Grubiński "Navire aérien", 1910

Projekt pionierskiego pionowzlotu odrzutowego. Polska / Rosja.
Układ statku powietrznego ze spadochronem, o napędzie odrzutowym sprężonego powietrza. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).
W dniu 11.12.1909 r. Florian Grubiński zgłosił we Francji do opaten­towania statek powietrzny ("Navire aérien"). Patent nr 410.886 wydano mu 23.03.1910 r.

Rozwiązanie dotyczyło pionowzlotu odrzutowego. Poruszać się miał pionowo i poziomo na wskutek odrzutu strug sprężonego powietrza, które celem zwiększenia siły odrzutu podgrzewano, przed jego ujściem do dyszy.

W gondoli statku powietrznego sytuowano silnik spalinowy, z którego wałem połączono dwie pompy powietrzne, których tłoki tworzą między sobą kąt 90 stopni co zapewnia ciągłą pracę pomp, nawzajem się uzupełniającą. Stojaki, na których zabudowano pom­py służą równocześnie jako zbiorniki sprężonego powietrza. Zbiorniki obu pomp połączono z sobą przewodem, który może być również traktowany jako komora powietrzna. Przewód ten przecięty jest rurą, która połączona z rurą wydechową silnika napędowe­go umożliwia odprowadzanie do góry gazów spali­nowych. Rura ta otoczona jest powyżej przewodu komory' powietrznej inną rurą o większej średnicy, Która tak łączy się z komorą powietrzną, że sprężone powietrze znajduje z niej ujście pomiędzy rurami, przy czym jego ilość może być regulowana zasuwą, co umożliwia w konsekwencji sterowanie lotem w płaszczyźnie pionowej. Dwie rury biegną do wierz­chołka statku powietrznego gdzie stykają się w dyszy odrzucającej sprężone powietrze do dołu. Taki układ sprawia, że sprężone powietrze wchodząc do dysz jest ogrzane przez gazy spalinowe silnika napędzającego pompy powietrznej co zwiększa wydajność napędu odrzutowego. Na pewnej wysokości jednej z rur (któ­ra można regulować w sposób odpowiadający prak­tycznym potrzebom) osadzona jest tuleja, w której znajduje ujście przewód zaopatrzony w kurek i dysza, przez którą wydalane jest sprężone powietrze nadając statkowi powietrznemu ruch poziomy. Dysza ta może obracać się wraz z tuleją zapewniając w ten sposób zmianę kierunku odrzutu sprężonego powietrza : sterowanie statkiem powietrznym w płaszczyźnie poziomej.

Każda z pomp powietrznych zbudowana jest z dwu bębnów obrotowych, rozmieszczonych od­środkowo względem siebie i połączonych tłokiem. Oba cylindry obracają się wokół mimośrodu, który stanowi równocześnie rurę wprowadzającą powietrze. Cylinder zewnętrzny wykonuje centryczny ruch ob­rotowy wokół niego, zaś wewnętrzny odśrodkowy. Odpowiednie uszczelnienia sprawiają, że cylindry obracają się w przestrzeni hermetycznej a różnica prędkości obrotowych cylindrów daje ciśnienia umożliwiające sprężanie powietrza. To sprężone po­wietrze przechodząc do komory powietrznej, ogrza­ne, rozpręża się na swej drodze do ujścia dyszy w taki sposób, że jego siła rośnie.

Ze statkiem powietrznym trwale związany jest spadochron, który zwisa wokół jego centralnej osi pionowej. Czasza wsparta jest na żebrach, których końce połączono linkami z gondolą. Spadochron ten otwiera się automatycznie gdy statek powietrzny opada w dół i podtrzymuje go w locie.

Właściwym elementem nowości był w patentowa­nym wynalazku pomysł ogrzewania sprężonego powietrza co zwiększać miało moc silnika odrzutowego.

Prasa Królestwa Polskiego wiosną 1909 r. donosiła też o innym wynalazku Floriana Grabińskiego, które­go przedmiotem miał być "aeroplan poruszany sprę­żonym powietrzem, a oparty na systemie rzucania rakiet". Jego projekt określany mianem "aeroplanu polskiego" miał być zgłoszony Urzędowi Patentowe­mu, co nie znajduje jednak potwierdzenia w literatu­rze patentowej.

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.
blog comments powered by Disqus