Kozłowski Stefan

Stefan Kozłowski w ostatnich latach życia. (Źródło: Jungowski Edmund ”O pionierach polskiej myśli lotniczej”. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa 1967).

Stefan Kozłowski urodził się 25.07.1888 r. w Warszawie, w rodzinie rzemieślniczej. Syn Michała i Józefy z Kwiatkowskich. Ukończył szkołę powszechną i następnie uczył się w szkole rzemieślniczej im. Konarskiego w Warszawie. W trzecim roku nauki, za uczestnictwo w strajku szkolnym 1905 r. adresowanym przeciw zaborcy, zostaje usunięty ze szkoły, otrzymuje tzw. wilczy bilet, z którym nie mógł dostać się do żadnej innej szkoły. Musiał iść do pracy. Po odbyciu jako mechanik maszynowy praktyki, zaczął w 1907 r. pracować w warsztatach samochodowych Gallet i Perraudin w War­szawie, a następnie w fabrykach samochodowych Laurin i Klement w Mlada Boleslay (Czechosłowacja) oraz w firmie Bock i Hollender w Wiedniu.

W tym też czasie, pod wpływem wiadomości o rozwoju aeronautyki. za granicą, zainteresował się lotnictwem. Odwiedzał często sklep Aero-Office w Warszawie, w którym przeglądał czasopisma i literaturą fachową na interesujące go tematy. Kupował w nim także materiały modelar­skie i montował modele, z którymi próbował wzlotów. Opanowało go ogromne pragnienie latania, ale... na własnym samolocie. Uporczywe lektury dały mu możność poznania wysiłków i osiągnięć ówczesnych pionierów Blériota, Farmana, Wrighta. Jeden z jego kolegów, Głowacki przyniósł mu latem 1909 r. prospekt szkoły lotniczej Fachschule für Flugtechnik (Zawodowa Szkoła Techniki Lotniczej) w Zahlbach koło Moguncji (Niemcy). Zapragnął usilnie tam pojechać. Postanowił przerzucić się z automobilizmu na awiację i za wszelką cenę zbudować aparat latający. W październiku 1909 r wyjechał do Zahlbach. Napotkał tam twarde warunki życia, nauki i pracy. Ze swych zamiarów zwierzył się jednemu z wykładowców, Czechowi z pochodzenia- L. Skopikowi. Korzystając z jego konsultacji i pomocy zdołał w Moguncji przygotować rysunki płatowca własnej konstrukcji oraz ustalić moc i typ silnika, wielkość śmigieł oraz rodzaj układu sterowego. W międzyczasie w Zahlbach-Griesheim przeszedł kurs pilotażu na samolocie Euler- Voisin.

Po powrocie w styczniu 1910 r. do Warszawy, przystąpił energicznie do budowy swego samolotu. Zamożni znajomi, ufni w to, że na zbudowanej przez Kozłowskiego maszynie dobrze zarobią na płatnych pokazach lotniczych, udzielili pomocy finansowej. Największe­go poparcia udzielili mu A. Frączkowski i Wilczyński (wg [6]- Wilczkowski), w którego szopie przy składzie drewna na ulicy Czerniakowskiej montowano samolot. Do tej pracy zaangażował mechanika, ślusarza, stolarza i modelarza, którzy sprzyjali chętnie przedsięwzięciu, licząc że potem będą mogli polatać w charakterze pasażerów. Samolot wybudowano w okresie luty-kwiecień 1910 r., przy czym w ostatnim miesiącu przeniesiono go do specjalnie wykonanego hangaru na Polu Siekierkowkim. 27 kwietnia samolot był gotów do próby silnika, a następnego dnia do kołowania. Przez następne dwa miesiące, przy ciągłych poprawkach, przerób­kach, uzupełnieniach i zmianach, konstruktor wykonał z maszyną ogółem po­nad trzydzieści prób kołowania i kilka udanych kilkunastometrowych skoków-wzlotów, co było oczywistym sukcesem i satysfakcją dla konstruktora-pilota. Samolot miał być pokazany 26 czerwca na wystawie sprzętu lotniczego na Polu Mokotowskim z okazji Dni Awiacyjnych, do czego jednak nie doszło, ponieważ 16 czerwca podczas kolejnej próby kołowania samolot został uszkodzony. Z braku fundu­szów, gdyż wspólnicy odmówili dalszych subwencji, samolotu już nie naprawio­no, a jego poszczególne części sprzedano.

Kozłowski nie kontynuował już lotniczych prac konstruktorskich. W marcu- kwietniu 1911 r. uczest­niczył jeszcze w organizacji łódzkiej Wystawy Lotni­czej, później swą aktywność na polu lotnictwa ograni­czył, śledząc co najwyżej jego rozwój.

Powrócił do pracy w swoim podstawowym zawodzie W okresie międzywojennym pracował w warsztatach i w przemyśle samochodowym. W latach 1920- tych, z A. Frączkowskim skonstruował udany samochód oso­bowy Skaf. Od 1924 do 1930 r. i od 1936 do 1938 r. był kierownikiem tech­nicznym fabryki H. Liebfeldt i S. Schiffner w Warszawie, która wykonywała m.in. naprawy główne silników lotniczych (Hispano-Suiza i Lorraine-Dietrich) oraz budowała nowe o mocy 100 KM. W latach 1931- 1936 pracował w Pań­stwowych Zakładach Inżynierii w Warszawie, w tym trzy lata jako szef produkcji technicznej samochodów Polski Fiat.

Lata okupacji spędził w kraju, prowadząc własny warsztat mecha­niczny. Po Powstaniu Warszawskim został wywieziony do Niemiec, skąd wrócił zaraz po wyzwoleniu kraju. W latach 1945- 1956 pracował na różnych kierowni­czych stanowiskach technicznych w handlu, budownictwie i kolejnictwie. W 1955 r. napadnięty przez bandytów, uległ wypadkowi i od tego czasu pozostał inwalidą, przechodząc następnie na emeryturę.

Należał do Klubu Seniorów Lotnictwa Aeroklubu PRL. Wspomnie­nia jego pt. Zbudowałem samolot zostały opublikowane w wydawnictwie zbioro­wym Pierwsze skrzydła (1972 r.).

Został odznaczony Medalem X-lecia PRL (1955 r.) oraz odznakami srebrną Odbudowy Warszawy (1949 r.) i Racjonalizatora Produkcji (1953 r.).

Zmarł 24.10.1963 r. w  Warszawie,  w wieku 75  lat.

Konstrukcje:
Kozłowski samolot, 1910, samolot pionierski.

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[3] Kowalski T. J., Malinowski T. ”Mała encyklopedia lotników polskich”. Tomik 1. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1983.
[4] Banaszczyk E. ”Pierwsze skrzydła”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1972.
[5] Konieczny J. R. "Na skrzydłach jak ptaki". Seria "Miniatury Lotnicze". Krajowa Agencja Wydawnicza RSW Prasa- Książka- Ruch. Warszawa 1976.
[6] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
blog comments powered by Disqus