M-13, 1975
W 1973 r. Polska i Jugosławia rozpoczęła wspólne prace nad przyszłymi samolotami dla potrzeb obu krajów i na sprzedaż na rynki trzecie. W dniu 11.04.1975 r. podpisane zostały Ogólne warunki współpracy naukowo- technicznej pomiędzy Polską Rzeczpospolitą Ludową a Socjalistyczną Federacyjną Republiką Jugosławii (znane pod skrótem PJWG- Polsko- Jugosłowiańska Współpraca Gospodarcza). Został powołany wspólny zespół konstrukcyjny, pracujący równocześnie w Belgradzie i w Warszawie. Pracownicy zespołu pochodzili z biur konstrukcyjnych zakładów UTVA Pancevo, Politechniki Belgradzkiej, WSK-Okęcie i Instytutu Lotnictwa. Ze strony polskiej zespołem kierował dr inż. Ryszard Orłowski z Instytutu Lotnictwa, z jugosłowiańskiej- prof. Stanojević z Politechniki Belgradzkiej. Efektem działania tego zespołu było opracowanie programu produkcji samolotów lekkich- o masie startowej do 5700 kg.
Wspólnie projektowane samoloty polsko- jugosłowiańskie otrzymały oznaczenia M-10, M-11, M-12, M-13, M-20, M-21, M-22 i M-23- nie mają one jednak nic wspólnego ze stosowanymi w tych samych latach i później oznaczeniami samolotów konstruowanych w WSK PZL-Mielec. Pod koniec 1975 r. zapadła w Polsce decyzja o przerwaniu współpracy.
Projekt M-13 przedstawiał sześciomiejscowy samolot dyspozycyjny. Miała to być dwusilnikowa odmiana samolotu M-12, w bardzo wysokim stopniu z nim zunifikowany. Przeznaczony miał być do wykonywania wielu zadań: do lotów służbowych, lekkiego transportu towarów, lotów pasażerskich, szkolenia nawigacyjnego, turystyki, zadań sanitarnych, patrolowania i nadzoru. W wersji sanitarnej możliwość zabrania 4 chorych na noszach i lekarza z wyposażeniem medycznym. W wersji towarowej- składane fotele i uchwyty dla ładunku. W wersji patrolowej- aparatura fotograficzna lub inna na życzenie. W wersji treningowej- wyposażenie do szkolenia.
Przewidywana cena w 1974 r. miała wynosić 4 000 000 zł. Planowano rozpoczęcie produkcji seryjnej na połowę 1979 r. Projekt nie został zrealizowany.
Konstrukcja.
Sześciomiejscowy dolnopłat o konstrukcji metalowej. W wersji sanitarnej możliwość zabrania 4 chorych na noszach i lekarza.
Na końcach skrzydeł zamontowane zbiorniki paliwowe.
Kabina zakryta, przewietrzana i ogrzewana, na życzenie odbiorcy klimatyzowana. Sterownice zdwojone.
Usterzenie poziome płytowe.
Podwozie chowane w locie.
Wyposażenie- zdwojony zestaw IFR, bogate wyposażenie radionawigacyjne do lotów nocnych.
Instalacja hydrauliczna do wychylania klap, chowania podwozia i wychylania trymerów.
Silniki- Lycoming TIO- 540 o mocy 228 kW (310 KM), śmigła trójłopatowe stałoobrotowe. Możliwość montażu dodatkowych zbiorników paliwa.
Dane techniczne M-13, obliczeniowe (wg [1]):
Rozpiętość- 12,6 m, długość- 9,1 m, wysokość- 3,6 m, powierzchnia nośna- 19,9 m2.
Masa własna- 1600 kg, masa całkowita- 2700 kg.
Prędkość max- 360 km/h, prędkość przelotowa- 330 km/h, wznoszenie- 8,0 m/s, zasięg- 1600 km.
Źródło:
[1] Makowski T. "Polsko- jugosłowiańskie konstrukcie lotnicze". Skrzydlata Polska nr 6/2006.