Zanożyński Zygmunt
Zygmunt Zanożyński, urodził się 6.04.1852 r. w Sokołowie Podlaskim. Siedem klas gimnazjum ukończył w Siedlcach, gdzie jego ojciec dostał posadę w sądzie. Szybko osierocony najbardziej czuł się związany z młodszym bratem, którego również prędko stracił. W szkole dał się poznać jako dobry uczeń i początkujący poeta. Lubił nauki ścisłe, zwłaszcza chemię, ale jednocześnie sprawdzał się jako deklamator, tak wielką bowiem obdarzony był pamięcią, że mówił po kilka godzin z rzędu.
Autor szeregu fantastycznych projektów wynalazczych, m.in. parowozu bez tłoków i perpetuum mobile. W 1871 r. celem nadania aerostatowi prędkości postępowej lotu proponował zastosowanie skrzydeł poruszanych siłą mięśni człowieka za pośrednictwem przekładni zębatych. Płaty poruszane ruchem okresowo-zmiennym umożliwiać miały równocześnie kierowanie lotem w płaszczyznach pionowej i poziomej. Fuzja aerostatu z ornitopterem już wówczas nie była oryginalna, jej autor nie podjął też próby realizacji swego projektu, który nawet wykonany nie spełniłby jego oczekiwań.
Redaktor kalendarzy: Noworocznika Siedleckiego na lata 1872 i 1873 oraz Kaliskiego na 1875 r. Życie młodziana przypomina dziwny bieg. Tym szaleństwem rządzi pewna prawidłowość: dokładnie co dwa lata Zygmunt zmienia miasto i plany. Do Kalisza przyjechał, aby zdać maturę. W szkole poznał Idzikowskiego, późniejszego współpracownika Kaliszanina. Ten zapamięta, że poezje Zygmunta były sarkastyczne, pełne obrazów smutnych i ponurych. Z wyjątkiem kolegów wtedy jeszcze nikt Zanożyńskiego w Kaliszu nie znał. Po dwóch latach przybysz udał się do Warszawy, gdzie zamierzał poświęcić się literaturze i gruntowniej zaznajomić się z naukami przyrodniczymi. Drugi cel realizuje ucząc się w szkole weterynaryjnej, pierwszy- uczestnicząc i inspirując poetyckie wieczorki.
Zanożyński z równym zapałem deklamuje Słowackiego, pisze i tłumaczy. Mimo braku doświadczenia podejmuje się przełożenia podręcznika do weterynarii z języka francuskiego (i jako wydawca ponosi finansową klęskę), aby chwilę później rzucić się w wir pracy nad broszurką Projekta ulepszeń i wynalazków w mechanice, technice, fizyce i chemii, gdzie m.in. podaje przepis na perpetuum mobile.
Nie dosyć na tym. Jego niespokojny umysł ciągle szuka nowych pożywek. Zostawia Warszawę. W marcu 1872 r. jest już z powrotem w Siedlcach, skąd przesyła korespondencje do stołecznych dzienników i przymierza się do wydawania własnej gazety. Kończy się na dwóch numerach Noworocznika Siedleckiego. Jak wszystkie inicjatywy Zanożyńskiego, i ta wyrastała z ogromnej pasji tworzenia. Niestety wydawnictwo przez lokalną społeczność zostało przyjęte chłodno, a nawet wrogo.
Rozżalony porzuca posadę w tamtejszej izbie skarbowej i w kwietniu 1874 r. znowu przebywa do Kalisza. W ciągu kilku miesięcy przygotował Noworocznik dla nowych odbiorców i nadal roił plany wydawania własnej gazety. Szerokiej publiczności najbardziej był jednak znany z felietonów zamieszczanych na łamach poczytnego Kaliszanina, wówczas redagowanego przez Juliana Miłkowskiego. Ukazywały się one co dwa tygodnie w cyklu W domu i na ulicy. To była nowość, tak pod względem formy (jako gatunek felieton był wynalazkiem XIX w.), jak i treści. Zanożyński zapisywał oddane mu szpalty najróżniejszymi i najdrobniejszymi obserwacjami z życia codziennego, od wynagrodzeń, cen w jadłodajniach po opóźniającą się wiosnę. Czynił to zazwyczaj dowcipnie. Ośmielał się punktować zacnych obywateli, wytykać wady, prowincjonalizm, głupotę, społeczne patologie, co z pewnością nie przysparzało mu popularności. Trafiał celnie. Do tego doszedł ostry konflikt z redaktorem Kaliszanina, którego echa dotarły aż do prasy warszawskiej. Miłkowskiemu młody żurnalista zarzucał to samo, co ogółowi: brak odwagi pisania/mówienia o rzeczach istotnych. Dla idealisty pisanie było walką tożsamą z batalią o moralność i zwycięstwo nad trywialnością, inni w jego słowach widzieli nieposkromioną butę, kaprys albo kpinę.
Życie zakończył 6.05.1875 r. samobójczym strzałem w serce.
Konstrukcje:
Zanożyński aerostat ornitopter, 1871, projekt pionierskiego aerostatu- ornitoptera
Źródło:
[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.