Zakłady Sprzętu Technicznego i Turystycznego Aviotex
Po zakończeniu II wojny światowej część kadry inżynieryjno- technicznej Wytwórni Balonów i Spadochronów w Legionowie powróciła kraju z wojennej tułaczki i wraz z pozostałymi przy życiu pracownikami z okresu międzywojennego przystąpiła do odbudowy i reaktywowania produkcji spadochronów. Zakład otrzymał nazwę Warsztaty Remontowe Spadochronów. Duży popyt na wyspecjalizowane spadochrony i namioty, spowodowały rozkwit firmy przemianowanej później na Zakłady Sprzętu Technicznego i Turystycznego Aviotex.
W 1952 r. oddano do użytku nowo wybudowany budynek produkcyjny, a w 1965 r. budynki magazynowe i Zakładowy Dom Kultury. Wybudowano także dwa bloki mieszkalne dla załogi. Stare obiekty z okresu międzywojennego stopniowo modernizowano, jak np. halę balonowni. Utworzono przemysłową, przyzakładową przychodnię zdrowia i Zakładowy Ośrodek Wypoczynkowy "Relax" nad jeziorem Roś. W 1984 r. oddano do użytku nowy budynek produkcyjny na potrzeby produkcji specjalnej "S", a w 1986 r. nowe budynki warsztatów mechanicznych oraz budynek socjalno-techniczny i biurowy. W Zakładzie utworzono zaplecze badawczo-rozwojowe w postaci biura konstrukcyjnego, laboratorium badawczo- doświadczalnego, wydziału przygotowania produkcji oraz zespołu badań i prób w locie z własną grupą skoczków doświadczalnych.
W początkowym okresie produkcję spadochronów oparto o konstrukcję polskiego Irvina z okresu przedwojennego oraz o wzorce i licencje radzieckie. Pierwszymi spadochronami wyprodukowanymi w Polsce po wojnie były spadochrony konstrukcji Stefana Nowickiego i Czesława Nowackiego oznaczone symbolami "LL" jak spadochron plecowy LL-8 i spadochron do skoków z wieży LL-5. Na większą skalę rozpoczęto produkcję spadochronów w 1951 r. Zakłady miały status Zakładu Przemysłu Obronnego. Od 1956 r. obok produkcji spadochronów i sprzętu dla wojska rozpoczęły produkcję namiotów turystycznych, materacy, śpiworów oraz wielu innych wyrobów dla turystyki i gospodarki narodowej. W latach 1970- tych Zakłady osiągnęły zatrudnienie ponad 1000 osób.
Opracowano i zmodernizowano oraz wdrożono do produkcji ponad 100 różnego typu i przeznaczenia spadochronów. Z taśm produkcyjnych Zakładu na potrzeby wojska, sportu spadochronowego i lotnictwa zeszło ponad 100 tysięcy spadochronów. Spadochrony również eksportowano do Austrii, Czechosłowacji, Jugosławii, Indii, Węgier; Urugwaju, Finlandii i innych krajów świata.
Produkowano dla lotnictwa wojskowego wysokościowe ubiory kompensacyjne WUK-67, kombinezony pilota, kamizelki ratownicze KR-7 i łódki ratownicze typu MŁAZ oraz rękawy strzelnicze.
W latach 1980- tych wznowiono budowę balonów sportowych. Zbudowano balony "Polonez" (SP-BZO), Zielony Sztandar (SP-BZZ), Polonia (SP-BZR), Gwarek (SP-BZW) oraz pierwszy w Polsce balon na ogrzane powietrze o nazwie Aviotex. Na balonie Polonez polscy piloci, inż. Stefan Makne i inż. Ireneusz Cieślak zdobywają pierwsze miejsce we wznowionych w 1983 r. Międzynarodowych Zawodach im. Gordon Bennetta, a 1984 r. w tych samych zawodach załoga polskich pilotów w składzie: inż. Ireneusz Cieślak i Waldemar Ozga zdobywa trzecie miejsce na balonie Polonia z Legionowa.
W Zakładach zaprojektowano i opatentowano oraz wdrożono do produkcji tzw. Dryfkotwy- spadochrony do ustateczniania statków na pełnym morzu, które były również wyrobem eksportowym. Zakłady były pionierami uruchomienia w kraju wielu nowych wyrobów, jak np. śpiwory turystyczne i wojskowe, materace turystyczne, hangary pneumatyczne, pasy bezpieczeństwa, ubiory przeciwmikrofalowe oraz kamizelki kuloodporne. Zaprojektowano i wdrożono do produkcji ponad 300 typów namiotów turystycznych. Wyprodukowano w okresie powojennym prawie 3 miliony namiotów, a z tego ponad 50 % wyeksportowano do kilkudziesięciu krajów świata jak Kanada, Anglia, Francja, Islandia, ZSRR itp.
Większość wypraw alpinistycznych w Himalaje i Andy, jak również naukowych na oba bieguny świata wyposażonych było w namioty specjalnie skonstruowane przez Zakłady. W czasie I pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w 1979 r., zaplecze (zakrystię) stanowiły specjalnie wykonane dwa namioty postawione na Pl. Piłsudskiego w Warszawie. Również ubiory kosmiczne do filmu Seksmisja były też dziełem Zakładów Aviotex.
Gospodarka rynkowa i nowy sposób prowadzenia biznesu w Polsce stały się przyczyną zmiany profilu produkcji w Aviotexie w latach 1990- tych. Firma, dzięki swoim długim tradycjom związanym z produkcją balonów, wprowadziła do swojej oferty nośniki reklamy pneumatycznej. W 1999 r. zakład w Legionowie został przejęty przez prywatnych inwestorów i przekształcony w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Aviotex KKC Sp. z o.o..
Konstrukcje:
Aviotex SM-3 Seria 2 "Polonez" (SP-BZO), 1983, balon sportowy, gazowy.
Aviotex "Polonia" (SP-BZR), 1984, balon gazowy sportowo- rekreacyjny.
Aviotex "Zielony Sztandar" (SP-BZZ), 1986, balon gazowy sportowo- rekreacyjny.
Aviotex "Gwarek" (SP-BZW), 1986, balon gazowy sportowo- rekreacyjny.
Aviotex BC-1, ok. 1988, balon sportowo- rekreacyjny na ogrzane powietrze.
Galeria
Źródło:
[1] "85 lat produkcji spadochronów w Polsce (cz. 2)". Spadochroniarz. Magazyn Spadochroniarzy Polskich nr 70 (2/2013).[2] Klub Balonowy Białystok.