Boeing F-15 "Eagle" - zastosowanie, 1972
Część I- Historia rozwoju konstrukcji.
ZASTOSOWANIE
Stany ZjednoczonePod koniec 1974 r. pierwsze samoloty F-15A i F-15B trafiły do 58 Taktycznego Szkolnego Skrzydła Myśliwskiego (58 Tactical Training Fighter Wing, 58 TTFW), które odpowiadało za szkolenie pilotów dla bojowych formacji wyposażonych w te samoloty. Skrzydło to składało się z 461, 550 i 555 Taktycznych Szkolnych Dywizjonów Myśliwskich, jako pierwszy przezbrojenie zaczął 555 TTFS.
Pierwszą jednostką bojową, jaka została wyposażona w nowe samoloty było 1 Taktyczne Skrzydło Myśliwskie, które składało się z dywizjonów 27, 71 i 94. Przezbrojenie 1 Skrzydła, wyposażonego w samoloty F-4 "Phantom" rozpoczęło się w styczniu 1976 r. Łącznie skrzydło otrzymało 72 F-15A i F-15B. Pełną gotowość operacyjną skrzydło uzyskało na początku 1977 r.
W styczniu 1977 r. samoloty F-15 zaczęły wchodzić na uzbrojenie 36 Taktycznego Skrzydła Myśliwskiego stacjonującego na stałe w Europie (w Bittburgu, RFN). 36 TFW składało się trzech dywizjonów: 22, 53 i 525 TFS. 27.04.1977 r. 20 F-15A i 3 F-15B włączone w skład 525 Dywizjonu wykonały grupowy przelot z Langley (USA) do Bittburga. Do końca 1977 r. całe skrzydło zostało wyposażone w F-15 i od razu zgłoszono gotowość bojową. W walce o panowanie w powietrzu 36 Skrzydło miało współdziałać z 50 Skrzydłem na samolotach General Dynamics F-16A/B "Fighting Falcon", z siłami myśliwskimi europejskich państw NATO oraz z NATO Airborne Early Warning & Control (NAEW&C), jednostką wyposażoną w 18 samolotów AWACS Boeing E-3 "Sentry". Te ostatnie poważnie zwiększały możliwości bojowe sił myśliwskich. Tandem F-15 / E-3A był niezwykle groźnym przeciwnikiem, gdyż dzięki samolotowi AWACS myśliwce, przede wszystkim często działające nad wrogim terytorium F-15, były w stanie nie tylko uniknąć zaskoczenia przez przeciwnika, ale także same zająć dogodną pozycję do walki i zaskoczyć przeciwnika.
Od końca 1977 r. na F-15A i F-15B przezbrojono kolejne skrzydło w Stanach Zjednoczonych- 49 TFW (baza Holloman w stanie Nowy Meksyk), składające się z dywizjonów 7, 8 i 9 TFS. W lipcu 1978 r. skrzydło osiągnęło gotowość bojową. W 1978 r. przyszła kolej na czwartą jednostkę bojową, ostatnie skrzydło wyposażone w samoloty wersji F-15A i F-15B. Było to 33 Taktyczne Skrzydło Myśliwskie bazujące w Eglin na Florydzie i składające się z trzech dywizjonów: 58, 59 i 60 TFS.
Poza wymienionymi czterema skrzydłami bojowymi i jednym szkolnym na F-15A i F-15B latało kilka samodzielnych dywizjonów oraz 422 Tactical Evaluation Squadron należący do 57 Fighter Weapon Wing z bazy Nellis (Newada). 422 Dywizjon otrzymał F-15A i F-15B w czerwcu 1977 r. Zadaniem tej jednostki było wypracowanie najlepszej taktyki użycia samolotów F-15, oraz zabezpieczenie taktycznego szkolenia pilotów innych jednostek. Spośród samodzielnych dywizjonów- 32 Taktyczny Dywizjon Myśliwski należał do USAFE. Był to dywizjon uzupełniający system obrony powietrznej Holandii. Głównym zadaniem tej jednostki była osłona z powietrza holenderskich baz lotniczych i morskich, używanych przez Amerykanów do przerzutu własnych wojsk do Europy na wypadek wojny lub w sytuacji kryzysowej. Cztery samodzielne dywizjony USAF wyposażone w F-15A i F-15B należały do 1 Armii Lotniczej Dowództwa Obrony Powietrznokosmicznej Tactical Air Command. Były to 5 Dywizjon Myśliwców Przechwytujących (Fighter Interceptor Squadron - FIS) z bazy Minot w Północnej Dakocie należący do 25 Dywizji Lotniczej, 48 FIS z Langley w Wirginii ze składu 23 Dywizji Lotniczej, 57 FIS z Keflavik na Islandii należący do Air Force Iceland oraz 318 FIS z McChord w stanie Waszyngton wchodzący w skład 25 Dywizji Lotniczej. Wymienione dywizjony używały F-1 5A/B w latach 1981- 1991. Zadaniem dywizjonów myśliwskich FIS było przechwytywanie samolotów rozpoznawczych, zarówno w okresie pokoju, kryzysu jak i wojny oraz zwalczanie nieprzyjacielskich nosicieli rakiet na dalekich podejściach do celów, gdyby doszło do wojny.
