RBWZ S-18, 1916
(Sikorski S-18)

Samolot myśliwski, bombowy. Rosja.
Dwusilnikowy samolot myśliwski dalekiego zasięgu RBWZ S-18. (Źródło: archiwum).

Podczas I wojny światowej czterosilnikowe samoloty bombowe RBWZ S-22 "Ilia Muromiec" były podstawowym wyposażeniem EWK (Eskadra Wozdusznych Korabliej- Eskadra Statków Powietrznych). Do osłony, operujących nad terytorium nieprzyjaciela samolotów bombowych,  potrzebne były samoloty myśliwskie. Okazało się, że oprócz jednosilnikowych myśliwców RBWZ S-16, potrzebny był eskortowy samolot myśliwski dalekiego zasięgu. Zakładano, że taki samolot będzie uzbrojony w ruchome karabiny maszynowe, ponieważ ich manewrowość w walce, w porównaniu z myśliwcami jednosilnikowymi, była w pewnym stopniu ograniczona.

Samolot tej klasy został zaprojektowany w 1915 r. przez Igora I. Sikorskiego w wytwórni Russko-Bałtijskij Wagonnyj Zawod (RBWZ) w Petersburgu. Otrzymał oznaczenie Sikorski S-18 (RBWZ S-18). Był to właściwie samolot wielozadaniowy. Jako myśliwiec eskortowy miał osłaniać ciężkie bombowce podczas lotów na głębokie tyły wroga. Mógł służyć jako bombowiec, ponieważ miał możliwość zabrania na pokład ładunku bomb. Miał również pełnić rolę myśliwca przechwytującego, zwalczającego samoloty nieprzyjaciela nad własnym terytorium.

Dla RBWZ S-18 wybrano układ dwumiejscowego, czteroprzęsłowego dwupłata z klasycznym usterzeniem. Kabiny strzelca pokładowego i pilota znajdowały się w przedniej części kadłuba. Do napędu zastosowano dwa silniki Sunbeam "Crusader" o mocy 112 kW (150 KM) zamontowane na dolnym płacie, które napędzały śmigła pchające.

Już na etapie prac projektowych stwierdzono, że samolot powinien posiadać jeszcze jedno stanowisko ogniowe do osłony tylnej półsfery. Jednak samolot został zaprojektowany i zbudowany jako dwumiejscowy, zgodnie z zamówieniem Ministerstwa Wojny.

Budowa myśliwca dalekiego zasięgu została przeprowadzona zgodnie z warunkami umowy z 1915 r. i została ukończona w połowie 1916 r. Próbne kołowania i krótkie wzloty wykonał główny konstruktor- Igor I. Sikorski. W próbach samolotu S-18 brali udział i inni piloci fabryczni, a także piloci wojskowi. Podczas prób fabrycznych, uzbrojenie nie było zainstalowane. Jego obciążenie symulowano workami z piaskiem. Niestety, silniki Sunbeam pracowały wadliwie i nie rozwijały deklarowanej mocy. Z tego powodu, samolot z pełnym obciążeniem nie mógł oderwać się od ziemi.

Igor I. Sikorski podjął próbę ratowania samolotu, który jednak był już wówczas przestarzały do zastosowania na froncie. W miejsce dwóch silników rzędowych Sunbeam "Crusader" zamontowano 4 siniki rotacyjne Rhône (wg []- typu Gnôme) o mocy 59 kW (80 KM). Silniki zamontowano na dolnym płacie w układach tandem: dwa z nich napędzały śmigła ciągnące, pozostałe dwa- śmigła pchające. Samolot miał słabe osiągi, ponieważ silniki rotacyjne stawiały znaczny opór czołowy. Dodatkowo sprawność śmigieł pchających była niska, ponieważ pracowały w strumieniu zaśmigłowym wytwarzanym przez śmigła ciągnące. W samolocie zamontowano drugie stanowisko strzeleckie do osłony tylnej półsfery samolotu. Za fotelem pilota zainstalowano fotel strzelca pokładowego, który obsługiwał ruchomy karabin maszynowy. Kabina przedniego strzelca została przesunięta do przodu. W wyniku tych modyfikacji, masa samolotu znacznie wzrosła.

