Lebied "Monocoque 11" (Lebied- Sport)
(Lebied L-11, "Monocoque D")
Latem 1914 r., po opanowani produkcji zwiadowczego Deperdussin typ B (typ TT), w zakładach Towarzystwo Akcyjne Żeglugi Powietrznej W. A. Lebiediew zostały podjęte prace nad adaptacją samolotu Deperdussin "Monocoque" do rosyjskich materiałów i technologii. Projekt samolotu został opracowany przez inż. Witolda Jarkowskiego i francuskiego konstruktora Louisa Janoir’a. Początkowo określano go mianem Lebied L-11, ale po nadaniu tego oznaczenia "Rosyjskiemu Albatrosowi" (Lebied L-11) zaczęto go określać mianem "Monocoque 11", a następnie "Monocoque D". Samolot zyskał również drugą nazwę- Lebied- Sport.
Z początkiem wojny narodziła się idea budowy na jego bazie, szybkiego samolotu rozpoznawczego. Niestety prace nad samolotem bardzo przeciągnęły się. Najpierw przerwało ją odejście z wytwórni Janoir'a. Później Jarkowski i współpracujący z nim Leopold Szkulnik oraz N. W. Rebikow, zderzyli się z problemem technologii lekkiej wręgowej konstrukcji kadłuba- zasadniczo wyróżniającej ten samolot od innych. Musieli opanowywać wykonawstwo z jesionu idealnie okrągłych wręg, długich i mocnych podłużnic, a także, zupełnie wówczas nowe technologie sposobu formowania na gorąco sklejki. Budowa samolotu zajęła niemal rok. Wykonanie różnych agregatów nie wymagało już tyle czasu, ale również towarzyszył temu trudny proces poszukiwań i badań. Dla "Monocoque 11" Jarkowski zaprojektował kilka wariantów płatów o różnym wydłużeniu, rozpiętości, cięciwie i powierzchni.
Do 1915 r. nie udało się uzyskać dla tego samolotu odpowiedniego silnika. Trzeba było zastosować silnik Gnôme "Monosoupape" o mocy 74 kW (100 KM). Budowę "Monocoąue D" zakończono dopiero wiosną 1916 r. Zainteresowanie samolotem okazał znany pilot wojskowy K. K. Wakułowski. Bardzo chciał otrzymać szybki jednopłat przechwytujący. Latem 1916 r. Konstanty Wakułowski przybył do Towarzystwa Akcyjnego Lebiediewa i przeprowadził badania samolotu w locie. Osiągnął prędkość 170 km/h i wciągu 7 minut wzniósł się na wysokość 2000 m. Jak na ten czas, był to zupełnie dobry wynik, ale dla przekształcenia samolotu w pełnowartościowy myśliwiec trzeba go było jeszcze uzbroić w synchronizowany karabin maszynowy, a tego konstruktorom zakładu Lebiediewa nie udało się dokonać. Brak uzbrojenia i ciasnota kabiny pilota stały się głównym powodem spadku zainteresowania samolotem ze strony Konstantego Wakułowskiego. W efekcie maszyna nigdy nie trafiła na front. Później krótko służyła w gatczyńskiej Szkole Pilotów jako samolot szkolno- treningowy. Władze wojskowe nabyły "Monocoque D" w styczniu 1917 r.
W Polsce.
Inicjatorem budowy samolotu Deperdussin ”Monocoque” w Rosji był inż. Witolda Jarkowskiego. Samolot został zaprojektowany przez Polaków: dyrektora firmy Liebiediewa- Witolda Jarkowskiego oraz kierownika biura konstrukcyjnego firmy- inż. Leopolda Szkulnika.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy średniopłat o konstrukcji drewnianej.
Kadłub, o czystej, owalnej formie. Otrzymał rzadką w tym czasie drewnianą konstrukcję wręgową (skorupową). Kabina odkryta.
Podwozie klasyczne, stałe.
Silnik- rotacyjny Gnôme "Monosoupape" o mocy 74 kW (100 KM).
Dane techniczne Lebied "Monocoque 11" (wg [1]:
Prędkość max- 170km/h, czas wznoszenia na 2000 m- 11'.
Galeria
Źródło:
[1] Januszewski S. ”Witold Jarkowski. Inżynier aeronauta- pionier lotnictwa”. Politechnika Wrocławska. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2006.