Kocjan "Sokół", 1935
W drugiej połowie 1934 r. inż. Antoni Kocjan zaprojektował szybowiec akrobacyjny "Sokół", który był konkurentem budowanego wówczas szybowca CW-7. Warsztaty Szybowcowe A. Kocjana rozpoczęły budowę 3 egz. Prototyp był gotowy na wiosnę 1935 r. Podczas oblotu prototypu na lotnisku mokotowskim w Warszawie silnik samolotu holującego RWD-8 przerwał pracę i pilot holujący wyczepił szybowiec. Pilot wykonując zakręt na małej prędkości wszedł w korkociąg. Szybowiec wpadł na topolę, co uratowało pilota. Rozbity szybowiec skasowano. W kilka tygodni później był gotowy drugi prototyp szybowca, który oblatano z wynikiem pozytywnym.
W dniach 16- 28.05.1936 r. harcerska ekipa szybowcowa brała udział w pokazach szybowcowych z okazji kongresu międzynarodowej organizacji szybowcowej ISTUS w Budapeszcie, prezentując akrobacje na "Sokole". W dniach 8- 16.06.1935 r. "Sokół" użyty był wraz z CW-7, na I Kursie Akrobacji w Warszawie. "Sokół" został oceniony jako bardzo udany szybowiec akrobacyjny. Szybowce CW-7 i "Sokół" stanowiły dwa kolejne stopnie w szkoleniu akrobacji, co zmniejszyło ich konkurencyjność, stwarzając zapotrzebowanie na oba typy.
Szybowców "Sokół" zbudowano 5 egz. Były one używane w aeroklubach. Jeden z pierwszych egzemplarzy rozsypał się w powietrzu podczas prób wykonywania pętli odwróconej na Okęciu w Instytucie Technicznym Lotnictwa. Pilot uratował się. Ponadto w Katowicach w 1937 r. następny z "Sokołów" rozsypał się w locie plecowym na dużej prędkości. Pilot opuścił szybowiec na spadochronie.
Wypadki te spowodowały ograniczenie wykonywania lotów na większej prędkości i doprowadziły do zaprojektowania wzmocnionej wersji "Sokół-bis". Na wiosnę 1937 r. Warsztaty Szybowcowe wykonały prototyp. W tej wersji zbudowano serię 5 egz. Druga seria "Sokoła-bis" miała nieco większy wiatrochron niż "Sokół" i zmieniony obrys usterzenia pionowego.
W dniach 26.05.- 13.06.1937 r. "Sokół-bis", holowany za samolotem RWD-8, wziął udział w akademickim rajdzie bałkańskim Aeroklubu Warszawskiego, długości 3400 km, odwiedzając Rumunię, Bułgarię, Jugosławię, Węgry i Austrię. W dniach 29.07.-19.08.1937 r. "Sokół-bis" wziął udział (na holu) w rajdzie harcerskim na Międzynarodowy Zlot Skautowy w Holandii, uczestnicząc w pokazach lotniczych. "Sokoły" i "Sokoły-bis" były używane do wybuchu wojny we wrześniu 1939 r.
W 1939 r. w powstał, nie zrealizowany, projekt rozwojowy "Sokół 2".
W 1939 r. jeden szybowiec "Sokół" został zamówiony jako okazowy dla Egiptu. Nie został dostarczony z powodu wybuchu wojny.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy zastrzałowy górnopłat o konstrukcji drewnianej.
Płat prostokątno- trapezowy, dwudzielny, dwudźwigarowy z wykrzyżowaniem międzydźwigarowym. Do pierwszego dźwigara keson sklejkowy. Część zadźwigarowa kryta płótnem. Płat podparty zastrzałami o układzie V. Lotki kryte płótnem.
Kadłub półskorupowy o przekroju owalnym, kryty sklejką. Z przodu kadłuba hak startowy i zaczep do holu. Kabina odkryta z wiatrochronem odrzucanym awaryjnie do przodu wraz z tablica przyrządów.
Usterzenie poziome płytowe, dwudzielne, umocowane na rurze przechodzącej przez statecznik pionowy. Ster kierunku rogowo odciążony aerodynamicznie. Statecznik pionowy integralny z kadłubem. Części przeddźwigarowe usterzenia kryte sklejką, a zadźwigarowe kryte płótnem.
Podwozie płozowe. Płoza przednia jesionowa, amortyzowana dętką. Płoza tylna stalowa.
Wyposażenie- tablica przyrządów wyposażona w prędkościomierz, wysokościomierz, wariometr, busolę i zakrętomierz.
Dane techniczne "Sokół" (wg [2]):
Rozpiętość- 11,6 m, długość- 6,2 m, wysokość- 1,6 m, powierzchnia nośna- 13,1 m2.
Masa własna- 105 kg, masa użyteczna- 85 kg, masa całkowita- 190 kg.
Prędkość minimalna- 48 km/h, doskonałość przy prędkości optymalnej 60 km/h- 19, opadanie minimalne przy prędkości ekonomicznej 54 km/h- 0,85 m/s.
Galeria
Źródło:
[1] Mazur W. ”Niepotrzebna broń (cz. II)”. Lotnictwo nr 2/2006.[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Kowalski T. J., Malinowski T. ”Mała encyklopedia lotników polskich”. Tomik 1. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1983.
[4] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.