Piliński pionowzlot, 1888
W dniu 16.01.1888 r. Stanisław Piliński uzyskał w Austrii patent wynalazczy na aparat latający.
Przedmiotem wynalazku był pionowzlot złożony z gondoli, usterzenia oraz powierzchni nośnej (w kształcie parasola), która porusza się ruchem okresowo- zmiennym w płaszczyźnie pionowej. Prostopadle do gondoli umieszczony jest cylinder a w nim porusza się tłok połączony tłoczyskiem z powierzchnią nośną. Przesunięcie tłoka w dół (a tym samym płata nośnego) następuje wskutek eksplozji w cylindrze paliwa (płynnego lub gazowego), ruch tłoka w górę wymuszony jest oporem powierzchni nośnej. Płat pokryty jest żaluzjowo, aby zmniejszyć opory w trakcie jego ruchu jałowego w górę. Powtarzający się cykl wybuchu mieszanki paliwowej (zapłon elektryczny, automatyczny zawór doprowadzający paliwo i takiż odprowadzający gazy spalinowe) umożliwia cykliczne przemieszczanie płata w dół i w górę, a tym samym realizację lotu wznoszącego. Z cylindrem połączona jest poziomo od niego odchodząca dysza. Oddalane nią gazy nadają aparatowi (na skutek odrzutu) prędkość postępową lotu. Gondola zaopatrzona jest z obu stron w prostopadłe do niej pionowe ramy. Rozwijana jest na nich tkanina, która nawinięta jest na poziomych wałkach przebiegających w górnej części ramy. Płaszczyzny te pełnią funkcje usterzenia kierunku. W zależności od potrzeby rozwija się (mniej lub więcej) lewą lub prawą płaszczyznę (żagiel). Podobnie rozwiązano usterzenie wysokości (płaszczyzny usterzenia zwijane są na wałkach mechanizmem sprężynowym).
Źródła tej koncepcji sięgają ortopterycznej teorii lotu. Zważywszy bilans energetyczny układu tego aparatu latającego jawi się on jako konstrukcja nieoptymalna. Propozycje tego typu, pojawiające się na przełomie XIX/XX w. nie były już akceptowane przez środowiska techniczne. Realizacja tego projektu nie przyniosłyby oczekiwanych efektów.
Źródło:
[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.[2] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.