F-15A/B dotrwały w uzbrojeniu sił regularnych do połowy lat 1990- tych, gdy ostatnie egzemplarze zostały w 325 Skrzydle zastąpione przez F-15C/D.
Samoloty F-15A / B "Eagle" trafiły do Gwardii Narodowej w okresie 1985- 1991, gdzie wypełniały zadania bądź to w systemie obrony powietrznej, bądź były jednostkami przewagi powietrznej, przeznaczonymi na wypadek wojny do wzmocnienia lotnictwa taktycznego. W grupie jednostek myśliwskich przewagi powietrznej były cztery dywizjony: 110 Taktyczny Dywizjon Myśliwski ze składu 131 Taktycznego Skrzydła Myśliwskiego Gwardii Narodowej stanu Missouri; 122 Taktyczny Dywizjon Myśliwski 159 Taktycznej Grupy Myśliwskiej Gwardii Narodowej stanu Luizjana; 128 Taktyczny Dywizjon Myśliwski 116 Taktycznego Skrzydła Myśliwskiego Gwardii Narodowej stanu Georgia i 199 Taktyczny Dywizjon Myśliwski ze składu 154 Composite Group Gwardii Narodowej stanu Hawaje. W grupie jednostek myśliwskich obrony powietrznej dwa dywizjony: 101 Dywizjon Myśliwców Przechwytujących ze składu 102 FIW Gwardii Narodowej stanu Massachusets i 123 Dywizjon Myśliwców Przechwytujących ze składu 142 FIW Gwardii Narodowej stanu Oregon. W 1997 r. sformowano natomiast 173 Skrzydło Myśliwskie Gwardii Narodowej stanu Oregon.
W lipcu 1979 r. pierwsze F-15C, a później także F-15D zaczęły docierać do 67 Taktycznego Dywizjonu Myśliwskiego (TFS) ze składu 18 Taktycznego Skrzydła Myśliwskiego (TFW) bazującego w Kadena na Okinawie (Japonia). 18 TFW należało do 5 Armii Lotniczej, wchodzącej z kolei w skład PACAF. Było ono jednostką przewagi powietrznej obszaru Pacyfiku. Wkrótce samoloty na F-15C i F-15D otrzymały także 44 TFS i 12 TFS. Pod koniec 1980 r. 18 TFW osiągnęła gotowość bojową, będąc pierwszą bojową jednostką, w pełni wyposażoną w nowe F-15C/D.
W 1980 r. nowe F-15C/D, już ze zmodernizowaną stacją radiolokacyjną AN/APG-63, zastąpiły F-15A/B w 32 Taktycznym Dywizjonie Myśliwskim w Soestenberg w Holandii, a w latach 1980- 1981 przezbrojono wszystkie trzy dywizjony (22, 53 i 525 TFS) 36 Taktycznego Skrzydła Myśliwskiego stacjonującego w Bittburgu. Wymienione cztery dywizjony były pierwszymi, które otrzymały docelową odmianę F-15C/D. W latach 1981- 1982 na F-15C/D przezbrojono także 1 Taktyczne Skrzydło Myśliwskie (27, 71 i 94 TFS) z bazy Langley w Wirginii, a w rok później jeszcze dwa dywizjony (422 i 433 TFS) ze składu 57 Fighter Weapon Wing z bazy Nellis w Newadzie. Jednocześnie F-15C/D trafiły też do 33 Taktycznego Skrzydła Myśliwskiego (58, 59 i 60 TFS) z bazy Eglin na Florydzie.
Połowa lat 1980- tych przyniosła pojawienie się samolotów F-15C/D MSIP II które wprowadzono w pierwszej kolejności do 36 TFW (22 i 53 TFS, samoloty 525 TFS zmodernizowano do tego wariantu). Nowo wyprodukowane F-15C/D MSIP II otrzymało też 33 Taktyczne Skrzydło Myśliwskie. Wycofane z tych jednostek starsze F-15C/D dały możliwość wymiany F-15A/B w 21 Taktycznym Skrzydle Myśliwskim (Alaska) i w 57 Dywizjonie Myśliwców Przechwytujących (Islandia). Koniec lat 1980- tych przyniósł stopniowe zakończenie Zimnej Wojny i pierwsze poważne redukcje w siłach zbrojnych państw NATO. W listopadzie 1989 r. zakończyła się produkcja F-15C/D, ostatnie samoloty trafiły do jednostek na początku 1990 r.
Od 1993 r. rozpoczęto się formowanie skrzydeł nowego typu, przystosowanych do szybkiego przerzutu w rejon kryzysu lub lokalnego konfliktu oraz do wypełniania tam różnorodnych zadań przy minimalnym zabezpieczeniu bazowo- logistycznym. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji i wymiany sprzętu samoloty F-15C/D znalazły się na uzbrojeniu m.in. 390 Dywizjonu z 366 Skrzydła, 493 Dywizjonu Myśliwskiego 48 Skrzydła Myśliwskiego, 53 Dywizjonu Myśliwskiego 52 Skrzydła Myśliwskiego. Po tych posunięciach liczba skrzydeł w całości wyposażonych w F-15C/D spadła do czterech: 1 FW z Langley, 33 FW z Eglin, 325 FW z Tyndall i 18 FW z Kadena. Poza wymienionymi czterema skrzydłami, w USAF posiadało jeszcze dwa skrzydła, w których F-15C/D występowały obok F-15E: były to 48 FW z 3 AL USAFE oraz 3 FW z Elmendorf na Alasce.
