Nowak IS-A "Salamandra 53G", 2017
W 2003 r. w Klubie Miłośników Zabytkowych Szybowców w Polsce (VGC Poland), działający w Aeroklubie Gliwickim, narodził się pomysł budowy latającej repliki przedwojennego szybowca szkolnego WWS-1 "Salamandra". W tym czasie do Gliwic ściągnięto kilkanaście zabytkowych szybowców, które były często jedynymi ocalałymi egzemplarzami w Polsce. Odbudowana "Salamandra" miała stać się ozdobą tej kolekcji.
Prace ruszyły po uzyskaniu dokumentacji szybowca IS-A "Salamandra 53"- czyli wersji opracowanej już po II wojnie światowej w Instytucie Szybownictwa w Bielsku-Białej, z Muzeum Lotnictwa w Krakowie. Muzeum przekazało również oryginalne części szybowca. Budowa repliki rozpoczęła się w grudniu 2013 r. Prace były wykonywane w pomieszczeniach Aeroklubu Gliwickiego, który udostępnił je na ten cel.
Głównym wykonawcą był Witold Nowak, natomiast Roman Kiełpikowski wykonał rysunki warsztatowych w programie CAD. W pracach brali też udział szybownicy sekcji Aeroklubu Gliwickiego, m.in. Jacek Popiel i Franciszek Adamczak, którzy poświęcali każdy wolny czas i przyjeżdżali do aeroklubu pracować bezinteresownie. Do maja 2012 r. Witold Nowak, budując szybowiec od zera, spędził w hangarze z przyjaciółmi (najczęściej z F. Adamczakiem) ok. 5000 h.
Budowa szybowca wymagała wielu wyrzeczeń, poświęcenia ogromnej ilości godzin roboczych, zakupu materiałów, kleju, belek drewnianych, linek stalowych, płótna, elementów metalowych zaczepu. Praca była bardzo żmudna i niezwykle precyzyjna. Do budowy potrzebne było dobre drewno sosnowe bez sęków, sinic czy najdrobniejszych nawet skręceń słojów. Czasem trzeba było przejrzeć kilka metrów sześciennych drewna, by wybrać kilkadziesiąt desek. Z tego i tak osiemdziesiąt procent materiału trzeba było wyrzucić. Z zaakceptowanej deski robiono próbki, które były poddawane badaniom wytrzymałościowym. Z Finlandii sprowadzono, złożone z trzech warstw, sklejki brzozowe.
Budowa szybowca została ukończona w 24.10.2015 r. Szybowiec został zbudowany w kategorii Specjalny, na którym latać mogą tylko piloci z licencją pilota szybowcowego. Ograniczeniem jest też waga pilota do 85 kg. Dwa lata trwały procedury dopuszczenia szybowca do lotu i jego rejestracja przez Urząd Lotnictwa Cywilnego. 28.08.2016 r. replika prezentowana była podczas Pikniku Lotniczego z okazji 100 lat lotniska w Gliwicach & 60 lat Aeroklubu Gliwickiego. 6.10.2016 r. "Salamandra" przeszła pomyślnie odbiór przez Komisję z Urzędu Lotnictwa Cywilnego. W dniu 4.09.2017 r. uzyskano świadectwo rejestracji szybowca, który otrzymał znaki SP-8018. Szybowiec otrzymał oznaczenie IS-A "Salamandra 53G" i nr fabryczny GL-01. Odbiór końcowy przed dopuszczeniem szybowca do wykonywania lotów, został przeprowadzony 12.09.2017 r.
"Salamandra" została oblatana 18.09.2017 r. przez Witolda Nowaka, na lotnisku Aeroklubu Gliwickiego, startując za wyciągarką WS-02-JK. Natomiast 11.10.2017 r. został wykonany lot po starcie na holu za samolotem. W dniach 13- 15.09.2019 r. prezentowany był podczas II Zlotu Zabytkowych Szybowców w Czarna Góra - Białka Tatrzańska - Góra Litwinka.
Szybowiec znajduje się w zbiorach Gliwickiego Centrum Edukacji Lotniczej, które znajduje się w hangarze Aeroklubu Gliwickiego. Jest to unikatowe miejsce na lotniczej mapie Polski, a jego największą atrakcją jest muzeum zabytkowych szybowców.
Galeria
Źródło:
[1] "Salamandra wystartowała!". Aeroklub Gliwice | Strona Główna Aeroklubu Gliwickiego.
[2] "Odrestaurowany szybowiec będzie latającym muzeum". Gliwice Nasze Miasto - Wiadomości, informacje i wydarzenia.
[3] "Salamandra wystartowała. Strona główna | dlapilota.pl.
[4] "Pierwszy lot gliwickiej Salamandry". YouTube: Home.
[5] "W Gliwicach ratują stare szybowce - rozmowa o ekspozycji w Centrum Edukacji Lotniczej". Strona główna | dlapilota.pl.
[6] " Salamandra bliżej nieba. Kto pomoże pilotom z Zabrza wskrzesić stary szybowiec?". www.GłosZabrza24.pl :: Zabrze - aktualności, informacje ....
[7] Aeroklub Gliwicki.