Lassota Stanisław

Stanisław Lassota. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954”. Tom 5).
Stanisław Lassota pochodzi z Kamionki Strumiłowej w dawnym województwie lwowskim. Po ukończeniu szkoły powszechnej i gimnazjum rozpoczął studia na oddziale lotniczym Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej. Miał trudne warunki rodzinne, które dyktowały mu konieczność rytmicznego zdawania egzaminów i terminowego ukończenia studiów. Po raz pierwszy przyjechał do Podlaskiej Wytwórni Samolotów jesienią 1937 r., nie mając jeszcze dyplomu inżynierskiego, ale warunki finansowe jakie mu zaproponowano wpłynęły na zmianę decyzji. Postanowił wrócić na uczelnię i dokończyć studia. Ponownie zjawił się w Białej Podlaskiej we wrześniu 1933 r., już z tytułem inżyniera i rozpoczął pracę w biurze konstrukcyjnym jako obliczeniowiec. Znalazł się w zespole inżynierów Wacława Czerwińskiego i Zygmunta Jabłońskiego, pracujących przy budowie samolotu szkolno--treningowego PWS-33 ”Wyżeł”. Później wraz z inżynierem Czerwińskim współuczestniczył w projektowaniu samolotu treningowego PWS-41. W latach 1937-1938 opracował wspólnie Mieczysławem Mittisem opracowali projekt amatorskiego samolotu słabosilnikowego "Osa". Wybuch II wojny światowej przerwał prace nad projektem.

Inż. Lassota wraz z grupą pracowników biura konstrukcyjnego został ewakuowany najpierw do Chełma, a następnie do Lwowa. Zawrócił z drogi do rodzinnej Kamionki Strumiłowej i po zakończeniu działań wojennych rozpoczął pracę jako nauczyciel w miejscowej szkole rzemieślniczej. Tam odszukał go jeden z dawnych pracowników Podlaskiej Wytwórni Samolotów, zaangażowany został przez władze radzieckie w warsztatach szybowcowych Osoawiachimu we Lwowie i zaproponował mu udział w próbach jednego z budowanych właśnie szybowców. Przystał na tę propozycję i już we Lwowie, wraz z inżynierem Franciszkiem Kotowskim, który przed wojną pracował w Instytucie Technicznym Szybownictwa, mieli przeprowadzić obliczenia oraz próby statyczne radzieckiego szybowca.

Wybuch wojny radziecko-niemieckiej w 1941 r. przerwał przygotowania i Lassota ponownie znalazł się w wirze ewakuacji. Ponownie też wrócił do Kamionki Strumiłowej i zaczął pracę jako technik kolejowy. Zimą 1943-1944 r., wobec zbliżającej się Armii Czerwonej hitlerowski okupant zarządził kolejną ewakuację i inż.Lassota znalazł się w województwie rzeszowskim, w okolicach Kolbuszowej i Sędziszowa. Tam też doczekał wyzwolenia

W Lublinie otrzymał skierowanie do formującego się w Zamościu pułku lotniczego, ale wkrótce oddelegowano go do Mielca, gdzie miał uruchamiać zniszczone częściowo przez okupanta dawne Państwowe Zakłady Lotnicze. Został kierownikiem biura konstrukcyjnego. W pierwszym okresie w mieleckim zakładzie remontowano uszkodzone na froncie samoloty radzieckie.

W połowie sierpnia 1946 r. Stanisław Lassota został służbowo przeniesiony do tworzącego się w Warszawie Centralnego Studium Samolotów. Pierwszą jego konstrukcją opracowaną pod kierunkiem profesora Franciszka Misztala był dwumiejscowy samolot szkolny CSS-10. Prototypy zbudowano w Mielcu. Oblatania pierwszego z nich dokonano we wrześniu 1948 r., a drugiego w kwietniu 1949 r. Produkcji seryjnej nie podjęto. Uczestniczył następnie w konstruowaniu małego samolotu komunikacyjnego CSS-12. Przez kilka następnych lat inżynier Lassota pracował przy konstrukcyjnych adaptacjach samolotów licencyjnych. Przystosował między innymi dokumentację radzieckiego samolotu szkolnego Po-2, wprowadzając jednocześnie szereg zmian, do seryjnej produkcji pod oznaczeniem CSS-13. Po rozwiązaniu Biura Konstrukcyjnego Centralnego Studium Samolotów w 1951 r. i skupienia jego pracowników w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego Warszawa-Okęcie, pracował biurze konstrukcyjnym produkcji seryjnej przy budowie samolotów szkolno-treningowych ”Junak-2” i ”Junak-3”. W 1955 r. opracował dokumentację następnego licencyjnego samolotu radzieckiego Jakowlew Jak-12. Opracował również przeróbkę samolotu PZL Jak-12M na samolot rolniczy o powiększonym ładunku PZL-101 ”Gawron”, którego prototyp oblatano w 1958 r.