Pierwsze F-15E "Strike Eagle" trafiły do jednostek doświadczalnych: 6510 Skrzydło Doświadczalne bazujące w Edwards w Kaliforniii (od 1986 r.) i 3246 Skrzydło Doświadczalne z bazy Eglin na Florydzie. W kwietniu 1988 r. trafiły do jednostek szkolno-treningowych: 461 i 555 Dywizjonu z 58 Szkolnego Taktycznego Skrzydła Myśliwskiego w bazie Lukę w Arizonie. Pierwszą jednostką bojową wyposażoną w F-15E było 4 Taktyczne Skrzydło Myśliwskie (dywizjony 334, 335 i 336) bazujące w Seymour Johnson w Północnej Karolinie. Pierwszy F-15E został dostarczony 29.12.1988 r. Kolejno wyposażono w F-15E dwa pojedyncze dywizjony w skrzydłach o mieszanej strukturze: 90 FS z 3 FW bazującego w Elmendorf na Alasce (pierwszy otrzymany samolot- 29.05.1991 r.) i 391 FS z 366 Wing bazującego w Mountain Home w Idaho (pierwszy F-15E trafił tu 6.11.1991 r.). W 1992 r. rozpoczęło się przezbrojenie jedynej jednostki USAFE wyposażonej w F-15E - 48 Skrzydła Myśliwskiego. W F-15E wyposażono dwa dywizjony skrzydła: 492 i 494, podczas gdy 493 Dywizjon Myśliwski używa F-15C/D. F-15E trafiły też do: 422 Dywizjonu Myśliwskiego z 57 Skrzydła, należącego do ośrodka szkoleniowego USAF w bazie Nellis w Newadzie. Poza wymienionymi F-15E w niewielkiej liczbie są używane przez Air Warfare Center w bazie Nellis w Newadzie i w dwóch jednostkach doświadczalnych należących do Air Force MaterieI Command (40 FLT5 z 46 TVV w bazie Eglin na Florydzie i w 445 FLTS z 412 TW z bazy Edwards w Kalifornii).
Amerykańskie F-15 weszły do akcji w toku operacji Pustynna Burza. Zostały użyte zgodnie ze swoim przeznaczeniem- do walki o przewagę w powietrzu. Oznaczało to ofensywne działania myśliwców nad nieprzyjacielskim terytorium. Pomimo niebezpieczeństwa, jakie się z tym wiązało, żaden z myśliwskich F-15 nie został utracony w walce (choć iracka obrona naziemna zestrzeliła 2 F-15 E "Strike Eagle"). Same natomiast zestrzeliły 32 irackie samoloty i śmigłowce (5 Mikojan MiG-29, 2 Mikojan MiG-25, 8 Mikojan MiG-23, 2 Mikojan MiG-21, 6 Dassault-Breguet "Mirage F1EQ", 2 Suchoj Su-25, 3 Suchoj Su-22, 1 Iljuszyn Ił-76, 2 Mil Mi-8, 1 Aérospatiale "Puma") w trakcie operacji Pustynna Burza oraz 3 po jej zakończeniu (2 Su-22 i 1 Pilatus PC-9). Tuż po zakończeniu operacji Pustynna Burza rozpoczęły się operacje Southern Watch i Nothern Watch, których celem było kontrolowanie stref bez lotów, ustanowionych rezolucją ONZ. Strefy te rozciągały się w południowej części Iraku (w pobliżu granicy z Kuwejtem i Arabią Saudyjską) oraz w północnej części kraju, zamieszkałej przez ludność kurdyjską. Udział F-15 we wspomnianej operacji był mniej szczęśliwy. 14.02.1994 r., F-15C omyłkowo zestrzelił dwa Sikorsky UH-60 "Black Hawk" US Army, wykonujące lot na zlecenie ONZ. Jeden śmigłowiec został trafiony pociskiem Raytheon AIM-120 AMRAAM, drugi Raytheon AIM-9M "Sidewinder". Jak na ironię, było to pierwsze zwycięstwo F-15, uzyskane przy użyciu AMRAAM- ów. Na pokładzie obu śmigłowców zginęło 26 żołnierzy amerykańskich i pracowników ONZ.
Kolejny raz F-15C/D USAF weszły do walki w toku operacji Allied Force, prowadzonej w okresie marzec- maj 1999 r. przeciwko Nowej Federacji Jugosławii. W czasie masowego uderzenia na system obrony powietrznej Jugosławii, przeprowadzonego 24 marca wieczorem, doszło do pierwszej walki powietrznej w toku operacji. Z Batajnicy pod Belgradem zdołało wystartować kilka MiG-29, należących do 127 Dywizjonu 204 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego Jugosławii. Trzy samoloty tego typu padły łatwym łupem natowskich myśliwców: dwa z nich zestrzeliły F-15C z 493 Dywizjony 48 Skrzydła Myśliwskiego. Kolejne zwycięstwo miało miejsce 26 marca, gdy dwa jugosłowiańskie MiGi-29 zostały przechwycone przez F-15C z 493 Dywizjonu 48 Skrzydła w rejonie Bijeliny i zniszczone przy pomocy rakiet AIM-120 AMRAAM.