Tak zmodyfikowany samolot, który otrzymał oznaczenie S-18 bis (lub S-18B), został dostarczony w maju 1917 r. do Eskadry Statków Powietrznych. Szczegóły jego służby w Eskadrze są nieznane.

Wg [4]-  w zakładach RBWZ zbudowano drugi egzemplarz samolotu S-18 napędzany dwoma silnikami rzędowymi Hispano Suiza. Samolot posiadał również tylne stanowisko strzeleckie. W 1917 r. dokonano w nim wielu ulepszeń i zmian, przeprowadzonych przez I.I. Sikorskiego. Planowana produkcja seryjna nie została podjęta.

W Polsce.

Jednym z głównych konstruktorów lotniczych w RBWZ był Polak, inż. Witold Jarkowski, który ma swój udział w projektowaniu i budowie samolotów I.I. Sikorskiego, m.in. RBWZ S-18.

Konstrukcja.
Dwu- lub trzymiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła o konstrukcji drewnianej, dwudźwigarowe. Pokryte płótnem. Komora płatów czteroprzęsłowa.
Kadłub o przekroju prostokątnym na całej długości. W rejonie dziobu posiadał nietypowy kształt w formie ostrza dłuta. Posiadał drewnianą konstrukcję kratownicową, wykrzyżowaną stalowymi cięgłami. Pokrycie ze sklejki. Kabiny odkryte.
Usterzenie o układzie klasycznym. Usterzenie pionowe składało się z trójkątnego statecznika i steru kierunku o obrysie skrzydeł motyla. Usterzenie poziome składało się ze statecznika poziomego i dzielonego steru wysokości, również o obrysie skrzydeł motyla. Profil usterzenia pionowego i poziomego był płaski.
Podwozie w układzie klasycznym, stałe. Podwozie główne wyposażone w zdwojone koła i płozy przeciwkapotażowe.

Uzbrojenie:
- S-18- 1 ruchomy karabin maszynowy, zamontowany z przodu kadłuba,
- S-18 bis (S-18B)- 1 ruchomy karabin maszynowy obsługiwany przez przedniego strzelca oraz 1 ruchomy karabin maszynowy obsługiwany przez tylnego strzelca.

Napęd:
- S-18- 2 silniki rzędowe Sunbeam "Crusader" o mocy 112 kW (150 KM) każdy, wg [3]- typu Sunbeam "Arab" o mocy 147 kW (200 KM) każdy. Śmigła pchające,
- S-18 bis (S-18B)- 4 siniki rotacyjne Rhône o mocy 74 kW (100 KM), wg [4]- typu Gnôme o mocy 59 kW / 80 KM każdy. Silniki zamontowane w dwóch układach tandem: dwa z nich napędzały śmigła ciągnące, pozostałe dwa- śmigła pchające,
- drugi egz. S-18- 2 silniki rzędowe Hispano Suiza.

Dane techniczne S-18 (wg [2]):
Rozpiętość górnego płata- 16,5 m, rozpiętość dolnego płata- 15,36 m, długość- 9,75 m, powierzchnia nośna- 58 m2.
Masa własna- 1485 kg, masa startowa normalna- 2100 kg.
Prędkość max- 100 km/h, czas wznoszenia na 1000 m- 7', pułap praktyczny- 2050 m.

Dane techniczne S-18 bis (S-18B) (wg [3]):
Powierzchnia nośna- 58 m2.
Masa startowa- 2185 kg.
Prędkość max- 120 km/h, czas wznoszenia na 3000 m- 42', pułap praktyczny- 3700 m, czas lotu- 2,8 h.

Galeria

  • Samolot myśliwski RBWZ S-18 w widoku z przodu. (Źródło: archiwum).
  • RBWZ S-18, rysunek w rzutach. (Źródło: Technika i Woorużenije nr 05- 06/1995).
  • RBWZ S-18 bis, rysunek w rzutach. (Źródło: www.airwar.ru).

Źródło:

[1] Januszewski S. "Witold Jarkowski. Inżynier aeronauta- pionier lotnictwa". Politechnika Wrocławska. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2006.
[2] Уголок неба - Большая авиационная энциклопедия.
[3] Iwnamin Sułtanow „RBWZ S-18". Technika i Woorużenije nr 05- 06/1995.
[4] Маслов M. "Русские самолеты 1914-1917". Издательство Цейхгауз. 2006.

blog comments powered by Disqus