BK-1 "Łątka", 1999

Projekt ultralekkiego samolotu sportowego. Polska.
Projekt ultralekkiego samolotu sportowego BK-1 ”Łątka”. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 1/1997).

W styczniu 1997 r. inż. Brunon Komarek przedstawił pomysł na tani samolot ultralekki przeznaczony do budowy w warunkach amatorskich. Ideą był monotyp, zapew­niający rozłożenie na dużą ilość egzemplarzy kosztów opracowania dokumentacji, budowy oprzyrządowania i kosztów nabycia oraz składowania materiałów.

Opracowane w Polsce konstrukcje samolotów lekkich jak np. Eol 2 Gemini Ultra czy Air-Way (KO-8) "For You", były zbyt drogie i nie miały szans aby stać ogólnie dostępnymi i budowanymi przez wielu zainte­resowanych. Według założeń konstruktora, samolot ultralekki aby spełniał swoje zadanie musiał być prosty pod względem kon­strukcyjnym, łatwy w montażu, zbudowany z materiałów dostępnych w kraju i tanich. Nie mogła być to konstrukcja laminatowa. Nato­miast konstrukcja z rur duralowych z pokryciem dakronowym była stosunkowo tania, odporna na warunki atmosferyczne i dawała się łatwo kontrolować i naprawiać. Miał to być samolot dwumiejscowy z miejscami obok siebie, co umożliwiało bezpośredni kon­takt przy szkoleniu. Przewidywano możliwość zamontowania nart lub pływaków, co dawało dodatkowe możliwości.

Konstruktor przestudiował wiele konstrukcji istnieją­cych już na świecie i posiadających podobne cechy. Najbardziej zadawalającą koncepcję stanowił samolot Rans S-12 "Airaile", charaktery­zujący się typową prostą konstrukcją skrzydeł i usterzenia z rur aluminiowych oraz bardziej skomplikowaną konstrukcją kadłuba spawaną i obudowaną. Jego osiągi z silnikiem Rotax 582 o mocy 47 kW (64 KM) przy masie startowej 400 kg to: długość startu 50 m, wznoszenie 5 m/s, prędkość maksymalna 160 km/h, prędkość przelotowa 110 km/h. Samolot ten miał jedną wadę- kosztował 34 000 DM.

Zachowując geometrię zewnętrzną samolotu "Airaile" konsruktor postanowił zrobić inną, dużo prostszą strukturę wewnętrzną, możliwą do zbudowania w warunkach amatorskich i dającej w efekcie samolot przy­najmniej o połowę tańszy. Na tej podstawie wykonał szkic koncepcyjny konstrukcji, którą nazwał BK-1 "Łątka". Miał tu znaczenie fakt, że posiadał już wówczas część rur do takiej konstrukcji, a w szczególności rurę o średnicy 100 x 3 mm.

Główna oszczędność środków polegała na zastąpieniu finezyjnej konstrukcji spawanej z rur stalowych prostą konstrukcją z rur alu­miniowych, które łączyć można tak jak w motolotniach, np. na śruby. Nie wymagało to zamawiania usługi u wysokokwalifikowanego spawacza lotniczego ani... sprowadzania dobrej stali z zagranicy. Przewidywano zastosowanie pokrycia dakronowego. Do napędu przewidywano silnik o mocy w zakresie 37- 48 kW (50- 65 KM). Zmiana struktury pociągnęła za sobą dalsze zmiany (masy, obciążenia, osiągi) i faktycznie miał powstać praktycznie nowy samolot.

Cały program miał mieć przebieg następujący:
- poinformowanie szerokiej rzeszy poten­cjalnych uczestników programu o możliwości jego uruchomienia oraz uzyskanie informacji zwrotnej o skali zainteresowania nim,
- jeżeli skala zainteresowania byłaby wystarczająca- rozpoczęcie jego realizacji. Organizacją przedsięwzięcia miało zająć się Sto­warzyszenie Lotnictwa Eksperymentalnego EAA 991, tworząc odpowiedni fundusz podo­bny do tego jaki został utworzony na rzecz budowy RWD-5R,
- po zebraniu odpowiedniej ilości środków- zlecenie profesjonalnemu konstruktorowi / konstruktorom opracowania konstrukcji na podstawie zawartych z nimi przez Stowarzy­szenie umów,
- po opracowaniu dokumentacji należało­by przystąpić do budowy prototypu pod nadzorem KCSP przeprowadzić wszystkie wymagane badania i próby, oblatać prototyp i uzyskać orzeczenie zdatności,
- dalszym etapem byłoby zorganizowanie zamówienia i zakupu materiałów i gotowych podzespołów (przy dużej ilości miało być to łat­wiejsze i tańsze) oraz powielenie dokumen­tacji i rozprowadzenie jej wśród uczestników programu.

Realizacja programu dałaby możliwość budowy własnego samolotu licznej rzeszy amatorów. Po ukazaniu się pierwszej wzmianki w PLAR nr 1/97 nt. "Programu Łątka", wpłynęło dużo deklaracji uczestnictwa. Dlatego na zebraniu w dniu 16.03.1997 r. w Wodzisła­wiu Śląskim zarząd Stowarzyszenia Lotnictwa Eksperymentalnego EAA 991 udzielił swoje­go poparcia dla "Programu Łątka" i wyraził zgodę na utworzenie funduszu Programu. W związku z tym SLE założyło specjal­ne konto, na które uczestnicy programu mo­gli dokonywać wpłat udziałowych.

Powołano dwa zespoły ds. realizacji Programu:
- organizacyjno- konstrukcyjny (3 osoby w tym konstruktor lotniczy, którego zadaniem miało być opracowanie kosztorysu oraz założeń konstrukcyjnych i projektu wstępnego),
- propagandowo- informacyjny (2 osoby, w tym dziennikarz fotoreporter), którego ce­lem miała być promocja Programu i pozyskanie jak największej ilości uczestników.

Założenia Programu przewidywały:
- utrzymanie kosztów samolotu budowane­go indywidualnie na podstawie dokumentacji techniczno- roboczej na możliwie najniższym poziomie, tak aby stał się on dostępny dla dużej ilości zainteresowanych budową,
- budowę etapową dającą możliwość unik­nięcia dużych jednorazowych wydatków.

Jesienią 1997 r. gotowe były założenia projektu wstępnego (rysunki w skali 1:10 orz opis konstrukcji). W trakcie opracowania był kosztorys wstępny oraz wykaz materiałów, podzespołów i części. Założenia projektu wstępnego zostały przekazane konstruktorowi lotniczemu, mgr inż. Pawłowi Pikiewiczowi do dalszego szczegółowego opracowania.

W lutym 1999 r. została podana informacja, że Stowa­rzyszenie Lotnictwa Eksperymentalnego odstąpiło od realizacji "Programu Łątka". Program miał być jednak dalej kontynu­owany przez inż. Brunona Komarka z udziałem polonijnego kapitału za­granicznego.

Brak informacji o dalszych losach tego ciekawego przedsięwzięcia.

Galeria

  • Projekt ultralekkiego samolotu sportowego BK-1 ”Łątka”, rysunek w rzutach. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 1/1997).

Źródło:

[1] Komarek B. "Program Łątka". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 1/1997.
[2] Komarek B. "Program Łątka nadal aktualny". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/1997.
[3] Harke A. "Olesnica'97". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 8/1997.
[4] "Informacje o stanie Programu Łątka". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/1998.
[5] Komarek B. "Łątka bez SLE". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/1999.

blog comments powered by Disqus