Tereszczenko nr 5 (nr 6), 1913

Samolot pionierski, rozpoznawczy. Polska / Rosja.
Samolot pionierski Tereszczenko nr 5. (Źródło: archiwum).
Przed I wojną światową Stanisław Ziembiński był kierownikiem laboratorium aerodynamicznego Fiodora Tereszczenki w Kijowie. W 1912 r. zaprojektował i zbudował samolot Tereszczenko nr 4. W 1913 r. Tereszczenko zaprosił do współpracy austriackiego konstruktora Alfreda von Pischoffa, który wcześniej związany był z wytwórnią lotniczą Augusta Warchałowskiego. Ze współpracy tej wyłoniły się w latach 1913- 1914 samoloty Teresz­czenko nr 5 bis i Tereszczenko nr 6. W istocie rzeczy stanowiły dalsze rozwinięcie konstrukcji Te­reszczenko nr 4, tym bardziej, że w ich powstaniu i Ziembiński niewątpliwie odgrywał po­ważną rolę.

Samolot Tereszczenko nr 5 (wg [2] Tereszczenko-Ziembiński nr 5) okazał się konstrukcją udaną, wykonał wiele lotów. Samolot został zaprojektowany z uwzględnieniem wymagań wojska w celu zapewnienia szybkiego montażu i demontażu samolotu do transportu lądowego. Zastosowano również rolki w układzie sterowania, a także urządzenie do uruchamiania silnika przez jednego lotnika.

Prototyp kolejnej wersji Teresz­czenko nr 5 bis został zbudowany w 1913 r. i przeznaczony do udziału w konkursie na samolot wojskowy dla lotnictwa Rosji. Zastosowano silnik Gnôme o mocy 44 kW (60 KM). Samolot wzbudził zainteresowanie władz wojskowych i stał się pierwszym samolotem seryjnym budowanym w zakładzie Fiodora Tereszczenki. W 1914 r. zbudowano dwa samoloty Teresz­czenko nr 5 bis, z których jeden był wyposażony w silnik Rhône o mocy 44 kW (60 KM), a drugi w silnik Gnôme o mocy 59 kW (80 KM). Na jednym z tych samolotów doświadczalnie zamontowano silnik rzędowy chłodzony cieczą, najprawdopodobniej Mercedes o mocy 37 kW (50 KM).

W czerwcu 1914 r. na samolocie Teresz­czenko nr 5 bis z silnikiem Rhône został wykonany przelot na trasie Czerwone- Horodyszcze- Kaharłyk- Kijów- Czerwone o łącznej długości 525 km (492 wiorst) w czasie 4 h, 29'. Podczas przelotu samolot oraz silnik spisywały się bez zarzutu.

Zimą 1914/1915 r. dwa samoloty Teresz­czenko nr 5 bis testowane były na froncie w roli samolotu rozpoznawczego. Nie sprawdziły się jednak w tej roli- skrzydło zasłaniało widoczność do dołu i samoloty nie wzbudziły zainteresowania.

Wersja Teresz­czenko nr 6 powstała na początku 1914 r. i była dalszym rozwojem samolotu Tereszczenko nr 5 bis. Zastosowano silnik Rhône o mocy 44 kW (60 KM), który był znacznie bardziej niezawodny niż popularniejszy silnik Gnôme. Samolot posiadał dobre osiągi i własności pilotażowe.

Konstrukcja Teresz­czenko nr 5.
Jednomiejscowy górnopłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła usztyw­nione drutami naciągowymi i odciągowymi do kozła nad i słupka pod kadłubem. Płaty o cienkim, wklęsło- wypukłym profilu rozszerzały się na koń­cach ku tyłowi. Posiadały też wycięcia przykadłubowe, a to celem zapewnienia pilotowi lepszej widocz­ności do dołu. Płaty pokryte płótnem.
Kadłub o przekroju czworokątnym. Kabina odkryta.
Stateczniki i usterzenie pokryte płótnem.
Podwozie dwukołowe, osiowe zaopa­trzone w koła szprychowe, amortyzowane sznurem gumowym, posiadało długie płozy przeciwkapotażowe. W tyle samolotu znajdowały się dwa kółka ogo­nowe.

Silnik:
- Teresz­czenko nr 5- gwiazdowy silnik rotacyjny Gnôme o mocy 37 kW (50 KM),
- Teresz­czenko nr 5 bis- gwiazdowy rotacyjny Gnôme o mocy 44 kW (60 KM) lub gwiazdowy rotacyjny Rhône o mocy 44 kW (60 KM), gwiazdowy rotacyjny Gnôme o mocy 59 kW (80 KM) oraz rzędowy chłodzony cieczą, najprawdopodobniej Mercedes o mocy 37 kW (50 KM),
- Teresz­czenko nr 6- gwiazdowy silnik rotacyjny Rhône o mocy 44 kW (60 KM).

Dane techniczne Teresz­czenko nr 6 (wg [3]):
Prędkość max- 120 km/h, czas wynurzania do 500 m- 3' 30".

Galeria

  • Samolot pionierski i rozpoznawczy w wersji Tereszczenko nr 5 bis. (Źródło: archiwum).
  • Samolot Tereszczenko nr 5 bis w zimowej scenerii. (Źródło: archiwum).
  • Samolot rozpoznawczy Tereszczenko nr 5 bis podczas prób na froncie, zima 1914/1915 r. (Źródło: archiwum).
  • Pilot w kabinie samolotu Tereszczenko nr 5 bis. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Januszewski S. ”Witold Jarkowski. Inżynier aeronauta- pionier lotnictwa”. Politechnika Wrocławska. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2006.
[2] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[3] "Малоизвестные страницы истории самолетостроения, связанные с фамилией Терещенко". Публикация научных статей - Молодой ученый.
[4] "Самолёты-разведчики «Терещенко-5» и «Терещенко-5бис». Авиару.рф.
[5] Уголок неба - Большая авиационная энциклопедия.

blog comments powered by Disqus