Debiut bojowy F-15E miał miejsce w toku operacji Pustynna Burza. Blisko 50 samolotów z dywizjonów 335 i 336 wzięło udział w uderzeniach lotniczych na silnie bronione cele w Iraku od pierwszego dnia wojny (17.01.1991 r.). Samoloty były używane do atakowania stałych instalacji związanych z pociskami "Scud", wszelkimi instalacjami do produkcji i przechowywania broni chemicznej, do uderzeń na obiekty przemysłowe i samolotów, ukrytych w schronohangarach na uszkodzonych lotniskach irackich. Ponadto F-15E wykonywały ataki bombami kierowanymi na bunkry stanowisk dowodzenia, umocnione składy amunicji itp. Pierwszy F-15E został utracony w wyniku zestrzelenia przez naziemne środki OPL już drugiego dnia wojny, 18.01.1991 r. Drugi F-15E został trafiony przez lufową artylerię przeciwlotniczą w nocy 19/20.01.1991 r. 27.02.1991 r. załoga z 335 Dywizjonu: kpt. Richard Bennet i kpt. Daniel Bakke odniosła najdziwniejsze zwycięstwo w tej wojnie, niszcząc z użyciem... bomby kierowanej laserowo GBU-10 lekki śmigłowiec iracki Hughes 500! W toku działań bojowych oba dywizjony wykonały po ok. 1100 lotów bojowych zrzucając ok. 5200 ton ładunków bojowych na cele w Iraku. Po zakończeniu operacji Pustynna Burza samoloty F-15E brały udział w operacjach Southern Watch i Nothern Watch , której celem było kontrolowanie strefy bez lotów ustanowionej nad południowym i północnym Irakiem.
W maju 1994 r. przeprowadzono ewakuację obywateli USA i zaprzyjaźnionych państw z Jemenu, gdzie wybuchła wojna domowa. F-15E zabezpieczały operację z powietrza, zapewniając zarówno osłonę myśliwską, jak i w razie potrzeby- możliwość wsparcia ogniowego na ziemi.
Kolejnym konfliktem, w którym wzięły udział samoloty F-15E była operacja Deny Flight nad Bośnią w okresie 1992- 1995 r. 21.11.1994 r. wykonały uderzenie na lotnisko Udbina w Republice Serbskiej Krajiny (części Chorwacji bezprawnie zajętej przez Serbów). Wykonały też uderzenie ostrzegawcze na wybrane cele Bośniackich Serbów we wrześniu 1995 r. Uderzenia te są znane pod kryptonimem Deliberate Force.Od pierwszej nocy 24.03.1999 r. F-15E z 492 i 494 Dywizjonu Myśliwskiego 48 FW brały udział w operacji lotniczej Allied Force, przeprowadzonej przez siły NATO w Federalnej Republice Jugosławii, mająca doprowadzić do zakończenia czystek etnicznych na terenie Kosowa. Samoloty atakowały różne obiekty wymagające precyzyjnego trafienia- składy amunicji, stanowiska dowodzenia itp. Później siły NATO rozpoczęły niszczenie mostów na terenie całej Jugosławii. Uderzenia lotnicze spowodowały załamanie się mocno już nadwyrężonej gospodarki jugosłowiańskiej.
Kilka samolotów (m.in. 1 F-15A i 2 F-15B) zostały zakupione przez NASA i używane do różnych testów i programów badawczych, przede wszystkim związanych z układami sterowania, aerodynamiką dużych prędkości i układami elektronicznego sterowania silnikami.
Samolot F-15 "Eagle" był drogim i wyspecjalizowanym samolotem i niewiele państw mogło więc sobie pozwolić na jego zakup. Dlatego został wyeksportowany tylko do kilku państw:
- Arabia Saudyjska- w 1979 r. Arabia Saudyjska zawarła kontrakt na zakup 62 egz., w tym 47 F-15C i 15 F-15D. Ostatecznie jednak Royal Saudi Air Force (RSAF) otrzymały 46 F-15C i 16 F-15D. Pierwszy F-15D przybył do Arabii Saudyjskiej 11.08.1981 r., dostawy pozostałych maszyn trwały do przełomu 1982- 1983 r. Do końca 1983 r. gotowość bojowa osiągnęły trzy, kolejno wyposażane w F-15C/D dywizjony: 13 Dywizjon z Dhahran, 6 Dywizjon z Khamis i 5 Dywizjon bazujący w Taif. Po irackim ataku na Kuwejt w sierpniu 1990 r., w toku operacji Desert Shield, Stany Zjednoczone we wrześniu i październiku przekazały RSAF 20 kolejnych F-15C i 4 F-15D, które pochodziły z zapasów USAFE. Już po wojnie w Zatoce Perskiej Arabia Saudyjska zamówiła w USA następne 9 F-15C i 3 F-15D. Były to samoloty 49 i 50 serii produkcyjnej, zbudowane specjalnie już po zamknięciu linii montażowej myśliwskich wersji samolotu. Ich płatowiec oparto o rozwiązania zastosowane w konstrukcji F-15E. W skład wyposażenia samolotów wszedł radar AN/APG-70. Łącznie Arabia Saudyjska otrzymała więc 75 F-15C i 23 F-15D.
