Wołowski-Piotrowski samolot samostateczny, 1910-1911

Projekt samolotu pionierskiego. Polska / Rosja.

W 1910 r. Jan Wołowski podjął pracę w Rosyjsko-Bałtyckich Za­kładach Budowy Taboru Kolejowego (RBWZ) w Rydze, gdzie organizował Wydział Budowy Płatowców. Fascynowała go w tym okresie problematyka urządzeń zapewniających bezpieczeństwo lotu, a uwagę zwracał ku stabilizatorom automatycznej rów­nowagi poprzecznej samolotu. W 1910 r. opraco­wał stabilizator utrzymujący stateczność samolotu w locie. 24.07.1910 r. jego rozwiązanie zyskało w Rosji tajne świadectwo ochrony nr 44 545. Brak opisu pozwala jedynie domniemywać, uwzględniając inne zainteresowania Wołowskiego, że przekazywa­nie impulsów wskaźnika na usterzenie mogło być realizowane za pośrednictwem energii elektrycznej.

Wkrótce wynalazca nawiązał współpracę z Grze­gorzem Piotrowskim, co zaowocowało kolejnym projektem stabilizatora. Wołowski i Piotrowski bez­owocnie próbowali opatentować go w Rosji, otrzymu­jąc 12.11.1910 r. świadectwo ochrony nr 45 733. Nie ulega wątpliwości, że autorem jego rozwiązania był Wołowski, a stanowiło ono rozwinięcie wcześniejszego projektu, najpewniej opartego na zasadzie wahadła. Wkład Piotrowskiego w opracowa­nie tego rozwiązania związany był niewątpliwie z jego własnymi pracami projektowymi samolotu samostatecznego, który zrealizował wiosną 1911 r., zamawia­jąc u Karla E. Akstmana, właściciela stolarni w Sewa­stopolu, model samolotu Blériot-XI z płatem monto­wanym przegubowo względem osi podłużnej aparatu (mogły się swobodnie przechylać pod działaniem strumieni powietrza). Na tym samolocie prowadzono też eksperymenty z wykonanym przez Wołowskiego stabilizatorem.

Samolot, o którym mowa, wyróżniał się również systemem podwozia, wzorowanym na samolocie Blériot, ale pozbawionym gumowych amortyzatorów, zbędnych, bowiem Piotrowski za radą Akstmana, wykonał je z giętkiego drewna. Piotrowski opatrzył to podwozie również nartami do startu po śniegu, które to ekspe­rymenty należały do pierwszych podejmowanych w Rosji.

Samolot ten prezentowany był w 1911 r. na Wy­stawie Lotniczej w Charkowie. Piotrowski przedstawił go również na łamach prasy lotniczej, podkreślając przy tym, że pozostając w służbie wojskowej nie ma czasu by kontynuować próby, zarówno z podwoziem nowego typu, jak płatem i systemem jego sterowania. Wspomniany artykuł miał w jego intencji dokumen­tować stan prac rosyjskich, w tym własnych, w zakresie problematyki stateczności samolotu wlocie, a także poszukiwań podwozia, które skutecznie amortyzowa­łoby płatowiec w kontakcie z ziemią. W tym czasie Piotrowski nadzieje na zwiększenie bezpieczeństwa lotu na samolocie bardziej wiązał już z doskonaleniem sztuki pilotażu aniżeli stosowaniem wymyślnych urzą­dzeń mechanicznych, czemu dał zresztą wyraz w jednej ze swych publikacji. To też sprawiło, że kon­tynuacji nie znalazły również eksperymenty ze stabili­zatorem pomysłu Jana Wołowskiego.

Radzieccy historycy lotnictwa podają, że w 1911 r. zakłady lotnicze RBWZ w Rydze podjęły budowę samolotu konstrukcji Wołowskiego, którą zarzucono z uwagi na komplikacje techniczne rozwiązania. Prawdopodobnie zamierzał zaprezentować ten samo­ lot na Wystawie Lotniczej w Petersburgu organizo­wanej wiosną 1911 r. Projekt tego samolotu nie jest nam znany i nie wiemy czy konstruktor wdrażał tutaj rozwiązania swego stabilizatora.

Kpt. inż. Jan Wołowski opracował w 1922 r. w Wojskowej Centrali Badań Lotniczych kolejny projekt samolotu automatycznie statecznego.

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] Januszewski S. "Tajne wynalazki lotnicze Polaków: Rosja 1870-1917". Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław 1998.
[3] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.
blog comments powered by Disqus