Kocjan "Mewa", 1936

Szybowiec wyczynowy. Polska.
Szybowiec wyczynowy ”Mewa”. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977).

Szybowiec "Mewa" został zaprojektowany na przełomie lat 1935/1936 przez inż. Szczepana Grzeszczyka i inż. Antoniego Kocjana. Był to pierwszy polski szybowiec w pełni wyczynowy- dwumiejscowy.

Prototyp zbudowały Warsztaty Szybowcowe A. Kocjana na wiosnę 1936 r. Został oblatany na początku lata 1936 r. na lotnisku mokotowskim. Prototyp został w końcu czerwca 1936 r. przygotowany do udziału w IV Krajowych Zawodach Szybowcowych w Ustjanowej, lecz ze względów na brak ukończenia wymaganych dla prototypu prób i formalności- nie został do zawodów dopuszczony. Po próbach szybowiec miał zmienione usterzenie pionowe. W V Krajowych Zawodach Szybowcowych w Inowrocławiu (5- 15.08.1937 r.) na prototypie "Mewy" M. Urban zajął 3. miejsce, startując bez pasażera.

W 1938 r. powstała seryjna wersja "Mewy", która różniła się od prototypu m.in. oszkleniem kabiny oraz była wyposażona w interceptory. Pierwszy jej egzemplarz został oblatany na wiosnę 1938 r. W VI Krajowych Zawodach Szybowcowych w Inowrocławiu (13- 22.07.1938 r.) wzięły udział cztery "Mewy", które zajęły miejsca: 9., 15., 20. i 21.

W 1938 r. "Mewy" nie zostały dopuszczone do lotów z dwuosobową załogą podczas zawodów, choć spełniały warunki przepisów. Dopiero w 1939 r. "Mewa" wykazała swe możliwości jako dwumiejscowy szybowiec wyczynowy. W 1939 r. na "Mewie" ustanowiono kilka rekordów: w dniu 27.04.1939 r. J. Pietrow i W. Dziergas ustalili na krajowy rekord długotrwałości lotu w klasie szybowców dwumiejscowych- 11 h 2 min, zaś 18.05.1939 r. J. Pietrow i J. Jakubiec ustalili krajowy rekord przelotu otwartego w tej klasie szybowców- 302 km.

Do wybuchu wojny w 1939 r. zbudowano 5 egz.

"Mewa" z licencji była budowana w Estonii (w warsztatach w Kaitseliit) oraz w Jugosławii. Jeden z egzemplarzy "Mewy" był używany w Jugosławii do połowy lat 1950-tych. W 1939 r. jeden szybowiec "Mewa" został zamówiony jako okazowy dla Egiptu. Nie został dostarczony z powodu wybuchu wojny.

Jeden z nich, na jesieni 1939 r. przejęli okupanci niemieccy.

Dokumentacja techniczna szybowca "Mewa" została przechowana przez cały okres II wojny światowej, otrzymał ją Instytut Szybownictwa w Bielsku. Została ona w 1948 r. pod kierunkiem inż. Józefa Niespała i inż. Andrzeja Kokota zmodyfikowana i dostosowana do ówczesnych warunków produkcji. Z przyczyn nietechnicznych zapadła jednak decyzja odtworzenia dokumentacji niemieckiego szybowca DFS "Kranich" i uruchomienia jego produkcji pod nazwą IS-C "Żuraw"-a nie produkcji "Mewy".

Konstrukcja:
Dwumiejscowy wolnonośny średniopłat o konstrukcji drewnianej.
Płat o obrysie podwójnotrapezowym, o kształcie mewim (rozpłaszczone M) w widoku z przodu. Profil piata IAW-336 (16%). Płat trójdzielny, jednodźwigarowy ze skośnym zastrza­łem pomocniczym. Dźwigary skrzynkowe o dużej szerokości pasów. Keson do dźwigara kryty sklejką brzozową, miejsca silnie obciążone kryte dwiema warstewkami sklejki. Interceptory ze sklejki, otwierane, na górnej powierzchni skrzydeł. Lotki wychylane różnicowo, typu Friese (z dolną krawędzią oporową). W prototypie lotki służące jako klapolotki (jedno­cześnie opuszczane za pomocą dźwigienki na sterownicy).
Kadłub o przekroju eliptycznym, półskorupowy, kryty sklejką brzozową. W kabinie trzy obszerne bagażniki. Most centralny zakończony okuciami skrzydłowymi spawany z rur stalowych. Z przodu kadłuba hak do startu z lin gumowych oraz zaczep do holu. Kabina zakryta, z miejscami jedno za drugim. Osłona kabiny dwuczęściowa, otwierana na prawy bok. Szkielet osłony spawany z rurek stalowych. Na wysokości ramion drugiego pilota kabina poszerzona o wnęki skrzydłowe, z szybami na dolnej powierzchni płata- dla uzyskania lepszej widocz­ności z tylnej kabiny.
Ster wysokości dwudzielny, płytowy, mocowany na rurze ułożyskowanej w stateczniku pionowym za pomocą łożysk kulkowych. Na sterze wysokości klapka wyważająca. Ster kierunku rogowo odciążony aerodynamicznie. Części przeddźwigarowe sterów kryte sklejką, części zadźwigarowe kryte płótnem.
Podwozie płozowe. Płoza przednia jesionowa, amortyzowana dętką. Na płozie zaczep na odrzucany wózek startowy w postaci dwóch drewnianych 200x60 mm kółek obrobionych na kształt opon i pomalowanych na czarno. Płoza tylna metalowa.

Wyposażenie- w przedniej kabinie tablica przyrządów, wyposażona w prędkościomierz, wysokościomierz, wariometr, busolę i zakrętomierz. Przestrzeń między pilotami przezna­czona na radiostację lub przyrządy pomiarowe. W przodzie kadłuba przewidziane miejsce na reflektor do lądowania.

Dane techniczne "Mewa", z załogą dwumiejscową (wg [4]):
Rozpiętość- 17,0 m, długość- 7,3 m, wysokość- 1,95 m, powierzchnia nośna- 20,5 m2.
Masa własna- 190 kg, masa użyteczna- 166 kg, masa całkowita- 356 kg.
Prędkość minimalna- 49 km/h, doskonałość przy prędkości optymalnej 64 km/h- 25,6, opadanie minimalne przy prędkości ekonomicznej 55 km/h- 0,7 m/s.

Dane techniczne "Mewa", z załogą jednomiejscową (wg [4]):
Rozpiętość- 17,0 m, długość- 7,3 m, wysokość- 1,95 m, powierzchnia nośna- 20,5 m2.
Masa własna- 190 kg, masa użyteczna- 83 kg, masa całkowita- 273 kg.
Prędkość minimalna- 42 km/h, doskonałość przy prędkości optymalnej 56 km/h- 25,6, opadanie minimalne przy prędkości ekonomicznej 48 km/h- 0,6 m/s.

Galeria

  • Kocjan ”Mewa”, wersje rozwojowe. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).
  • Kocjan ”Mewa”, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).
  • Szybowiec ”Mewa” (SP-861) na płycie lotniska Okęcie. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe).
  • Szybowiec ”Mewa” (SP-861) w widoku z tyłu. (Źródło: www.piotrp.de).

Źródło:

[1] Mazur W. ”Niepotrzebna broń (cz. II)”. Lotnictwo nr 2/2006.
[2] Morgała A. ”Nie tylko z szachownicą. Pierwsze szybowce w Polsce po roku 1945”. Lotnictwo z szachownicą nr 25.
[3] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[4] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.
blog comments powered by Disqus