RBWZ S-19, 1916
(Sikorski S-19)

Samolot szturmowy. Rosja.
Niezwykły samolot szturmowy RBWZ S-19 w układzie dwukadłubowym. (Źródło: archiwum).

Od początku I wojny światowej rosyjskie lotnictwo wojskowe z powodzeniem używało na froncie ciężkie samoloty bombowe RBWZ "Ilja Muromiec". Samolot został zaprojektowany przez Igora Iwanowicza Sikorskiego w wytwórni Russo- Baltiiskij Wagonnyj Zawod (RBWZ) w Petersburgu. Wykonywały one przeważnie loty rozpoznawcze dalekiego zasięgu i bombardowały cele na zapleczu wroga. Czasami używane były również do atakowania punktów ogniowych na linii frontu. Jednak do zadań szturmowych samolot "Ilja Muromiec" zupełnie nie nadawał się- nie mógł operować na niskich pułapach.

Ponieważ lotnictwu rosyjskiemu bardzo brakowało samolotu szturmowego, na początku 1916 r.  I. I. Sikorsky opracował projekt samolotu doświadczalnego o bardzo oryginalnym układzie, który otrzymał oznaczenie RBWZ S-19. Początkowo budowany był jako samolot myśliwski. Jako myśliwiec S-19 okazał się zbyt ciężki, ale okazał się dobrym samolotem szturmowym i stał się pierwszym w Rosji samolotem tej klasy. Układ samolotu został tak opracowany, aby zwiększyć skuteczność uderzeń na cele naziemne i przeżywalność nad polem bitwy. Przedstawiał sobą dwukadłubowy dwupłat z silnikami ustawionymi w tandem na centropłacie dolnego płata, pomiędzy kadłu­bami. Kabiny pilotów znajdowały się w nosach obu kadłubów. Każdy pilot otrzymał ruchomy karabin maszynowy montowany z przodu kabiny. Kabiny i silniki były opancerzone. Przy takiej instalacji silników, jeden z nich osłaniał drugi przed ogniem obrony naziemnej lub podczas ataku samolotów myśliwskich. Umieszczenie kabin zapewniło pilotom doskonałą widoczność i efektywne wykorzystanie uzbrojenia. Oddzielne kabiny zmniejszył również prawdopodobieństwo jednoczesnego wyeliminowania obu pilotów.

Dwa prototypy zostały ukończone w kwietniu 1916 r. Zostały oblatane prawdopodobnie w maju 1916 r. W lipcu 1916 r. zostały wysłane dla przeprowadzenia prób do Eskadry Statków Powietrznych (Eskadra Wozdusznych Korablej, w skró­cie-  EWK), stacjonującej wówczas w Pskowie. W Eskadrze otrzymały nazwę "Dwuogonowiec". Samoloty nie miały jednak szczęścia. Jeden z nich rozbił się w wyniku błędu pilota. Z drugiego samolotu zostały zdjęte silniki Sunbeam i zamontowane na samolocie "Ilja Muromiec", który przybył do Eskadry bez silników.

Jesienią 1916 r. podjęto budowę jeszcze dwóch samolotów szturmowych S-19. I. I. Sikorski nie chciał ich jednak przekazać do Eskadry. Planował bowiem na 1917 r. znaczącą ich modernizację i stąd pozostawiono je w zakładach RBWZ.

Na trzecim i czwartym egzemplarzu za­budowano sterownice w obu kabinach (wg [1]- pierwsze dwa prototypy posiadały również podwójne sterownice). Piloci mogli kierować samolotem na zmianę i prowadzić ogień z broni pokładowej. Opracowując różne warianty uzbrojenia, konstruktor zdecydował się na wybór wersji z 6 karabinami maszynowymi, z których część była zamontowana na stałe pod kadłubem, a część na łożach ruchomych (prawdopodobnie 4 kaemy stałe i 2 ruchome). Pod płatami zainstalowano wyrzutniki lekkich bomb i strzał rażących cele żywe.

S-19 dysponował wszystkimi charakterystycznymi dla samolotu szturmo­wego cechami: silnym uzbrojeniem pokładowym, opancerzeniem i kompozycją konstrukcji zapewniającą maksymalną żywotność i niezależność działania samo­lotu w każdych warunkach. Dla podwyższenia niezawodności samolotu, prawdopodobnie jeden z prototypów wyposażono w trzeci silnik Sunbeam- zamontowany na górnym płacie. Zmodernizowany samolot otrzymał oznaczenie S-19 bis lub S-19B. Wg [2]- trzeci silnik otrzymały oba samoloty (trzeci i czwarty prototyp).

Wydarzenia rewolucyjne w Rosji w 1917 r. przerwały wszelkie prace nad tą bardzo interesującą konstrukcją.

W Polsce.

Wiosną 1916 r. inż. Witold Jarkowski objął stanowisko dyrektora naczelnego Rosyjsko- Bałtyckiego Zakładu Lotniczego Towarzystwa Akcyjnego (RBWZ)- "Awiabałt" w Piotrogrodzie. Stał się tym samym najbliższym współ­pracownikiem Igora Iwanowicaz Sikorskiego- głównego konstruktora. Od 1916 r. Jarkowski kierował produkcją, m.in. ciężkich samolotów RBWZ "Ilja Muromiec" oraz samolotów lekkich RBWZ S-16, RBWZ S-19 i RBWZ S-20.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy dwupłat zbudowany w układzie dwukadłubowym. Konstrukcja drewniana.
Kabiny odkryte.
Podwozie w układzie klasycznym. Podwozie główne dwukołowe, wyposażone w płozy przeciwkapotażowe. Płoza ogonowa umieszczona pod usterzeniem poziomym.

Uzbrojenie- początkowo 2 ruchome karabiny maszynowe zamontowane z przodu obu kabin. Później zostało zwiększone o dalsze 4 stałe karabiny maszynowe zamontowane pod kadłubem.

Napęd- 2 silniki Sunbeam o mocy 110 kW (150 KM) każdy, zamontowane w układzie tandem na dolnym płacie pomiędzy kadłubami. Jedno śmigło ciągnące i jedno pchające.

Dane techniczne S-19 (wg [1]):
Rozpiętość- 15,86 m, długość- 9,2 m, wysokość- 4,0 m, powierzchnia nośna- 59,37 m2.

Galeria

  • Samolot RBWZ S-19 w widoku z przodu. (Źródło: archiwum).
  • RBWZ S-19, rysunek w rzutach. (Źródło: www.airwar.ru).

Źródło:

[1] Уголок неба - Большая авиационная энциклопедия.
[2] Januszewski S. "Witold Jarkowski. Inżynier aeronauta- pionier lotnictwa". Politechnika Wrocławska. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2006.

blog comments powered by Disqus