Stasiak samolot bezzałogowy, 1913

Projekt bezzałogowego samolotu bombowego. Polska / USA.
Mechaniczny programator lotu samolotu bezzałogowego wg projektu Jana Stasiaka, rzut mechanizmu z góry. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).
W dniu 3.12. 1913 r. Jan Stasiak zgłosił w USA do opatentowania samolot bezzałogowy. Patent nr 1.108.941 wydano mu 1.09.1914 r. Rozwią­zanie patentował też w Wielkiej Brytanii (patent nr 4065, zgłoszony 17.02.1914 r., wydany 28.05.1914 r.) i we Francji (patent nr 471.465). Zgłosił je do opaten­towania również w Rosji (Świadectwo Ochrony nr 64.102), ale tam odmówiono mu wydania patentu.

W memoriale patentowym prezentował bezzałogowy samolot bombowy, z mechanizmem programującym czas i kierunek lotu, zrzut bomby nad ce­lem, zwrot aparatu w kierunku startu, zatrzymanie pracy urządzenia napędowego nad miejscem lądowa­nia.

W osi podłużnej kadłuba przebiega poziomy wał ułożyskowany na jego krańcach, na którym z przodu i w tyle zamontowano śmigła. Z wałem napędowym połączony jest system przekładni zębatych stożko­wych i kół pasowych oraz dźwigni. Łączy je pas prze­wijający się z jednej strony na drugą, którego długość odpowiada zasięgowi lotu do celu. Jego przewinięcie się z jednej rolki na drugą uruchamia spust wyrzutnika bomby, która spada i eksploduje w żądanym punkcie. Równocześnie następuje przełożenie kie­runku obrotu silnika, zmiana kierunku ciągu śmigieł o 180 stopni, obrót osi poprzecznej płata, w taki spo­sób, ze listwa krawędzi natarcia staje się listwą spły­wu, zaś wspomniany pas zaczyna odwijać się w prze­ciwnym kierunku. Dzięki tym operacjom urządzenie rozpoczyna lot w kierunku odwrotnym i powraca do punktu wyjścia. Gdy go osiąga położenie przewijają­cego się pasa sterującego jest takie, że zamontowany na nim palec uruchamia odpowiednią dźwignię, a przez nią mechanizm odcinania dopływu paliwa do silnika napędowego, który przerywa pracę. Tak, apa­rat latający, ląduje w punkcie wyjścia, korzystając ze swego kołowego podwozia. Oczywiście posiada on usterzenie kierunku, zdwojone- z przodu i z tyłu kadłuba, którego wychylenia także można odpowiednio zaprogramować.

Oceniając tę propozycję zwrócimy uwagę, że w opisie patentowym szczegółowo opisano mecha­nizm połączenia bomby z samolotem, programowa­nia zasięgu lotu, zrzutu bomby oraz konstrukcję uruchamianego zrzutem bomby mechanizmu odwraca­nia kierunku lotu samolotu drogą przestawienia płata nośnego na jego osi obrotowej oraz kierunku ciągu śmigieł wskutek zmiany kierunku obrotu wału napę­dowego silnika, a dalej mechanizm odcinania dopły­wu paliwa do silnika nad miejscem lądowania. Cały ten złożony układ jest z sobą połączony, z góry okre­śloną jest kolejność operacji a napędu dostarcza mu praca silnika napędowego samolotu bezzałogowego, którego trasa lotu jest już z chwilą startu precyzyjnie określona. To wszystko jednak nie sprawia, by reali­zacja tego projektu przyniosła użyteczne praktycznie wyniki, chociaż z drugiej strony prace prowadzone w tym kierunku doprowadziły w drugiej połowie XX wieku do pojawienia się samolotów bezzałogowych.

Galeria

  • Mechaniczny programator lotu samolotu bezzałogowego, szczegóły konstrukcji. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.
blog comments powered by Disqus