Preussen, 1900

Balon wolny. Niemcy.
Balon Preussen z Reinhardem Süringiem i Arthurem Bersonem podczas przygotowań do rekordowego lotu, 31.07.1901 r. (Źródło: A. Hildebrandt ”Die Luftschiffahrt nach ihrer geschichtlichen und gegenwärtigen Entwicklung”).
Balon został wykonany przez firmę Continental Caoutchouk und Guttapercha-Compagnie w Hanowerze za 20 000 marek. Powłokę nośną balonu wykonano z gumowanej tkaniny. Posiadał pojemność 8400 m3, co odpowiadało średnicy ponad 25 m. Był to wówczas największy balon zbudowany w Niemczech. Po napełnieniu wodorem miał nośność 10 000 kg, przy czym ok. 2000 kg stanowiło masę powłoki balonu, siatki i kosza.

Jego budowa została sfinansowana z prywatnych funduszy. Przeznaczony był pierwotnie do pobicia rekordu odległości przelotu. Próba przeprowadzona 23.09.1900 r. zakończyła się niepowodzeniem, po 40 km balon został zmuszony do przymusowego lądowania. W wyniku tego właściciel balonu Carl Enders, w marcu 1901 r. podarował balon dla Aeronautischen Observatoriums Berlin-Tegel. Cesarz Wilhelm II zezwolił Obserwatorium na przyjęcie prezentu, a ponadto przyznał sumę 10 000 marek na wykonanie dwóch lotów wysokościowych. Balon otrzymał teraz nazwę Preussen.

Darowizna była bardzo dogodna dla Aeronautischen Observatoriums. W latach 1890- tych wieku meteorolodzy w Niemczech i Francji otrzymali wyniki, które wskazywały, że ​​temperatura powietrza nie spada stale wraz ze wzrostem wysokości, ale ponownie wzrasta powyżej wysokości od 10 000 do 12 000 m. Nie było jasne, czy zastosowane przyrządy rejestrujące zapewniały wiarygodne pomiary i czy to nie silne promieniowanie słoneczne zniekształca wyniki pomiarów na tej wysokości. Aby odpowiedzieć na to pytanie, Richard Assmann, dyrektor Obserwatorium, zaplanował jednoczesny wzlot załogowego i bezzałogowego balonu na najwyższą możliwą wysokość. Otrzymany balon Preussen był doskonały do wykonywania lotów na duże wysokości.

11.07.1901 r.  został wykonany pierwszy lot próbny. Jego celem było nie tylko przetestowanie balonu, ale także zbadanie wpływu wysokości i rozrzedzonej atmosfery na organizm ludzki. Oprócz meteorologów i doświadczonych pilotów balonowych Arthura Bersona i Reinharda Süringa w locie wziął udział wiedeński lekarz i fizjolog Hermann von Schrötter- uznany ekspert z dziedziny choroby wysokościowej. Balon został napełniony gazem i wzniósł się podczas dziewięciogodzinnego lotu z Berlina do Pirmasens na wysokość 7450 m. Schrötter badał ciśnienie krwi, oddech i tętno uczestników.

Właściwy lot odbył się 31.07.1901 r. Balon został wypełniony na polu Tempelhof 5400 m3 wodoru. Balast składał się z worków wypełnionych opiłkami żelaza i piasku o masie ok. 3500 kg. Przygotowanie do startu trwały 4,5 h. O 10:50 balon uniósł się z prędkością pionową 1,5 m/s i wzniósł się na wysokości 4500 m. Następnie piloci zaczęli zrzucać balast. Süring, pomimo oddychania tlenem, zemdlał. Berson kilkakrotnie otwierał zawór, aby zapobiec dalszemu wznoszeniu się balonu. Zanim zemdlał, odczytał osiągniętą wysokość- 10 500 m. Balon wciąż wznosił się, maksymalna osiągnięta wysokość mogła wynosić 10 800 m. Na barografie nie można było odczytać żadnych informacji, ponieważ jego atrament zamarzł już na wysokości 10 000 m. Po odzyskaniu przytomności piloci wylądowali bezpiecznie w Briesen koło Cottbus. Lot balonu Preussen przyczynił się do odkrycia stratosfery.

24.06.1903 r. Berson i Schrötter wykonali lot, podczas którego prowadzono badania nad chorobą wysokościową oraz sposobami jej zapobiegania. Prowadzono testy z użyciem ciekłego tlenu. Start nastąpił o 8:15 w Berlinie przy spokojnej pogodzie. Balon osiągnął wysokość 8800 m po 8 h lotu, aż do wyczerpania zapasów tlenu. Po prawie 11 h lotu nastąpiło lądowanie w Uthausen koło Wittenbergi.

Balon Preussen eksponowany był na pierwszej Międzynarodowej Wystawie Lotniczej (ILA) w dniach 10.07.- 17.10.1909 r. we Frankfurcie nad Menem.

W Polsce.

W lotach balonem Preussen uczestniczył Joseph Artur Stanisław Berson (1859-1943)- aerolog i fizyk niemiecki, żydowsko- polskiego pochodzenia, urodzony w Nowym Sączu w Galicji. Od 1890 r. działał w Kró­lewskim Instytucie Meteorolo­gicznym w Berlinie. Począwszy od 1888 r. odbył wiele lotów balo­nowych (do 1910 r. ponad 100), prowadząc badania atmosfery i ustanawiając szereg rekordów.

Galeria

  • Balon Preussen tuż po starcie do rekordowego lotu, 31.07.1901 r. (Źródło: Bröckelmann (Hrsg) ”Wir Luftschiffer”).

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] Preussen (Ballon).
blog comments powered by Disqus