W 1957 r. Lassota przystąpił do projektowania samolotu turystyczno-sportowego PZL-102 ”Kos”. Prototyp tego udanego płatowca konstrukcji metalowej oblatano w czerwcu 1958 r. W 1959 r. wyprodukowano niewielką liczbę samolotów PZL-102B ”Kos”. Na jednym z nich został wykonany przelot akwizycyjny do Anglii przez Czechosłowację, Austrię, Szwajcarię i Francję. Pozostałe samoloty z wyeksportowano między innymi do Australii, Brazylii, Finlandii i Libanu.

Inżynier Lassota był także członkiem zespołu opracowującego wersję fotogrametryczną samolotu komunikacyjnego MD-12. Nosiła oznaczenie MD-12F. W tym czasie w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego Warszawa-Okęcie istniał już, utworzony jesienią 1957 r., Ośrodek Konstrukcji Lotniczych. W połowie 1958 r. zostało włączone do OKL także kierowane przez inżyniera Lassotę prototypowe Biuro Konstrukcyjne WSK.

W 1958 r. mgr inż. Ryszard Orłowski przedstawił projekt wstępny samolotu PZL-104. Został on przyjęty do realizacji i wiosną 1962 r. oblatano pierwszy prototyp. Po licznych modyfikacjach powstały nowe prototypy tego samolotu nazwanego ”Wilga”. Był to ostatni płatowiec, w którego tworzeniu uczestniczył mgr inż Stanisław Lassota przed odejściem w 1974 r. na emeryturę.

Obraz jego konstruktorskiej kariery byłby jednak niepełny bez przypomnienia projektowania szybowców i motoszybowców. Pierwszy, opracowany wspólnie z inżynierem Marianem Wasilewskim, projekt motoszybowca "Ikar 1" przedstawił na ogłoszony w 1945 r. konkurs Departamentu Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji. Został on wyróżniony drugą nagrodą. W wiele lat później, bo w 1959 r., kierowany przez niego zespół konstrukcyjny opracował projekty wstępne szybowców metalowych, a wśród nich jednomiejscowego szybowca treningowo- wyczynowego klasy standard- PZL-103. W tym samym roku opracował projekt samolotu dyspozycyjno- wielozadaniowego. Później wykazywał także zainteresowanie mięśniolotami i lotniami.

Mgr inż. Stanisław Lassota należał do nielicznych konstruktorów, którzy po wojnie wrócili do pracy konstruktorskiej w polskim przemyśle lotniczym.

Konstrukcje:
ZASPL "Osa", 1939, projekt amatorskiego samolotu słabosilnikowego.
PWS-41, 1939, projekt samolotu szkolno-bojowego.
Lassota-Wasilewski "Ikar 1", 1945, projekt motoszybowca.
CSS-10, 1948, samolot szkolny.
CSS-13, 1948, samolot wielozadaniowy (szkolny, łącznikowy, sanitarny i rolniczy).
PZL-103, 1956, projekt szybowca treningowo-wyczynowego klasy standard.
PZL Jak-12, 1956, samolot wielozadaniowy (szkolny, pasażerski, łącznikowy, sanitarny, rolniczy).
PZL-101 ”Gawron”, 1958, samolot wielozadaniowy (szkolny, sanitarny, rolniczy).
PZL-102 ”Kos”, 1958, samolot szkolno-sportowy.
PZL- samolot dyspozycyjno- wielozadaniowy Lassoty, 1959, projekt samolotu dyspozycyjno- wielozadaniowego.

Źródło:

[1] Chwałczyk T., Glass A. ”Samoloty PWS”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1990.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Glass A. "Projekty szybowców metalowych PZL-103 i PZL M-8 Pelikan". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 2/1983.
[4] Kaczkowski R. "Motoszybowiec ZASPL Osa". Skrzydlata Polska nr 3/1963.
blog comments powered by Disqus