Janowski rotodyna, 1916

Projekt pionierskiego śmigłowca w układzie rotodyny. Polska / USA.
Układ rotodyny Antoniego Janowskiego. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).

W dniu 13.04.1916 r. Antoni Janowski zgłosił w USA do opatentowania konstrukcję statku powietrznego. Patent nr 1.204.989 wydano mu 14.11.1916 r. Przedmiotem rozwiązania jest mechanizm zmiany położenia osi wirnika nośnego, którego działanie równoważyć ma zmiany położenia środka cięż­kości aparatu latającego w zależności od obciążenia i rozłożenia mas w gondoli osobowej. Służyć miał w pierwszym rzędzie do przewozu ludzi, zwłaszcza żołnierzy (np. w relacji okręt- brzeg).

Aparatowi latającemu nadaje się układ rotodyny (śmigłowca połączonego), której urządzenia ciągu i wirnik nośny pracują na napędzie zespolonym (cen­tralnym) z silnika spalinowego w kadłubie. Kadłub opatrzony jest konwencjo­nalnym płatem nośnym i usterzeniem ogonowym i niesie łódź pełniącą zadania pływaka i gondoli pasażerskiej (transport żołnierzy). Bezpośrednio na wale silnika osadzone jest śmigło ciągnące. Z drugiej strony wał wybiega w tył i osadzony jest w łożysku, na stalowej belce kratownicy kadłuba. W poprzek kadłuba, w jego górnej części, biegnie prostokątna belka, zamocowana ślizgo­wo na dwu bocznych prętach kadłuba. Pionowy wał wirnika nośnego, prze­chodzący przez łożysko w tej belce, ułożyskowany jest w swym dolnym za­kończeniu w obudowie ślizgowo osadzonej na wale silnika napędowego i usztywnionej prętem ze wspomnianą wyżej belką. Transmisja napędu reali­zowana jest za pośrednictwem stożkowych przekładni zębatych.

Równolegle z przodu i z tyłu podpory wału napędowego wirnika umieszczone są dwa wały poprzeczne zakończone kołami zębatymi i połączone ze sobą, po obu stronach kadłuba transmisją łańcuchową. Ruch łańcuchów, uruchamia­nych korbą, przesuwa belkę, w której opiera się wał wirnika, do przodu lub do tyłu, a tym samym zmienia położenie wirnika nośnego wzdłuż osi podłużnej kadłuba. Gdy obciążenie gondoli wzrasta, z jednego lub drugiego jej końca, odpowiednio przesuwa się wał wirnika, przy czym w ruchu tym ślizga się on po wale napędowym silnika, dzięki czemu operację trymowania wykonywać można w trakcie jego pracy, równoważąc tym masy samolotu.

Galeria

  • Układ rotodyny Antoniego Janowskiego z mechanizmem przełożenia osi wirnika. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.
blog comments powered by Disqus