Lassota Stanisław
Inż. Lassota wraz z grupą pracowników biura konstrukcyjnego został ewakuowany najpierw do Chełma, a następnie do Lwowa. Zawrócił z drogi do rodzinnej Kamionki Strumiłowej i po zakończeniu działań wojennych rozpoczął pracę jako nauczyciel w miejscowej szkole rzemieślniczej. Tam odszukał go jeden z dawnych pracowników Podlaskiej Wytwórni Samolotów, zaangażowany został przez władze radzieckie w warsztatach szybowcowych Osoawiachimu we Lwowie i zaproponował mu udział w próbach jednego z budowanych właśnie szybowców. Przystał na tę propozycję i już we Lwowie, wraz z inżynierem Franciszkiem Kotowskim, który przed wojną pracował w Instytucie Technicznym Szybownictwa, mieli przeprowadzić obliczenia oraz próby statyczne radzieckiego szybowca.
Wybuch wojny radziecko-niemieckiej w 1941 r. przerwał przygotowania i Lassota ponownie znalazł się w wirze ewakuacji. Ponownie też wrócił do Kamionki Strumiłowej i zaczął pracę jako technik kolejowy. Zimą 1943-1944 r., wobec zbliżającej się Armii Czerwonej hitlerowski okupant zarządził kolejną ewakuację i inż.Lassota znalazł się w województwie rzeszowskim, w okolicach Kolbuszowej i Sędziszowa. Tam też doczekał wyzwolenia
W Lublinie otrzymał skierowanie do formującego się w Zamościu pułku lotniczego, ale wkrótce oddelegowano go do Mielca, gdzie miał uruchamiać zniszczone częściowo przez okupanta dawne Państwowe Zakłady Lotnicze. Został kierownikiem biura konstrukcyjnego. W pierwszym okresie w mieleckim zakładzie remontowano uszkodzone na froncie samoloty radzieckie.
W połowie sierpnia 1946 r. Stanisław Lassota został służbowo przeniesiony do tworzącego się w Warszawie Centralnego Studium Samolotów. Pierwszą jego konstrukcją opracowaną pod kierunkiem profesora Franciszka Misztala był dwumiejscowy samolot szkolny CSS-10. Prototypy zbudowano w Mielcu. Oblatania pierwszego z nich dokonano we wrześniu 1948 r., a drugiego w kwietniu 1949 r. Produkcji seryjnej nie podjęto. Uczestniczył następnie w konstruowaniu małego samolotu komunikacyjnego CSS-12. Przez kilka następnych lat inżynier Lassota pracował przy konstrukcyjnych adaptacjach samolotów licencyjnych. Przystosował między innymi dokumentację radzieckiego samolotu szkolnego Po-2, wprowadzając jednocześnie szereg zmian, do seryjnej produkcji pod oznaczeniem CSS-13. Po rozwiązaniu Biura Konstrukcyjnego Centralnego Studium Samolotów w 1951 r. i skupienia jego pracowników w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego Warszawa-Okęcie, pracował biurze konstrukcyjnym produkcji seryjnej przy budowie samolotów szkolno-treningowych ”Junak-2” i ”Junak-3”. W 1955 r. opracował dokumentację następnego licencyjnego samolotu radzieckiego Jakowlew Jak-12. Opracował również przeróbkę samolotu PZL Jak-12M na samolot rolniczy o powiększonym ładunku PZL-101 ”Gawron”, którego prototyp oblatano w 1958 r.
W 1957 r. Lassota przystąpił do projektowania samolotu turystyczno-sportowego PZL-102 ”Kos”. Prototyp tego udanego płatowca konstrukcji metalowej oblatano w czerwcu 1958 r. W 1959 r. wyprodukowano niewielką liczbę samolotów PZL-102B ”Kos”. Na jednym z nich został wykonany przelot akwizycyjny do Anglii przez Czechosłowację, Austrię, Szwajcarię i Francję. Pozostałe samoloty z wyeksportowano między innymi do Australii, Brazylii, Finlandii i Libanu.
Inżynier Lassota był także członkiem zespołu opracowującego wersję fotogrametryczną samolotu komunikacyjnego MD-12. Nosiła oznaczenie MD-12F. W tym czasie w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego Warszawa-Okęcie istniał już, utworzony jesienią 1957 r., Ośrodek Konstrukcji Lotniczych. W połowie 1958 r. zostało włączone do OKL także kierowane przez inżyniera Lassotę prototypowe Biuro Konstrukcyjne WSK.
W 1958 r. mgr inż. Ryszard Orłowski przedstawił projekt wstępny samolotu PZL-104. Został on przyjęty do realizacji i wiosną 1962 r. oblatano pierwszy prototyp. Po licznych modyfikacjach powstały nowe prototypy tego samolotu nazwanego ”Wilga”. Był to ostatni płatowiec, w którego tworzeniu uczestniczył mgr inż Stanisław Lassota przed odejściem w 1974 r. na emeryturę.
Obraz jego konstruktorskiej kariery byłby jednak niepełny bez przypomnienia projektowania szybowców i motoszybowców. Pierwszy, opracowany wspólnie z inżynierem Marianem Wasilewskim, projekt motoszybowca "Ikar 1" przedstawił na ogłoszony w 1945 r. konkurs Departamentu Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji. Został on wyróżniony drugą nagrodą. W wiele lat później, bo w 1959 r., kierowany przez niego zespół konstrukcyjny opracował projekty wstępne szybowców metalowych, a wśród nich jednomiejscowego szybowca treningowo- wyczynowego klasy standard- PZL-103. W tym samym roku opracował projekt samolotu dyspozycyjno- wielozadaniowego. Później wykazywał także zainteresowanie mięśniolotami i lotniami.
Mgr inż. Stanisław Lassota należał do nielicznych konstruktorów, którzy po wojnie wrócili do pracy konstruktorskiej w polskim przemyśle lotniczym.
Konstrukcje:
ZASPL "Osa", 1939, projekt amatorskiego samolotu słabosilnikowego.
PWS-41, 1939, projekt samolotu szkolno-bojowego.
Lassota-Wasilewski "Ikar 1", 1945, projekt motoszybowca.
CSS-10, 1948, samolot szkolny.
CSS-13, 1948, samolot wielozadaniowy (szkolny, łącznikowy, sanitarny i rolniczy).
PZL-103, 1956, projekt szybowca treningowo-wyczynowego klasy standard.
PZL Jak-12, 1956, samolot wielozadaniowy (szkolny, pasażerski, łącznikowy, sanitarny, rolniczy).
PZL-101 ”Gawron”, 1958, samolot wielozadaniowy (szkolny, sanitarny, rolniczy).
PZL-102 ”Kos”, 1958, samolot szkolno-sportowy.
PZL- samolot dyspozycyjno- wielozadaniowy Lassoty, 1959, projekt samolotu dyspozycyjno- wielozadaniowego.
Źródło:
[1] Chwałczyk T., Glass A. ”Samoloty PWS”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1990.[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Glass A. "Projekty szybowców metalowych PZL-103 i PZL M-8 Pelikan". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 2/1983.
[4] Kaczkowski R. "Motoszybowiec ZASPL Osa". Skrzydlata Polska nr 3/1963.