W grudniu 1992 r. Kongres nie pozwolił na sprzedaż F-15H do Arabii Saudyjskiej. Jednak 10.05.1993 r. Kongres wyraził jednak zgodę na sprzedaż samolotów do Arabii Saudyjskiej w bardziej zaawansowanej postaci nazwanej F-15XP, wkrótce oznaczenie zmieniono na F-15S. Samolot powstał na bazie płatowca F- 15E, ale z pewnymi zmianami: zasobnik celowniczy Sharpshooter zamiast LANTIRN. Ograniczono też możliwości stacji radiolokacyjnej w wersji AN/APG-70S. Głównym uzbrojeniem są pociski Raytheon AGM-65D "Maverick" i AGM-65G, bomby GBU-10, GBU-15 i GBU-24, zwykłe bomby i kasetowe. Samoloty dla Arabii Saudyjskiej mają pełny kompleks walki radioelektronicznej z najnowszymi urządzeniami (AN/ALR-56C, AN/ALQ-135B, być może także AN/ALQ-128). Arabia Saudyjska zamówiła 48 samolotów F-15S w tej postaci i 24 kolejne F-15S zoptymalizowane do prowadzenia walki powietrznej. Pierwszy F-15S został oblatany 19.06.1995 r. i przekazany Arabii Saudyjskiej we września tego roku. Dostawy wszystkich 72 samolotów zakończono w końcu 1999 r. W 2011 r. podpisana została umowa na dostawę 84 egz. w wersji F-15SA oraz zaawansowanych wzorów uzbrojenia precyzyjnego klasy powietrze- ziemia. Dodatkowo umowa z 2011 r. zakłada modernizację do standardu F-15SA również 68 samolotów F-15S. Pierwszy, fabrycznie nowy, F-15SA "Strike Eagle" został oblatany w połowie marca 2013 r.
Saudyjskie F-15 były dwukrotnie użyte bojowo. Do pierwszego starcia doszło w czasie wojny iracko- irańskiej. Oba państwa atakowały wówczas tankowce w Zatoce Perskiej, prawdopodobnie chcąc podnieść ceny ropy naftowej na świecie i podnieść zyski z własnego eksportu, finansując w ten sposób wysiłek wojenny. Atakowano więc tankowce zawijające do wszystkich państw regionu, także do portów w Arabii Saudyjskiej, Kuwejcie i Zjednoczonych Emiratach Arabskich. 5.06.1984 r. dwa irańskie samoloty McDonnell Douglas F-4 "Phantom II" naruszyły saudyjską przestrzeń powietrzną, usiłując zaatakować tankowce płynące w obrębie saudyjskich wód terytorialnych. Zostały one jednak przechwycone przez parę saudyjskich F-15C z 13 Dywizjonu. Myśliwce wykonały atak z użyciem rakiet AIM-7F "Sparrow", uzyskując dwa zestrzelenia. Do kolejnej walki doszło już w czasie operacji Pustynna Burza. 24.01.1991 r. klucz F-15C z 13 Dywizjonu zestrzelił dwa irackie "Mirage F1EQ", które usiłowały wykonać atak na okręty Koalicji operujące na wodach Zatoki Perskie. Ponieważ saudyjskie F-15 w toku operacji Pustynna Burza były wykorzystywane do osłony obiektów tyłowych, dlatego nie miały więcej okazję do nawiązania walki z samolotami irackimi. W 2009 r. samoloty F-15S uczestniczyły w atakach na jemeńskich fundamentalistów, którzy zajęli przygraniczne rejony Arabii Saudyjskiej,
- Francja- w 1976 r. rozważany był zakup samolotów F-15 "Eagle". O bliskości kontraktu świadczy fakt, że kwietniowe loty testowe w bazie Edwards prowadzono na egzemplarzu, który otrzymał francuskie znaki przynależności państwowej! Powodem francuskiego zainteresowania tą konstrukcją była chęć dysponowania ciężkim samolotem myśliwskim przewagi powietrznej, który stanowiłby uzupełnienie dla licznej floty lekkich myśliwców (Dassault-Breguet "Mirage III", Dassault-Breguet "Mirage" F1). Ostatecznie Paryż także zrezygnował z tej transakcji i zdecydował się na samodzielne prace znane pod kryptonimem Avion i de Combat Futur, których owocem był Dassault-Breguet" Super Mirage 4000" (ostatecznie zarzucony przez władze, które zdecydowały się wyłącznie na lekki myśliwiec Dassault-Breguet "Mirage 2000"),
