Wojciechowski (Jakub) Hélicoptère, 1909

Projekt śmigłowca pionierskiego. Polska / Rosja.
Układ i rozwiązanie wirników śmigłowca Jakuba Wojciechowskiego wg patentu angielskiego. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).
Jakub Wojciechowski w 1909 r. opracował oryginalny układ tarczy sterującej wirnika- patentowany we Francji (patent nr 406 796 zgłoszony 6.09.1909 r., wydany 16.12.1909 r.), w Wielkiej Brytanii (patent nr 14 455, zgłoszony 15.06.1909 r., wydany 22.12.1910 r.), zgłoszony do opatentowania w Niemczech (wzór użytkowy nr 32 807, rozwiązanie zgłoszono do opatentowania 28.08.1909 r., wniosek oddalono 16.03.1911 r.).

Jego patent na śmigłowiec (Hélicoptère) porzucał koncepcję śmigłowca w układzie rotodyny na rzecz śmigłowca, którego wirnik realizuje zarówno lot wznoszący jak i postępowy oraz spełnia funkcje usterzenia wysokości i kierunku.

Proponował układ śmi­głowca dwuwirnikowego o wirnikach obracających się przeciwbieżnie, a osadzonych w pierścieniach z przegubami, których przestawienie zmieniało kąt pochylenia łopat wirnika umożliwiając realizację lotu we wszystkich kierunkach. Wirnik jest tak zbudowa­ny, że w trakcie jego obrotu następuje różnicowa zmiana kąta natarcia każdej z dwu łopat, mniejsza dla łopaty obróconej przeciwnie do kierunku lotu. Każda łopata osadzona jest w pierścieniu zewnętrznym, przez wsporniki połączonym z osią obrotu wirnika. Przegubowo wkomponowany jest weń drugi pier­ścień z wieńcem. Obraca się on wokół tego wieńca na łożysku kulkowym. Wieniec ten osadzony jest prze­gubowo na osi, a dzięki odpowiedniemu połączeniu dźwignią ze sterownicą aparatu latającego można zmieniać jego pochylenie. W sytuacji gdy wieniec pozostaje w pozycji poziomej, to w takiej samej pozy­cji obracają się także łopaty wirnika (unoszą statek powietrzny pionowo do góry). Z chwilą odchylenia wieńca od poziomu wirnik w trakcie obrotu zaczyna wykonywać wahania wokół osi osadzenia łopat, a to na skutek faktu, że pierścień otaczający centralny wieniec obraca się wraz z pierścieniem, na którym osadzono łopaty. Powoduje to efekt zmiany kierunku ciągu wirnika, który zaczyna pełnić równocześnie funkcje śmigła napędowego. Prędkość lotu postępo­wego, czy wzajemna relacja pomiędzy wielkością siły nośnej wirnika bądź ciągu zależna jest przy tym od kąta pochylenia wieńca i wirnika. Sterowanie kierun­kiem lotu realizowane jest w ten sposób, że jeden z wirników otrzymuje mniejsze lub większe pochyle­nie od drugiego. Różnica wielkości siły ciągu na wir­nikach wywołuje efekt skręcania aparatu latającego w jedną lub drugą stronę.

Zwróćmy uwagę, że wynalazca nie uzyskał paten­tu w Niemczech. Odmówiono tam rozwiązaniu cech nowości, odwołując do podobnych, wcześniejszych. Powodem odrzucenia wniosku mogło być także to, że patent Wojciechowskiego posiadać mógł dla kon­strukcji śmigłowca znaczenie zasadnicze, blokujące możliwości jego ominięcia. Formułował zasadę, któ­rej rozwinięcie złożyło się na kształt współczesnego śmigłowca.

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.
blog comments powered by Disqus