Stolzman Karol Bogumił

Lata 1840-ste cechował wzrost wrzenia rewolucyjno- wyzwoleńczego w całej Europie. Z prądami tymi wiązali swe nadzie­je również i Polacy, przygotowując się do narodowego wyzwolenia kraju. Jednym z działa­jących w owym czasie przywódców polonii zagranicznej był Karol Bogumił Stolzman, (1793- 1854), war­szawiak, były kapitan artylerii w armii Królestwa Polskiego. Działacz demokratyczny, członek Towarzystwa Patriotycznego. Był oficerem artylerii w powstaniu listopadowym, za co został w 1834 r. skazany przez władze rosyjskie na śmierć przez powieszenie.

Podczas swej emigracji we Francji związany z Joachimem Lelewelem. Należał do związku karbonariuszy. W 1833 r. był szefem sztabu Hufca Świętego, złożonego z polskich emigrantów, próbujących przez Szwajcarię bezskutecznie nieść pomoc powstaniu we Frankfurcie. Był również współzałożycielem organizacji Młoda Polska. W latach 1844-1845 członek Zjednoczenia Emigracji Polskiej. W roku 1846 wstąpił do stronnictwa emigracyjnego Towarzystwo Demokratyczne Polskie.

W 1844 r. wydał we Francji książką po­święconą sztuce wojennej, z myślą o przyszłym powstaniu, o czym świadczy najlepiej zamieszczona de­dykacja: Rodakowi, który pierw­szy da hasło do powstania narodo­wego. Książka ta pt. Partyzantka czyli wojna dla ludów powstających najwłaściwsza. Paryż i Lipsk 1844, Brockhaus i Avenarius. Str. 239, tablic- 2, mapa- 1, stanowiła praktyczny podręcznik dla przy­szłych dowódców oddziałów party­zanckich, służący im radą w spraw­nym prowadzeniu działań wojen­nych. Część trzecia tej książki po­święcona była technice wojennej, w której zakres wchodzi także nauka o artylerii. Zagadnienia związane z tym działem techniki wojennej omówione zostały w rozdziale 1, zaś w paragrafie 8 znalazł się fragment odnoszący się do techniki rakietowej.

Z techniką rakietową zetknął się Stolzman służąc w korpusie artyleryjskim armii Królestwa Polskiego, gdzie od 1819 r pracuje w Dyrekcji Ma­teriału Artyleryjskiego, pozostając pod dowództwem Józefa Bema (patrz Rakiety polskie z okresu Królestwa Polskiego (1822-1831)). Wów­czas to prawdopodobnie tworząca się nowa broń artyleryjska zwró­ciła uwagę młodego oficera, w przy­szłości dając swój wyraz w proje­kcie artylerii rakietowej. Wspom­niany powyżej projekt jest również interesujący z tego powodu, że po­zwala on uważać Karola Bogumiła Stolzmana za kontynuatora prac w dziedzinie rozwoju techniki ra­kietowej w Polsce.

Książka K. B. Stolzmana „Par­tyzantka...” została wydana ponow­nie w 1959 r. w ramach Prac b. Komisji Wojskowo- Historycznej. Seria B. nr 5. przez M. Anusiewi­cza.

Konstrukcje:
Stolzman artyleria rakietowa, 1844, projekt artylerii rakietowej.

Źródło:

[1] Gomółka B. "Artyleria rakietowa pomysłu K. B. Stolzmana". Skrzydlata Polska nr 11/1965.
[2] Tygodnik Petersburski nr 89/1834.
blog comments powered by Disqus