Tobiański Leopold

Leopold Tobiański, inżynier, być może pochodził z Gdańska, działał na terenie Belgii (wg [2]- naturalizowany we Francji, być może urodzonym w 1852 r. w Vecamuiza na Łotwie). W lutym 1893 na posiedzeniu Société Française de Navigation Aérienne omawiano jego prace i jego wspólnika Toulet. Oceniano również pomysły Tobiańskiego związane z Wystawą Powszechną w Antwerpii 1894 r. Pomy­słom tym uwagę poświęciła również prasa polska, m.in. Gazeta Lwowska zwracając uwagę, że jedną z osobliwości, którą dziś musi mieć już każda po­wszechna wystawa będzie pałac napowietrzny przy­twierdzony na 400-metrowej wysokości do balonu tzw. "captif" olbrzymich rozmiarów. We wnętrzu pałacu znajdzie się restauracya na 150 osób; wozić będą na owe wyżyny windy, zaopatrzone spadochro­nami. Powstał także projekt urządzenia balonu "diri- geable" tj. dającego się kierować, formy podłużnej, systemu pewnego kapitana inżynieryi wojskowej belgijskiej; za cenę 5 franków odbywać będzie można przejażdżkę z placu wystawy do miasta i z powro­tem.

19.02.1894 r. Tobiański zgłosił w Belgii do opatentowania statek powietrzny "Nautilus". Patent wynalazczy nr 108.600 wydano mu 28.02.1894 r. Wewnątrz cylindrycznego balonu sytuował komin, w którym umieszczał gondolę ograniczając w ten sposób opory szkodliwe. Intencją wynalazcy była optymalizacja formy oraz układu napędowego sterowca i maksymalna redukcja oporów szkodliwych. Z koncepcją tego balonu łączy się inny projekt Tobiańskiego, także patentowany, a odnoszący do systemu komunikacji powietrznej. Tobiański nie realizował swej idei, chociaż jego współpraca z aeronautą belgijskim Toulet może wskazywać, że posiadał takie plany. O ich zaniecha­niu zadecydowała być może przedwczesna śmierć Touleta, który zginął w 1895 r. w katastrofie balonowej, a może koncentracja uwagi wynalazcy na innych pomysłach.

24.12.1894 r. zgłosił w Belgii do opatentowania aluminiowy balon- pociąg. Patent nr 113.328 wydano mu 31.12.1894 r. Opracowano system komunikacji powietrznej z użyciem cylindrycznego balonu, przemieszczanego względem ziemi, na odpowiednim torowisku.

W latach 1894 / 1895 prasa belgijska poświęciła po­mysłom Tobiańskiego wiele uwagi, zwłaszcza jego idei budowy i ekspozycji balonu- pociągu i dworca komunikacji balonowej na Wystawie Powszechnej w Amsterdamie 1896 r., który to pomysł wynalazca pragnął zrealizować. Służyć miał obsłudze ruchu pasażerskiego terenów wystawowych i stać się clou ekspozycji. Wizja Tobiańskiego znalazła wielu entu­zjastów i niemniej wielu krytyków. W efekcie organi­zatorzy Expo 1896 oferty wynalazcy nie podjęli. Po­dobnie jak innej, propozycji balonu- "zamku powietrznego" ("chateau aérien"), zbudowanego z aluminium, stali i bambusu, z dwoma gondolami dla 150 pasażerów, zakotwiczonego nad ziemią. Pod pompatycznym mianem stworzył Institut National Aerostation, Spółkę Akcyjną dla realizacji tego pomysłu.

Tobiański miał też inne patenty, związane przede wszystkim z elektrotechniką i akumulatorami. 25.09.1899 r. uzyskał w Niem­czech patent nr 106.673 w kl. 20 (zgłoszony z 8.03.1898 r.) na Selbsttätige Wasserspülung von zur Aufnahme elektńscher Leitungen für Strassenbahnen dienenden Kanälen (Samoczynna płuczka wodna kanałów prowadzących przewody elek­tryczne dla tramwajów). Znany był też jako wynalazca gazogeneratora wytwa­rzającego gaz z materii organicznej, patentowanego w 1901 r. w Wielkiej Brytanii (patent nr 8905) i w wersji zmodyfikowanej w 1904 r. we Francji (nr 344.699) i w Wielkiej Brytanii (nr 12.361), autor książki o przemyśle azotowym (1914 r.) i innej traktującej o historycznych pomysłach budowy tunelu łączącego pod kanałem La Manche Francję i Anglię (1919 r.). W polskiej prasie technicznej przywoływano również opracowaną przezeń technologię odprowadzania spalin z palenisk przemysłowych, w sposób nie szkodzący środowisku.

Konstrukcje:
Tobiański "chateau aérien", 1893, projekt balonu na uwięzi- platformy widokowej.
Tobiański "Nautilus", 1894, projekt sterowca pionierskiego.
Tobiański balon- pociąg, 1894, projekt sterowca pionierskiego- systemu komunikacji powietrznej.

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.

blog comments powered by Disqus