PIK-11 "Tumppu" ("Mitten"), 1953

Samolot sportowy. Finlandia.
Prototyp samoloty PIK-11 ”Tumppu” w locie. (Źródło: Finnish Aviation Museum).
Jednomiejscowy i jednosilnikowy samolot sportowy PIK-11 "Tumppu" ("Mitten") został opracowany pod koniec lat 1940- tych. Został za­projektowany przez świeżo upieczonych in­żynierów budowy samolotów: Kai Mellena i Ilkka Lounanmaa pod kierunkiem prof. Arvo Ylinen. Grupa entuzjastów lotnictwa- z której wywodziło się wielu znanych później pilotów, konstruktorów (m.in. Jukka Tervamaki) oraz osobistości fińskich władz lotniczych- działała w Aeroklubie Politechnicznym- Polyteknikkojen Ilmailukerho, w skrócie PIK.

Prace projektowe rozpoczęły się w 1948 r. Wg założeń miał być to samolot klubowy, tani, prosty w budowie oraz łatwy w pilotażu. Prototyp PIK-11 został oblatany 15.03.1953 r. na lotnisku Centrum Szkolenia Lotniczego w Jami. Samolot ten jest całkowicie fińską konstruk­cją, jedną z pierwszych opracowanych po wojnie.

Łącznie zbudowano 5 samolotów PIK-11. Prototyp został przekazany do muzeum lotnictwa Suomen Ilmailumuseo w Helsinkach. Jeden został zniszczony podczas nieudanego lą­dowania. Dwa były użytkowane w 1998 r.

Ostatni egzemplarz ma niezwykły i długi życiorys. Jego budowę rozpoczęto w 1975 r. w miasteczku Rauma. Entuzjasta, amator- konstruktor Eso Paloheimo wykonał kadłub, skrzydła i stateczniki- czyli wszystkie główne podzespoły z drewna. Ze względów obiektywnych budowa została przerwana na 15 lat. Kadłub był przechowywany w garażu, skrzydła- w wiejskiej szopie. W latach 1990- tych nieukończony samolot zakupili członkowie aeroklubu Saariston Ilmailukerho: Timo Torssonen, Pertti Juhala oraz Witold Mrozowski. Pomimo długotrwałego przechowywania okazało się, że konstrukcja jest w znakomitym stanie. Do napędu samolotu początkowo planowano kupić silnik Rotax 912. Okazało się jed­nak, że dotychczasowy właściciel za 1/4 war­tości Rotaxa sprzedał silnik lotni­czy Continental o mocy 48 kW. Silnik również przeleżał w garażu 15 lat, ale był do­brze zakonserwowany i prezentował się do­skonale. W czasie budowy wskazówek i rad udzielał konstruktor samolotu- Kai Mellena. Prace nad nim były prowadzone w 1998 r.

PlK-11 to bardzo dobry samolot. Pewien angielski pilot orzekł, że 2 najlepsze samoloty, jakimi latał, to Spitfire i PIK-11. Zdaniem fachowców, konstrukcja ta wyprze­dzała czas, w którym powstała. Pomimo pew­nych ograniczeń, jakie powoduje zastosowanie drewna, nie ustępuje w niczym dzisiejszym samolotom, zbudowanym w epoce kompozytów.

W Polsce.

W budowie czwartego egzemplarza samolotu PIK-11 w aeroklubie Saariston Ilmailukerho uczestniczył Witold Mrozowski. Był również współwłaścicielem samolotu.

Konstrukcja.
Jednomiejscowy dolnopłat o konstrukcji drewnianej.
Kabina zakryta.
Podwozie w układzie klasycznym, stałe.

Silnik- w układzie bokser Continental A65-8 o mocy 48 kW (65 KM).

Dane techniczne PIK-11 (wg [PLAR]):
Rozpiętość- 8,0 m, długość- 5,5 m, wysokość- 1,65 m, powierzchnia nośna- 9,0 m2.
Masa własna- 235 kg, masa całkowita- 400 kg.
Prędkość max- 220 km/h, prędkość przelotowa- 175 km/h, prędkość przeciągnięcia- 65 km/h, wznoszenie- 5,0 m/s.

Galeria

  • Prototyp samoloty PIK-11 ”Tumppu” w locie nad Politechniką w Helsinkach, 1953 r. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/1998).
  • PIK-11 po oblocie 15.03.1953. Przy śmigle Kai Mellen.  (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/1998).
  • Płatowiec PIK-11 zakupiony przez członków aeroklubu Saariston Ilmailukerho: Timo Torssonen, Pertti Juhala oraz Witolda Mrozowskiego.  (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/1998).
  • Zakupiony  płatowiec PIK-11 w całej okazałości.  (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/1998).
  • PIK-11 ”Tumppu”, rysunek w rzutach. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Mrozowski W. "PIK w zasięgu ręki". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/1998.

blog comments powered by Disqus