- Grecja- oferowana była dostawa fabrycznie nowych maszyn w wersji F-15H (bazującej na wielozadaniowym samolocie myśliwskim F-15E "Strike Eagle"), jednak kwestie finansowe spowodowały, że Ateny zdecydowały się na myśliwce Lockheed Martin F-16C/D Block 52+,
- Iran- w 1973 r. zakup jak najlepszego myśliwca obrony powietrznej rozpatrywał ówczesny szach Iranu, Reza Pahlavi. Piloci irańscy wykonali loty zapoznawcze w bazie Andrews w lipcu 1973 r. Ostatecznie jednak zostały zakupione samoloty F-14A, ze względu na ich większe możliwości (jak oceniano) zwalczania samolotów MiG-25 oraz na szybszy oferowany termin dostaw,
- Izrael- w 1974 r. zdecydował się na zakup 25 egz. F-15, które mogłyby wejść na uzbrojenie jednego dywizjonu. Izrael bardzo potrzebował nowych myśliwców i by przyspieszyć dostawy, zdecydowano się na zakup 4 samolotów przedseryjnych (z drugiej partii). Samoloty zostały dostarczone w 1976 r. W 1977 r. dostarczono kolejne maszyny - 19 F-15A i 2 F-15B, wszystkie wymienione samoloty trafiły do 133 Dywizjonu. W Izraelu F-15A / B nosiły nazwę "Baz". W 1982 r. do Izraela trafiło 9 egz. F-15C oraz 6 egz. F-15D. Otrzymały one nazwę "Akef". Razem z F-15A/B dało to łącznie 32 samoloty bojowe i 8 szkolno- bojowych. W 1985 r. zakupiono 9 F-15C oraz 2 F-15D. Po tym zakupie Izrael dysponował 23 F-15A, 18 F-15C, 1 F-15B (drugi utracony) i 8 F-15D, razem 41 maszyn jednomiejscowych i 9 dwumiejscowych. Stanowi sprzęt trzech dywizjonów: 133 na F-15A/B/D, 148 na F-15A/C/D i 35 na F-15C/D. Na początku lat 1990- tych 35 Dywizjon przemianowano na 106. Kolejna dostawa F-15A/B do Izraela miała miejsce w 1991 r., kiedy to Stany Zjednoczone odstąpiły wycofane z USAF 17 F-15A i 5 F-15B. Transakcję zawarto w zamian za obietnicę nie atakowania Iraku przez Izrael w trakcie operacji Pustynna Burza, w odwecie za irackie ataki rakietowe na Izrael. Samoloty dostarczono w 1992 r. Ostatnia dostawa F-15 do Izraela miała miejsce w 1992 r. i objęła 5 F-15D. Są to jedyne dostarczone Izraelowi maszyny, wyposażone w stację radiolokacyjną AN/APG-70. Łączna liczba F-15, które trafiły do Izraela osiągnęła więc 56, choć ich niewielka część została utracona w wypadkach. Żaden z izraelskich F-15 nie uległ natomiast nieprzyjacielowi i to zarówno powietrznemu, jak i naziemnemu. W 1994 r. została zapoczątkowana gruntowna modernizacja maszyn F-15A/B/C/D. W jej ramach samoloty otrzymały m.in. stacje radiolokacyjne AN/APG-70 i kabinę załogi przebudowaną według koncepcji HOTAS. Dzięki tym pracom, stare F-15 otrzymały możliwości zbliżone do najnowszych F-15I "Ra’am".
Na zamówienie Izraela na bazie F-15E opracowana została wersja F-15I "Ra'am". Decyzję o jej zakupie podjęto w 1992 r. i w 1994 r. został podpisany kontrakt na dostawę 21 egz. W 1996 r. rozszerzono kontrakt o kolejne 4 egz. F-15I różnił się od F-15E głównie usunięciem systemu walki radioelektronicznej, został on bowiem zastąpiony systemem Elisra SPS 2100 opracowanym w Izraelu. Współpracuje on z wyrzutnikiem flar/dipoli Tracor AN/ALE-45. Ponadto na izraelskich samolotach zastosowano celowniki nahełmowe do wskazywania celów powietrznych, współpracujące ze zmodernizowanym radarem AN/APG-70I. Pierwszy F-15I został oblatany 12.09.1997 r. Pierwsze 2 samoloty zostały dostarczone 19.01.1998 r.
