Olšansky D-4 "Straton", 1985
Konstruktorem motoszybowca D-4 "Straton" jest inż. Oldřich Olšansky z katedry mechaniki Wydziału Budowy Maszyn w Czeskiej Wyższej Szkole Technicznej w Pradze. Prace projektowe rozpoczął w marcu 1982 r., a budowa trwała od września 1982 r. do marca 1985 r. W trakcie budowy początkowa koncepcja uległa zmianom, gdyż konstruktor liczył na uzyskanie lżejszego silnika o mniejszej mocy. W wyniku zastosowania (ostatecznie) silnika Trabant, powiększeniu uległa powierzchnia skrzydeł. Budowa motoszybowca zajęła ok. 1000 h. Pierwszy lot na nim wykonano 2.05.1985 r.
W tym samym roku pil. Peter Kodytek wykonał na motoszybowcu "Straton" przelot szybowcowy długości 50 km, po czym motoszybowiec przez rok był unieruchomiony.
W czerwcu 1987 r. Oldřich Olšansky zaprezentował go na VI Zlocie Amatorów Konstruktorów Lotniczych we Wrocławiu, na którym uzyskał jedną z dwóch najwyższych, równorzędnych nagród. Na motoszybowcu można wykonywać loty termiczne. Konstruktor oceniał jego właściwości w locie szybowcowym jako porównywalne z właściwościami metalowego szybowca szkolnego Let L-13 "Blanik" z dwuosobową załogą. Pewne rezerwy aerodynamiczne tkwią w obudowaniu silnika i zastosowaniu składanego śmigła do lotu z wyłączonym silnikiem.
W Polsce.
Polscy piloci latali na motoszybowcu D-4 "Straton" na VI Zlocie Amatorów Konstruktorów Lotniczych we Wrocławiu w czerwcu 1987 r. Ocenili go jako przyjemny w pilotażu i doskonale nadający się do latania rekreacyjnego.
Konstrukcja.
Jednomiejscowy zastrzałowy górnopłat o konstrukcji mieszanej.
Płat: obrys części środkowej prostokątny, końcówek- trapezowy. Profil Wortmann FX-72-MS-150A (w części środkowej) i FX-60-126 (na końcówkach). Wznios 2°, skos 1,5°, kąt zaklinowania 4°. Dźwigar drewniany, skrzynkowy, o ściankach ze sklejki o grubości 1 mm. Żebra, rozstawione co 150 mm. wykonane w części noskowej ze styropianu, zaś w części pozostałej mają postać płaskich kratownic z beleczek o przekroju 8 x 8 mm, klejonych z listewek 8 x 4 mm. Pokrycie kesonu (ok. 1/3 cięciwy) jest z laminatu szklanego o włóknach ułożonych pod kątem 45°, wzmocnionego od spodu warstwą styropianu o grubości 7 mm. Pozostała część skrzydła jest pokryta tkaniną poliestrową. Skrzydła mocowane na wsporniku z 6 rur duralowych o średnicy 30 x 1,5 mm i wsparte zastrzałami z rur duralowych o średnicy 42 x 1,5 mm oprofilowanych styropianem i laminowanych. Układ usztywniono linkami od dźwigarów (w miejscach mocowania zastrzałów) do kadłuba, pod usterzeniami. Konstrukcja lotek drewniana, pokrycie tkaniną poliestrową.
Kadłub. Część przednia (kabinowa) skorupowa. konstrukcji przekładkowej, z arkuszy sklejki o grubości 1 mm, oprofilowanych laminowanym styropianem. Pozostała część kadłuba stanowi rura o średnicy 300 mm, ze sklejki o grubości 1 mm. Co 250 mm- wręgi ze styropianu. Kabina ma stały wiatrochron klejony z podłużnych arkuszy pleksi o grubości 2 mm. Przygotowana została także całkowita osłona jednoczęściowa. zdejmowana, o takiej samej konstrukcji. Pilot zajmuje pozycję półleżącą.
Usterzenie. Usterzenie w układzie Rudlickiego. Obrys prostokątny. Profil Wortmann FX-71-L-150/30 Dźwigar skrzynkowy o ścianach ze sklejki o grubości 1 mm, 8 żeber wykonanych w części noskowej ze styropianu, w pozostałej mają postać płaskiej kratownicy drewnianej. Pokrycie części noskowej drewniane, pozostałej części- tkanina poliestrowa. Stery konstrukcji drewnianej kryte tkaniną poliestrową.
Podwozie stałe, jednokołowe. Pod usterzeniem płoza. Doraźnie montowany układ stabilizujący na ziemi, podczas startu bez pomocy drugiej osoby, w postaci dodatkowego koła na krótkiej półosi, transportowanego w kabinie.
Silnik- dwucylindrowy, rzędowy, dwusuwowy, chłodzony powietrzem silnik samochodowy Trabant 600 o mocy 19 kW (26 KM). Silnik zawieszony na wsporniku, na którym mocowane są skrzydła. Śmigło pchające, dwułopatowe, laminatowe, o średnicy 1,3 m.
Instalacje: paliwowa- cylindryczny zbiornik opadowy obok silnika, pojemność 6,5 dm3.
Dane techniczne D-4 (wg [1]):
Rozpiętość- 13,0 m. długość- 6,7 m, wysokość- 2,12 m, powierzchnia nośna- 12,8 m2.
Masa własna- 125 kg, masa startowa max- 215 kg.
Prędkość max w locie silnikowym- 90 km/h, prędkość przelotowa w locie silnikowym- 65 km/s, prędkość przelotowa w locie szybowcowym- 55 km/h, prędkość minimalna- 45 km/h, wznoszenie w locie silnikowym- 3 m/s, doskonałość w locie szybowcowym- 14, opadanie minimalne w locie szybowcowym- 1,1 m/s, czas lotu- 2 h.
Galeria
Źródło:
[1] "Olšansky D-4 Straton". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 1/1988.