Uliński "Gwiazdolot", 1920

Pro­jekt rakiety międzyplanetarnej z silnikiem gwiazdowym. Polska / Austria.
”Gwiazdolot” projektu Franciszka A. Ulińskiego. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 28/1963).

Nauka polska posiada pię­kne tradycje w dziedzinie techniki rakietowej, znane są bowiem szeroko w świecie nazwiska Kazimierza Siemienowicza i Józefa Bema- polskich pio­nierów rakietowych. Tradycje te były również kontynuowane w okresie międzywojennym, lecz inte­resowano się rakietami głównie z punktu widzenia zastosowania ich jako pojazdów dla dokonywania po­dróży międzyplanetarnych.

Jednym z pionierów w tej dziedzinie, dzia­łającym w okresie międzywojen­nym, był Franciszek Abdon Uliński- Polak zamieszkały w Au­strii. W 1920 r. ogłosił on na ła­mach wiedeńskiego czasopisma lot­niczego Der Flug, w numerze grudniowym pracę, prawdopodob­nie pierwszą na ten temat w literaturze światowej, dotyczącą pro­jektu rakiety międzyplanetarnej z silnikiem gwiazdowym (według dzisiejszej klasyfikacji). Praca ta w swym oryginalnym pomyśle wy­przedzała o wiele lat jej podobne i była wybitnie pionierską w tej dzie­dzinie.

Według projektu Ulińskiego źró­dłem energii dla napędzania "Gwiazdolotu", tak bowiem nazy­wa on swój pojazd, jest promienio­wanie Słońca. Promieniowanie to jest wychwytywane przez specjalnie skonstruowane w formie wachla­rza lustro, złożone z baterii elemen­tów fotowoltaicznych, które przetwarzają pobraną przez nie ener­gię Słońca na energię elektryczną służącą do napędzania statku. Pro­jektowane przez Ulińskiego zespoły napędowe "Gwiazdolotu" byłyby za­kończone jednostronnie otwartymi rurami katodowymi pracującymi pod napięciem 250 000 woltów. Po­nieważ "Gwiazdolot" leci w próżni, otwarte rury katodowe są również doskonale próżne i umieszczone we­wnątrz nich elektrody mogłyby być źródłem emisji gazu elektronowe­go jako masy odrzutowej. Emisji elektronów proponuje Uliński do­konywać krótkimi pulsacjami, w czasie których elektrony uzyskiwa­łyby olbrzymią prędkość dochodzą­cą od 1/100 do 1/10 prędkości świa­tła. Redukcja masy wyrzucanej by­łaby olbrzymia, co jest zrozumiałe przy projektowanych prędkościach wylatującego z dyszy silnika gazu elektronowego.

"Gwiazdolot" Ulińskiego, ze wzglę­du na źródło energii jakim jest Słońce oraz specjalną konstrukcję statku, mógłby startować tylko z powierzchni sztucznych satelitów lub Księżyca. Statek kosmiczny wypro­dukowany w częściach byłby zmon­towany dopiero poza Ziemią, a je­go baza macierzysta znajdowałaby się stale w Kosmosie.

Zasadniczą przeszkodę dla startu gwiazdolotu z powierzchni Ziemi stanowią jego silniki, których podstawowymi elementami zespołów napędowych są jednostronnie otwarte rury katodowe, mogące pracować jedynie w warunkach wysokiej próżni. Ponadto gęsta at­mosfera i obłoki pochłaniałyby na Ziemi energię słoneczną, co powodo­wałoby spadek sprawności układów fotowoltaicznych, zatem i spadek sprawności silników rakiety. Duże płaszczyzny luster wychwytujących energię promienistą Słońca spowo­dowałyby poza tym występowanie poważnych oporów aerodynamicz­nych statku, co wybitnie utrudni­łoby jego start przy użyciu pomoc­niczych silników startowych np. rakiet na paliwo chemiczne.

Z punktu widzenia współczesnej klasyfikacji rakiet, biorąc pod uwa­gę źródło energii dla napędu pojazdu, rakieta pomysłu Franciszka Ulińskiego jest rakietą o napędzie gwiazdowym, gdyż źródłem energii dla jej silników jest Słońce. Jed­nakże bezpośredni impuls odrzutu byłby uzyskiwany podobnie jak w rakiecie z silnikiem jonowo- elektrycznym, bowiem energia Słońca byłaby przetwarzana na energię elektryczną i dopiero w tej formie służyłaby do napędzania statku.

Byłaby to więc równocześnie rakie­ta z silnikiem jonowo- elektrycznym, gdzie reaktor jądrowy jako źródło cząstek naładowanych elektrycznie byłby zastąpiony zespołem baterii fotowoltaicznych czerpiących ener­gię z gwiazdy, w sąsiedztwie której odbywałby się lot statku kosmicz­nego. Podobne, lecz w dużo póź­niejszym okresie powstałe projek­ty rakiet z napędem jonowo- elektrycznym opracowali: Subotowicz (Subotowicz rakieta z napędem jonowo- elektrycznym, 1955 r.), Stuhliinger (Stuhliinger rakieta z napędem jonowo- elektrycznym, 1957 r.), Romick (Romick rakieta z napędem jonowo- elektrycznym, 1959 r.) i inni.

Źródło:

[1] Gomułka B. "Polski projekt rakiety międzyplanetarnej z silnikiem gwiazdowym". Skrzydlata Polska nr 28/1963.
blog comments powered by Disqus