Izraelskie siły powietrzne użyły bojowo F-15A/B niemal natychmiast po otrzymaniu tych samolotów. Od wiosny 1979 r. stanowiły osłonę uderzeniowych samolotów IAI "Kfir", wykonujące zadania bezpośredniego wsparcia wojsk izraelskich podczas walk w Libanie. 27.06.1979 r. cztery F-15A zniszczyły w manewrowej walce powietrznej cztery syryjskie samoloty Mikojan MiG-21 MF. Do kolejnych bitew lotnictwem syryjskim nad Libanem doszło w kwietniu i w lipcu 1981 r. Do połowy 1982 r. izraelskie F-15 zestrzeliły jeszcze 1 syryjski samolot i 1 śmigłowiec (Mi-8), a także 2 MiG-25RB (trzeci już po bitwie w dolinie Bekaa). Najbardziej znacząca bitwa z użyciem F-15 miała jednak miejsce 9 i 10.06.1982 r. nad doliną Bekaa. W pierwszym dniu duża grupa F-15, została wówczas przeciwko Syryjczykom, przy czym załoga E-2 "Hawkeye" wyprowadziła je w dogodne położenie. "Eagle" kolejno atakowały grupy MiG-23 i MiG-21 odpalając rakiety "Sparrow" spoza zasięgów środków rażenia syryjskich samolotów. W ten sposób zestrzelono ok. 35 samolotów, bez straty ani jednego F-15! Był to całkowity sukces koncepcji prowadzenia walki grupowej na średnich odległościach przy użyciu samolotu wykrywania i dowodzenia oraz zalet "Eagle". W momencie, kiedy doszło do walki manewrowej, w rejon zostały skierowane również F-16, które wspólnie z F-15, także biorącymi udział w pojedynku manewrowym zestrzeliły kolejne 15 samolotów. W czasie walki na bezpośredniej odległości F-15 zestrzeliły jeszcze 7 MiG-21 i MiG-23. Scenariusz bitwy powietrznej został powtórzony następnego dnia. Tym razem był to dzień F-16, które w manewrowych walkach powietrznych zestrzeliły 23 syryjskie samoloty, F-15 przypadło 6 (jeden z syryjskich samolotów został zestrzelony wspólnie). Całkowity rezultat powietrznego pojedynku nad doliną Bekaa, jaki został rozegrany w okresie 9- 10.06.1982 r. zamknął się wynikiem ok. 80 do 0 na korzyść Izraela, z czego F-15 zestrzeliły 48 maszyn pozostałe to zwycięstwa F-16. U schyłku lata 1982 r. F-15 miały już na koncie 56 samolotów i jeden śmigłowiec, wszystkie z sił powietrznych Syrii. Po 1982 r. doszło do kolejnych starć z udziałem izraelskich F-15, w czasie których przypisuje się im zestrzelenie jeszcze 4 samolotów przeciwnika. Podniosło to łączne konto izraelskich zwycięstw do 62 (61 samolotów i 1 śmigłowiec). Samoloty F-15 brały również udział w dwóch sławnych akcjach, w czasie których stanowiły eskortę maszyn F-16, wykonujących uderzenie na cele naziemne. Pierwsza ze wspomnianych misji miała miejsce 7.06.1981 r. Tego dnia izraelskie F-16 zaatakowały iracki reaktor atomowy (przed ukończeniem jego budowy} w ośrodku atomowym Osirak koło Bagdadu. Druga akcja została przeprowadzona 1.10.1985 r. Samoloty F-16 w osłonie F-15 wykonały uderzenie na sztab OWP znajdujący się w Tunisie, stolicy Tunezji. We wrześniu 2007 r. uderzeniowe F-15I wzięły udział w ataku na syryjski obiekt nuklearny w rejonie Deir ez-Zor. Na początku 2009 r. celami uderzeń były także obiekty w Sudanie,
- Japonia- w 1976 r. podjęła decyzję o zakupie F-15 dla zastąpienia starzejących się Lockheed F-104J "Starfighter" w roli myśliwca obrony powietrznej. Planowano zakup 100 egz. (88 jednomiejscowych i 12 dwumiejscowych), ale w 1977 r., gdy decyzja o zakupie została oficjalnie ogłoszona, liczba ta wzrosła do 187. Zgodnie z umową 14 samolotów zostało zbudowanych w Stanach Zjednoczonych, przez McDonnell Douglas, 8 kolejnych dostarczono w postaci zestawów do montażu w Mitsubishi Heavy Industries (MHI), a następne 182 były już całkowicie budowane w Japonii (173 F-15J i 9 F-15DJ). Spośród 14 myśliwców zbudowanych w USA, 2 pierwsze to F-15J, a 12 kolejnych- dwumiejscowe F-15DJ. Oba samoloty bojowe oblatano 4.06.1980 r. i przekazano Japończykom w lipcu. Pierwszy z dwu miejscowych F-15DJ został oblatany 26.08.1981 r. i dostarczony 11 grudnia tego roku. Łącznie w 1981 r. zbudowano 6 F-15DJ. Kolejne 4 F-15DJ zbudowano i przekazano w 1982 r., a ostatnie dwa dopiero w 1984 r. 8 samolotów F-15DJ zmontowano w Japonii z zestawów w latach 1906-1987, a w latach 1989-1997 Mitsubishi zbudowała samodzielnie jeszcze 24 F-15DJ. Tymczasem 15 pierwszych F-15J opuściło zakłady MHI jeszcze w 1981 r. W następnym roku wyprodukowano już 30 maszyn tego typu, a w latach 1983-1997 pozostałe 128. Japońskie Powietrzne Siły Samoobrony otrzymały 173 F-15J powstałe w MHI i 2 F-15J pochodzące z MDD oraz 44 F-15DJ, razem 219 samoloty F-15 "Eagle". Całkowita produkcja miała wynieść 224 F-15. Samoloty te weszły na uzbrojenie trzech skrzydeł bojowych: 2 (dywizjony 203 i 207) z Chitose, 5 (dywizjony 202 i 301) z Nyutabau oraz 7 (dywizjony 204 i 305) z Hyakuri,
