Warsztaty Kolejowe w Nowym Sączu

Warsztaty Kolejowe w Nowym Sączu w okresie międzywojennym. (Źródło: archiwum).

W 1928 r. został powołany Krakowski Okręg Kolejowy LOPP, który zorganizowała w Nowym Sączu we wrześniu 1931 r. dwie imprezy lotnicze. Sądeczanie okazali się wielkimi entuzjastami lotnictwa, a zwłaszcza szybownictwa. Dzięki temu entuzjazmowi Nowy Sącz stał się pierwszą placówką w województwie krakowskim, która zajęła się szybownictwem.

W 1931 r. przy Warsztatach Kolejowych w Nowym Sączu z inicjatywy inż. Henryka Błaszczyka absolwenta Politechniki Lwowskiej powstaje Sekcja Lotnicza, której zostaje prezesem. W 1932 r. nawiązał on kontakt z Warsztatami Związku Awiatycznego Studentów Politechniki Lwowskiej. Razem z inż. Bronisławem Skwarczyńskim absolwentem tej samej uczelni, Adamem Bajdo posiadającym doświadczenie w budowie samolotów z czasów służby w armii austriackiej oraz Romanem Garncarzem nabyli dokumentację budowy szybowców CWJ konstrukcji inż. Wacława Czerwińskiego i przystąpili do ich budowy. Szybowiec budowany był przez sekcję lotniczą Kolejowego Przysposobienia Wojskowego w Nowym Sączu.

Budowę szybowca typu CWJ rozpoczęła również sekcja LOPP w Nowym Sączu skupiająca w swoich szeregach młodzież gimnazjalną. Członkami tej sekcji był m.in. Jerzy Iszkowski i Augustyn Połomski. Ze względu na brak środków na dokończenie budowy szybowca sekcja połączyła się z kolejową sekcją KPW LOPP przy Warsztatach Kolejowych i przekazała jej niedokończony szybowiec.

W 1932 r. w Warsztatach Kolejowych pod kierunkiem A. Bajdo zostały zbudowane pierwsze cztery szybowce CWJ. Wzięły one udział w Krakowskiego zorganizowanej w okresie od 18.09.- 17.10.1932 r. wyprawie szybowcowej na Winną Górę w Biegonicach pomiędzy Starym a Nowym Sączem.

W 1933 r. dyrektor departamentu Ministerstwa Komunikacji inż. Mieczysław Stodolski ofiarował na budowę szybowców kwotę 1000 zł. Dla oddania czci ofiarodawcy jeden z szybowców "Wrona" nazwano "Stomiecz".

Warsztaty kolejowe w Nowym Sączu budowały szybowce dla Szkoły Szybowcowej w Tęgoborzu na górze Rachów i Jodłowiec w Beskidzie Wyspowym. Wykonały dla szkoły 15 szybowców: CWJ- 4 egz., Kocjan "Wrona"- 3 lub 4 egz., Kocjan "Czajka"- 4 egz., Kocjan "Komar"- 4 egz. oraz dwa wozy transportowe dla szybowców. Wykonywały również bieżące naprawy.

Budowę ostatniego szybowca Komar bis została zakończona w dniu 25.08.1939r., czyli 6 dni przed wybuchem wojny.

Konstrukcje:
CWJ, 1932, szybowiec szkolny.
Kocjan "Czajka", szybowiec szkolno-przejściowy.
Kocjan "Wrona", 1933, szybowiec szkolny.
Kocjan "Komar", szybowiec treningowo- wyczynowy.

Galeria

  • Warsztaty Kolejowe w Nowym Sączu w okresie międzywojennym. (Źródło: ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu).
  • Warsztaty Kolejowe w Nowym Sączu w okresie międzywojennym, montowania parowozów. (Źródło: ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu).
  • Warsztaty Kolejowe w Nowym Sączu w okresie międzywojennym, montaż elektrowni. (Źródło: ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu).
  • Szybowiec CWJ budowany z inicjatywy sekcji lotniczej Kolejowego Przysposobienia Wojskowego w Warsztatach Kolejowych w Nowym Sączu. (Źródło: Kolejowe Przysposobienie Wojskowe).
  • Szybowiec budowany w Warsztatach Kolejowych w Nowym Sączu. (Źródło: archiwum).
  • Przed oblotem pierwszego szybowca ”Wrona” wykonanego w Warsztatach Kolejowych w Nowym Sączu. Montaż szybowca obok dworu w Tęgoborzy. (Źródło: ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu).
  • Szybowiec ”Komar bis”, ostatni szybowiec zbudowany w Warsztatach Kolejowych w Nowym Sączu, 25.08.1939 r. (Źródło: ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu).
  • Szybowiec ”Komar bis”, ostatni szybowiec zbudowany w Warsztatach Kolejowych w Nowym Sączu, 25.08.1939 r. (Źródło: ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu).
  • Szybowiec ”Komar bis” zbudowany w Warsztatach Kolejowych w Nowym Sączu, przed hangarem na Jodłowcu. (Źródło: ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu).

Źródło:

[1] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.
[2] "140 lat kolei w Nowym Sączu". Zeszyty Naukowo- Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej. Oddział w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne Nr 1 (108)/2016.
[3] Aeroklub Podhalański Nowy Sącz.
[4] Kolejowe Przysposobienie Wojskowe. R. 5, 1932, nr 11 (39).
[5] "80 lat lotnictwa na Ziemi Sądeckiej". Sądeczanin.info | Twój Nowy Sącz.
[6] Kosecki T. "Szkoła Szybowcowa w Tęgoborzu w latach 1933-1951". Almanach Sądecki R. XII, nr 3/4/2004.
[7] Praca Zbiorowa "XV Lecie L.O.P.P.". Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrzne i Przeciwgazowej. Warszawa, 1938.

blog comments powered by Disqus