Korotkiewicz samolot, 1911

Projekt samolotu pionierskiego. Polska / Rosja.
Układ samolotu projektu Jana Korotkiewicza i mechanizmy stateczności poprzecznej i podłużnej. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).

W dniu 15.02.1911 r. Jan Korotkiewicz zgłosił w Rosji do opatentowania dwupłat z automatyczną stabilizacją. Patent wynalazczy nr 24 637 wydano mu 24.08.1913 r.

Ochro­ną praw wynalazczych objęto samolot charaktery­styczny:
- układem dwupłata, którego powierzchnie nośne i usterzenie oparto na konstrukcji wielodźwigarowej z żebrami poprzecznymi formującymi cienki, wklęsło- wypukły profil, o dużej wartości siły nośnej, obu­stronnie kryty płótnem,
- podwoziem głównym złożonym z dwu dwukoło­wych wózków amortyzowanych resorami i zaopatrzonym w płozy przeciwkapotażowe, które nie tylko wzmacniają jego połączenie z kadłubem, ale w swej przedniej części stanowią oparcie dla jednopłatowego statecznika poziomego, mocowanego obrotowo na osi,
- statecznikiem poziomym i zawiasowym sterem kierunku w części ogonowej kadłuba (wspartej na dwu płozach mocowanych obrotowo),
- śmigłem ciągnącym o napędzie bezpośrednim z silnika spalinowego, pracującym w przestrzeni międzypłatowej,
- płatami nośnymi usztywnionymi między sobą słupkami i rozporkami oraz wykrzyżowanymi dru­tami. Płat dolny jest mocowany nieruchomo, górny zaś, opierając się na słupku przy krawędzi natarcia, może być wychylany przez wyginanie elastycznego ściągu przy listwie spływu,
- stabilizacją poprzeczną samolotu przez niskie umieszczenie środka ciężkości układu, przez wznios końcówek płatów ku górze, przez skręcanie płata górnego na linii listwy spływu,
- automatycznym stabilizatorem równowagi po­dłużnej działającym na zasadzie wahadła. Połączono je ze sprzęgłem ciernym ślizgającym się na wale śmi­gła pomiędzy dwoma przekładniami zębatymi.

Sprzęgło to, stykając się z jednym lub drugim kołem zębatym, przekazuje ich obroty (za pośrednictwem wału pośredniego) na inną przekładnię, dźwigienkę i powiązany z nią ster wysokości, wychylając go w jedną lub drugą stronę, zależnie od kierunku wy­chylenia wahadła i obrotu przekładni powiązanej z dźwignią steru. W celu zmniejszenia rozkołysania wahadła w trakcie przechyłów samolotu do przodu i tyłu połączone jest ono z naftowym kompensato­rem, dzięki któremu przemieszczać się może jedynie z określoną prędkością. W celu ograniczenia inercji wahadła w trakcie zmian prędkości lotu, zastosowano przeciwciężar. Przy przechodzeniu na sterowanie ręczne mechanizm pilota automatycznego odłączał się w chwili nacisku ręki pilota na dźwignię steru.

Intencją autora patentu było opracowanie mecha­nizmu sterującego wychyleniem steru wysokości za pośrednictwem wahadła połączonego ze sprzęgłem ciernym przemieszczanym na osi śmigła. Sprzęgło to stykając się z jednym lub drugim kołem zębatym przekazuje ich obroty za pośrednictwem wału po­średniego na inną przekładnię, dźwigienkę i powią­zany z nią ster wysokości, wychylając go w jedną lub drugą stronę, zależnie od kierunku wychylenia waha­dła i obrotu przekładni powiązanej z dźwignią steru. Problem stateczności poprzecznej rozwiązywał w istocie w sposób konwencjonalny. Prasa lotnicza pozytywnie oceniała projekt, podkreślając oryginalną konstrukcję, możliwość zmian kąta natarcia płatów, rozwiązania stabilizatora automatycznego.

8.04.1911 r. Korotkiewicz proponował Za­rządowi Aeroklubu Wszechrosyjskiego kupno swego samolotu za cenę 12 000 rubli. Prosił też, jeśli zamó­wienie takie okaże się niemożliwe, o rekomendację projektu Oddziałowi Floty Powietrznej lub innej instytucji, do której mógłby wystąpić z ofertą sprze­daży samolotu. Do prośby tej dołączył pozytywną opinię Komitetu Naukowo- Technicznego Aeroklubu, który oceniał projekt, opiniując go nader pozytywnie.

Zarząd uznał jednak, że zamówienie samolotu u Korotkiewicza jest niemożliwe ze względów finansowych, Aeroklub bowiem wcześniej zamówił już trzy aparaty. W tej sytuacji postanowiono skierować wy­nalazcę do Oddziału Floty Powietrznej. Próby realiza­cji projektu nie przyniosły jednak efektów.

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.
blog comments powered by Disqus