Astra Torres "Astra" ("Krasnaja Zwjezda"), 1913
("Astra-XIII")

Sterowiec wojskowy. Francja.
Sterowiec wojskowy Astra Torres ”Astra” w służbie lotnictwa carskiej Rosji. (Źródło: archiwum).

W 1913 r. we francuskich zakładach Société Astra des Constructions Aéronautiques został zbudowany sterowiec miękki "Astra-XIII". (Wg [5]- sterowiec został zbudowany w 1908 r. Błędna informacja, prawdopodobnie informacja dotyczy sterowca "Bjerkut", ex francuski Astra Clement Bayard № 1 z 1908 r.). Konstrukcja sterowca należała do typu Astra-Torres. W 1911 r. firma Astra kupiła patent od hiszpańskiego wynalazcy Leonarda Torresa de Quevedo na projekt miękkiego sterowca. Torres opracował trójłukowy projekt miękkiego sterowca z trzema podłużnymi linami, które były połączone poprzecznymi sznurami. Powłoka balonu dzięki temu nabiera niezwykłej wytrzymałości przy niższym ciśnieniu, a w produkcji możliwe było użycie tańszej tkaniny. Sterowce tego typu oznaczono jako AT (Astra-Torres).

Jeszcze w 1913 r. sterowiec został zakupiony przez Rosję i otrzymał nazwę "Astra". Wszedł na wyposażenie 3 Kompanii Aeronautycznej, stacjonującej na lotnisku w Lidzie. Pierwszy lot balonem do Białegostoku był wyjątkowo nieudany. 24.12.1914 r. "Astra" pod dowództwem Szabskiego wyleciała z Lidy przy niestabilnej pogodzie. Wzmożony wiatr uniemożliwił zarówno próbę powrotu do Lidy, jak i starania załogi o sprowadzenie sterowca do Białegostoku. Podczas próby lądowania sterowiec został rzucony na ziemię przez podmuch wiatru, co doprowadziło do deformacji przodu gondoli i uszkodzenia przedniego śmigła. Przez całą noc sterowiec uderzał w ziemię, rano dowódca zdecydował wypuścić gaz. Ekipa przybyła z Białegostoku zdemontowała sterowiec i wysłała go w częściach do Lidy.

Po gruntownym remoncie w kwietniu 1915 r. "Astra" była już napełniona gazem, a w maju pod dowództwem B. W. Gołubowa zaczęła wykonywać misje bojowe. W czasie I wojny światowej sterowiec odbył sześć lotów bojowych. W maju i czerwcu 1915 r. wykonał trzy nocne loty na bombardowanie pozycji wojsk niemieckich. Zbombardował m.in. stację kolejową Lyck w Prusach Wschodnich (obecnie Ełk w północno- wschodniej Polsce). "Astra" to jedyny rosyjski sterowiec, który wykonał udane bombardowania. Podczas tych lotów sterowiec został poważnie uszkodzony i później prawie nie był używany. W drugiej połowie czerwca 1915 r. został zdemontowany.

Drugie narodziny sterowca nastąpiły po rewolucji 1917 r. Leżąc w magazynie Szkoły Balonowej od 1915 r. powłoka balonu zachowała swoją integralność, co odkrył zespół Parku Balonowego. Wykonano nowe części mechaniczne i nowe olinowanie. Jesienią 1920 r. we wsi Salizi (niedaleko Sankt Petersburga), gdzie znajdowały się lądowisko i warsztaty należące do szkoły, sterowiec został ponownie zmontowany. Otrzymał nazwę "Krasnaja Zwjezda". Montaż został ukończony w połowie listopada, a 23.11.1920 r. powłoka sterowca została napełniona gazem. Pierwszy, krótki lot sterowiec wykonał 3.01.1921 r. Miesiąc później, po wykonaniu sześciu lotów o łącznym czasie nieco ponad 16 h, sterowiec został zniszczony podczas przymusoego lądowania. Na szczęście nikt z załogi nie został ranny.

W Polsce.

Robert Niżewski, Rosjanin o polskich korzeniach, w dniu 23.05.1909 r. został odkomenderowany do Paryża dla odbio­ru sterowca. Od 14.07.1909 r. pełnił funkcję dowódcy sterowca Lebaudy "Lebied". Od 12.02.1915 r. służył w 3. Kompanii Aeronautycznej jako dowód­ca sterowca "Astra".

W latach 1920- 1921 dowódcą odbudowanego sterowca "Krasnaja Zwjezda" był Wiktor Niżewski- brat Roberta Niżewskiego.

Konstrukcja:
Sterowiec typu miękkiego. Załoga- 8- 12 osób.
Powłoka sterowca wykonana z gumowanej tkaniny. Wewnątrz powłoki znajdowały się dwa balonety o pojemności 1750 m3 każdy.

Uzbrojenie-2 ruchome karabiny maszynowe Maxim kal. 7,62 mm, jeden zamontowany na grzbiecie powłoki oraz jedeen w gondoli. Udźwig bomb- 410 kg.

Wyposażenie- radiostacja o zasięgu do 350 km.

Napęd- 2 silniki o mocy 147 kW (200 KM) każdy.
Silniki znajdowały się w gondoli i napędzały jedno śmigło o średnicy 5,5 m zamontowane z przodu gondoli oraz dwa śmigła o średnicy 3,4 m, zamontowane na wspornikach po bokach środkowej części gondoli.

Dane techniczne "Astra" (wg [2]):
Długość- 78,0 m, średnica max- 15,0 m, objętość- 10 000 m3.
Ładowność- 5400 kg.
Prędkość max- 59 km/h, pułap- 3500 m, czas lotu max-15 h.

Galeria

  • Gondola sterowca ”Astra”. (Źródło: archiwum).
  • Rysunek sterowca ”Astra XIII”. (Źródło: archiwum).
  • Sterowiec ”Krasnaja Zwjezda” lotnictwa Rosji Sowieckiej. (Źródło: archiwum).
  • Gondola sterowca ”Krasnaja Zwjezda”. (Źródło: archiwum).
  • Przylot sterowca ”Krasnaja Zwjezda” na lotnisko Szkoły Lotniczej na Wołkowym Polu (Petersburg), 1921. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polacy w siłach powietrznych Wielkiej Wojny 1914-1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2019.
[2] Арие М.Я. "Дирижабли". Wydawnictwo Наукова умка. Kijów, 1986.
[3] Обухович В. А., Кульбака С. П. "Дирижабли на войне". Wydawnictwo Издательство АСТ. Mińsk, Moskwa, 2000.
[4] Белокрыс Алексей "Девятьсот часов неба. Неизвестная история дирижабля СССР-В6". Wydawnictwo Рaulsen. Moskawa 2017.
[5] All-Aero.
[6] Авиару.рф.

blog comments powered by Disqus