Pilichowski Leopold

Leopold Pilichowski, polski malarz pochodzenia żydowskiego. (Źródło: archiwum).

Leopold Pilichowski, urodził się 23.03.1869 r. w Pile, powiat Sieradz. Polski malarz pochodzenia żydowskiego. Syn Szaji (Jeszaji), rolnika w Rzeczycy (pow. Sieradz), który przeniósłszy się do Łodzi i został kupcem towarów kolonialnych.

Podobnie jak jego rodzeństwo, praktykował u łódzkiego fabrykanta. Jeszcze w wieku chłopięcym zwrócił na siebie uwagę zdolnościami artystycznymi i zyskał mecenasa w osobie literata D. Fryszmana i S. Hirszenberga. Rodzice pragnęli dla niego kariery kupiec­kiej, wysiali go do szkoły realnej, ale uciekł z domu. W 1886 r. rozpoczął naukę w Szkole Rysunku w War­szawie, gdzie był uczniem Wojciecha Gersona. W latach 1887- 1888 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium pod kierunkiem Simona Holossy`ego i Otto Seitza (1887-1888). Naukę kontynuował w latach 1889- 1890 w Académie Julian w Paryżu.

Znalazł uznanie i mecenasów swej sztuki, rozpoczynał od portre­tu. Debiutował w 1888 r. na wystawie zorganizowanej przez TZSP i na paryskim salonie na Polach Marsowych (1891), gdzie jego Kobieta otworzyła mu galerie europejskie.

Na początku 1894 r. zamieszkał w Łodzi; brał czynny udział w życiu środowiska artystycznego (zajmował się urządzaniem wystaw, był członkiem jury wielu konkursów plastycznych), współpracował z S. Hirszenbergiem, cieszył się uznaniem fabrykantów łódzkich i otrzymywał liczne zamówienia.

Od 1891 r. stale wystawiał swe prace w Salonie Paryskim, w Berlinie, Mona­chium, w Krakowie, Warszawie. Malował później nastrojowe pejzaże, np. Zamknięcie ogrodu Luk­semburskiego, który zakupiła rada miejska Wersalu. Na Wystawie Wszechkrajowej we Lwowie medal zyskał jego obraz Przed egzaminem. Na Wystawie Światowej w USA otrzymał medal za cykl obrazów- typy żydów polskich. W Łodzi stworzył wiele dzieł poświęconych życiu robotników fabrycznych i Ży­dów. Jego Robotnika nagrodzono na Wystawie Powszechnej 1900 r. w Paryżu. Był mistrzem rysun­ku, jednym z najlepszych była Modlitwa, a modlący się Żydzi stanowili częsty motyw jego twórczości. Portrecista, pejzażysta, malarz nędzy, uwieczniający biedę robotników polskich i Żydów.

W 1905 r. wyjechał do Paryża, gdzie mieszkał do 1914 r. Okres I wojny światowej spędził we Francji. Potem zamieszkał w Londynie. Zdobył uznanie arystokracji angielskiej. Miał opinię człowieka pogodnego, szczerego, szlachetnego, interesującego się polityką. Nazywano go twórcą żydowskim, ale znakomicie obracał się w kręgu kultury polskiej, czuł się Polakiem i patriotą, o czym świadczą również liczne jego pejzaże. Był prezesem Stowarzyszenia Żydów Polskich w Anglii, prezydentem Lodzer Benevolent Society i Ben Uri Literary and Art Society. Wiele podróżował po Europie, kilkakrotnie odwiedził Palestynę, przyjeżdżał też do Polski. Jego żona- Lena, również była artystką.

Uprawiał malarstwo realistyczne, wzbogacone o elementy zaczerpnięte z impresjonizmu. Interesowała go głównie tematyka związana z tradycją żydowską; malował charakterystyczne typy, a także portrety znanych osobistości (Portret Josepha Conrada), czołowych postaci ruchu syjonistycznego (m.in. T. Herzla), pejzaże, sceny z życia proletariatu, realizował też monumentalne tematy (Otwarcie Hebrajskiego Uniwersytetu w Jerozolimie; Jom Kipur). Leopold Pilichowski był autorem fresków na plafonie i ścianach w nowym gmachu łódzkiej poczty. Wystawiał w Krakowie (1905 r.), Warszawie (w latach 1906, 1909, 1916, 1927, 1928, 1931), Łodzi (TPSP, TZSP, ŻTKSP), Lwowie (1927 r.), Jerozolimie, Nowym Jorku, Paryżu i w Berlinie.

12.12.1918 r. zgłosił w Wielkiej Brytanii do opatentowania udoskonalenie skrzydeł samolotów. Patent wynalazczy nr 134.409 wydano mu 6.11.1919 r. Opatentowanie przezeń zmechanizowanego płata nośnego o zmiennej powierzchni i geometrii może być dla nas zaskoczeniem, tym większym, że w jego memoriale opisowym kreślił rozwiązanie proste i skuteczne zarazem. Zdaje się to wskazywać, że techniką lotniczą interesował się od dawna i to bar­dzo poważnie. Umknęło to z pola widzenia badaczom jego dorobku, uwagę koncentrującym na sztuce. Istotnie to ona, a nie jego pomysły lotnicze wpro­wadziły go na stałe do dziejów kultury polskiej.

Leopold Pilichowski zmarł 28.07.1933 r.

Konstrukcje:
Pilichowski samolot, 1918, projekt samolotu doświadczalnego.

Galeria

  • Leopold Pilichowski, zamieszkały w Wielkiej Brytanii, podczas malowania portretu Arthura Jamesa Balfoura, 1925 r. (Źródło: ”Narodowe Archiwum Cyfrowe. Sygnatura: 1-Z-1394”).

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.
[3] Żydowski Instytut Historyczny.
blog comments powered by Disqus