- Kanada- była zainteresowana samolotem F-15. Piloci kanadyjscy wykonywali loty testowe w czerwcu i wrześniu 1975 r. Próby zakończyły się sukcesem, jednak ze względów finansowych Kanadyjczycy ostatecznie zdecydowali się na tańszy myśliwiec Mc Donnell Douglas F/A-18 "Hornet",
- Korea Południowa- w zakończonym w 2002 r. konkursie na myśliwiec F-X dla sił powietrznych Korei Południowej zwyciężył F-15E , pokonując Eurofighter "Typhoon", Dassault Aviation "Rafale" i Suchoj Su-35. Koreańczycy kupili 40 samolotów, których dostawy rozpoczęły się w 2005 r. Do Korei Południowej dostarczono głęboko zmodernizowaną wersję F-15K "Slam Eagle". Samoloty te zostały wyposażony w szereg nowoczesnych rozwiązań, niespotykanych w amerykańskich F-15E. Kluczem do sukcesu był fakt, że sporą część komponentów produkowano na terenie Korei Południowej (m.in. struktura skrzydeł oraz kadłuba, silniki, system walki elektronicznej oraz ostrzegawczy, układy łączności, awioniki oraz kabiny pilotów). W 2008 r. Seulu ogłosił decyzję w sprawie II fazy programu F-X dokupując drugą transzę F-15K "Slam Eagle" w Ilości 21 egz. W ramach rywalizacji III fazy programu F-X, która zakładała pozyskanie 60 egz. wielozadaniowych samolotów myśliwskich nowej generacji. . Jako najważniejszych kandydatów wymienia się Lockheed Martin F-35A "Lightning II" oraz nową wersję F-15SE "Silent Eagle" i Eurofighter "Typhoon",
- RFN- wyraziła zainteresowanie nowym amerykańskim samolotem myśliwskim. W marcu 1975 r. piloci niemieccy testowali samolot F-15 w Stanach Zjednoczonych. Próby zakończyły się sukcesem, jednak na przeszkodzie stanęły czynniki polityczne. Niemcy i Brytyjczycy rozpoczęli własne (i wspólne) prace nad samolotem wielozadaniowym bojowym nowej generacji (późniejszy Panavia "Tornado"),
- Singapur- od początku XXI wieku poszukiwał następców dla bardzo długo eksploatowanych szturmowców McDonnell Douglas A-4 "Skyhawk". Ostatecznie amerykańska konstrukcja została wybrana we wrześniu 2005 r., po pokonaniu w finale francuskiego Dassault "Rafale". Początkowo zamówienie obejmowało 12 egz., jednak w październiku 2007 r. zostało rozszerzone o kolejne 12 egz. Wszystkie one są oznaczone F-15SG "Strike Eagle" i bazują na wielozadaniowym myśliwcu F-15E. Dostawy samolotów rozpoczęty się w 2009 r. Ze względu na niewielkie terytorium samego Singapuru, część maszyn stacjonuje na stale w Amerykańskiej bazie Mountain Home w stanie Idaho,
- Wielka Brytania- w październiku 1975 r. piloci brytyjscy testowali samolot F-15 w Stanach Zjednoczonych. Próby zakończyły się sukcesem, jednak i w tym przypadku na przeszkodzie stanęły czynniki polityczne. Wspólnie z Niemcami rozpoczęli własne prace nad samolotem wielozadaniowym bojowym nowej generacji (późniejszy Panavia "Tornado"),
- Zjednoczone Emiraty Arabskie- firma Boeing dla lotnictwa ZEA wersję eksportową samolotu F-15E, która otrzymała oznaczenie F-15U. Państwo to planowało wówczas zamówienie ok. 80 nowoczesnych myśliwców. Samolot F-15U nie został jednak zamówiony.
W Polsce.
Polscy piloci wykonywli loty zapoznawcze na samolotach McDonnell Douglas F-15 "Eagle", m.in.:
- w kwietniu 1994 r, podczas wizyty dowódcy Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej w Ramstein, lot na samolocie F-15D wykonał gen. broni Jerzy Gotowała,
- w październiku 1994 r. mjr pil. Ryszard Bruździak wykonał lot na samolocie F-15D z 439FS / 48FW USAF podczas wizyty lotników amerykańskich w Słupsku,
- we wrześniu 1997 r. polscy piloci latali na F-15D podczas ćwiczenia Orli Szpon '97.
Na początku XXI wieku Polska otrzymała ofertę pozyskania maszyn rodziny F-15 "Eagle". Obejmowała ona nabycie wycofanych z eksploatacji w USAF myśliwców, które miały być poddane modernizacji (drogą nadania im cech wielozadaniowości).
Galeria
Źródło:
[1] Hołdanowicz G. "… i orły". Skrzydlata Polska nr 12/1994.[2] Gotowała J. "Na skrzydłach Orła". Lotnictwo Aviation International nr 12/1994.
[3] Hołdanowicz G. "Ostrzenie szponów". Skrzydlata Polska nr 11/1997.
[4] Fiszer M., Gruszczyński J. "Boeing F-15 Eagle". Seria Biblioteka Magazynu Lotnictwo Wojskowe Nr 2. Wydawnictwo Magnum-X Sp. z o.o. Warszawa 2001.
[5] Gretzyngier R., Hypki T., Matusiak W. "F-15". Seria "Przegląd Konstrukcji Lotniczych" nr 22. Wydawnictwo Altair. Warszawa 1995.
[6] Makowski T. "F-15 Eagle". Aero technika Lotnicza nr 8/90.
[7] Pacholski Ł. "Eksportowe F-15 Eagle". Lotnictwo nr 6/2013.