Skrzydło o obrysie trapezowym, niedzielone. Profil NACA 23012. Konstrukcja drewniana, dwudźwigarowa. Komora międzydźwigarowa wykrzyżowana rurami stalo­wymi. Skrzydło kryte sklejką. Do skrzydeł zamocowane silniki. W skrzydłach zbiorniki paliwa. Lotki dwudzielne, szczelinowe, wychylane różnicowo, wyważone masowo, o szkielecie drewnianym. Na lotkach klapki wyważa­jące. Między lotkami a kadłubem klapy szczelinowe napędzane hydraulicznie, o konstrukcji takiej samej jak lotki.
Kadłub konstrukcji mieszanej. Część przednia i środkowa konstrukcji kratownicowej spawana z rur stalowych. Część przednia kryta blachą, część środkowa kryta płótnem na drewnianych listwach profilujących. Tył kadłuba półskorupowy, drewniany, ze sklejką na wręgach i licznych podłużniczkach. Tylna część kadłuba połączona ze środkową za pomocą czterech okuć. Kabina pilotów zakryta, z przodu kadłuba. Miejsca pilotów obok siebie. Kabina pilotów o bardzo dobrej widoczności, obficie oszklona. Kabina wentylo­wana. W kabinie pasażerskiej osiem foteli w dwóch szere­gach. Wzdłuż kabiny okna. Drzwi do kabiny pasażer­skiej z obu stron kadłuba. Dostęp do kabiny pilotów przez kabinę pasażerów z wykorzystaniem otworu wejściowego w ściance oddzielającej.
Usterzenie trapezowe, wolnonośne, o konstrukcji drewnianej. Stateczniki dwudźwigarowe, kryte sklejką. Stery kryte płótnem. Na sterze kierunku i lewej połówce steru wysokości klapki wyważające.
Podwozie trójpodporowe z kołem przednim, stałe. Każda połówka podwozia głównego wsparta o skrzydło w miej­scu gondoli silnikowej golenią z amortyzatorem oraz wsparta o dół kadłuba dwoma goleniami. Amortyzacja olejowo- powietrzna. Amortyzatory i koła w osłonach z blachy. Koła niskiego ciśnienia z hamulcami hydrau­licznymi. Podwozie przednie dwukołowe, zawieszone na wahaczu, z amortyzatorem olejowo- powietrznym, osłonięte od przodu blachą. Na końcu kadłuba zderzak w postaci stalowej sprężyny piórowej.

Wyposażenie- tablica przyrządów wyposażona w komplet przyrządów pilotażowo- nawigacyjnych ze sztucznym horyzontem i przyrządów silnikowych.
W samolotach seryjnych przewidywano zastosowanie radiostacji pokładowej KF typu RSI oraz radiopółkompasu JRPKO-10M.

Napęd- 2 silniki ośmiocylindrowe, w układzie odwróconego V, chłodzone powie­trzem Argus As-10C o mocy startowej 177 kW (240 KM) i mocy trwałej 147 kW (200 KM) każdy.
Śmigła dwułopatowe drewniane, stałe, o średnicy 2,5 m, z piastami osłoniętymi kołpakami. Zbiorniki paliwa o łącznej pojemności 490 I.

Dane techniczne "Miś" (wg [2]):
Rozpiętość- 17,7 m, długość- 12,9 m, wysokość- 4,0 m, powierzchnia nośna- 40,0 m2.
Masa własna- 2215 kg, masa użyteczna- 1035 kg, masa całkowita- 3250 kg.
Osiągi (obliczeniowe): prędkość max- 260 km/h, prędkość przelotowa- 210 km/h, prędkość lądowania- 103 km/h, wznoszenie- 1,0 m/s, pułap- 800 m, zasięg- 420 km.

Galeria

  • Samolot transportowy LWD ”Miś” podczas prób w Instytucie Lotnictwa. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954”. Tom 5).
  • Samolot LWD ”Miś” w widoku z przodu. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954”. Tom 5).
  • Samolot LWD ”Miś” w widoku z góry. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954”. Tom 5).
  • LWD ”Miś”, rysunek w rzutach. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Królikiewicz T. ”Samoloty i śmigłowce Instytutu Lotnictwa. Pierwsze lata powojenne.” Lotnictwo nr 11/2005.
[2] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1945-1980”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1980.
[3] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.
[4] Morgała A. ”Kierunki rozwoju samolotów wojskowych w Polsce w drugiej połowie XX w”. ”Lotnictwo stulecie przemiany”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2003.
[5] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.
blog comments powered by Disqus