Lewalski Zdzisław Marian
Urodzony w 1934 r. w Chorzowie. Studia rozpoczął na Politechnice Wrocławskiej na wydziale lotniczym, a ukończył na Politechnice Warszawskiej w zakresie budowy samolotów. Pierwszą pracę zawodową podjął w Polskich Zakładach Lotniczych na Okęciu. Rozpoczął od prac konstrukcyjnych adaptacji samolotu PZL-101 ”Gawron”dla potrzeb rolnictwa. Kolejno były: samodzielna praca, konstrukcja skrzydła do samolotu PZL-102 ”Kos”, udział w projekcie wstępnym samolotu PZL-104 ”Wilga” i w końcu udział w zespole dr T. Sołtyka, gdzie dokonał analizy teorii pól do zdefiniowania optymalnej geometrii naddźwiękowego samolotu TS-16 ”Grot”. W 1959 r. opracował projekt wstępny metalowego szybowca.
W 1964 r. rozpoczął pracę w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego (IWP) w Zakładzie Środków Transportu, gdzie zajmował się teorią estetyki form przemysłowych. Jako projektant i adiunkt w Zakładzie Maszyn i Urządzeń oraz Zakładzie Środków Transportu- dołączył do zespołu tworzącego nowe konstrukcje autobusów niskopodłogowych oraz rodzinę zmodularyzowanych samochodów dostawczych małej ładowności. W IWP została wydana praca zbiorowa Wybrane Zagadnienia Projektowania Samochodów Małej Ładowności (był jednym z autorów i redaktorem tomiku), która w istotny sposób ukształtowała jego przyszłość zawodową.
Od 1974 r. pracował w firmie lotniczej Hawker Siddeley Ltd. w Kanadzie w oddziale transportu naziemnego. Po ukończeniu prac realizacyjnych bieżącego zamówienia, otrzymał polecenie opracowania najpierw projektu wstępnego, a potem budowę dwupoziomowego pasażerskiego wagonu komunikacji miejskiej. Projekt ten prowadził jako główny inżynier- project engineer. Był odpowiedzialny nie tylko za koordynację wszystkich poddostawców, programu badań, lecz także za nowatorstwo techniczne prac. Projekt ten okazał się jego największym sukcesem życiowym. Dzisiaj 600 tych wagonów jeździ w miastaach Kanady i USA.
W roku 1984 pracował w firmie Lift Engineering and Manufacturing w Carson City w Nevadzie w USA, gdzie projektował wyciągi narciarskie (włącznie z wieloosobowymi gondolami). Kiedy skończył 50 lat i doszedł do wniosku, że dzięki swojej publicystyce o tematyce technicznej 50 artykułów i prezentacje na 25 konferencjach jest relatywnie nieźle rozpoznawany, założył własną firmę konsultacyjną w zakresie transportu pasażerskiego, przede wszystkim pojazdów szynowych, DD (Design and Development) Engineering. Kierował głównie zespołami wybranych specjalistów i pracami nad mniejszej i średniej skali modyfikacjami istniejącego sprzętu pasażerskiego. Jednym z ciekawszych tematów, jakimi zajmowała się firma, był projekt modyfikacji i usprawnienie hamowania wagoników kablowych w San Francisco. Występował także jako rzeczoznawca sądowy; między innymi został zaproszony do sądu w Nowym Yorku w sprawie międzynarodowego dochodzenia odpowiedzialności za pożar w pociągu na terenach narciarskich w Austrii, gdzie w tunelu udusiło się 140 pasażerów. Prowadził i konsultował także projekty w innych krajach: w Niemczech, Hiszpanii, Japonii, Francji, Włoszech i w Anglii, gdzie zatwierdzał produkcje sprzętu szynowego produkowanego dla jego klientów. W Indiach zaś jako rzeczoznawca ONZ opiniował i raportował temat postępu elektryfikacji linii kolejowych w Indiach, w znacznym stopniu dofinansowanej przez Narody Zjednoczone.
Powrócił również do estetyki form przemysłowych- tematu, który zapoczątkował w trakcie pracy w IWP (m.in. artykuły w „Wiadomościach IWP” z 1966 r.). W roku 1988 r. w USA opublikował książkę Product Esthetics. An Interpretation for Designers.
Zdzisław Marian Lewalski w dniu 19.10.2014 r. w wieku 80 lat.
Konstrukcje:
PZL- szybowiec metalowy Lewalskiego, 1959, projekt szybowca treningowo- wyczynowego.
Źródło:
[1] "Zmarł Zdzisław Lewalski - projektant i pracownik IWP w latach 1964-68". Instytut Wzornictwa Przemysłowego.[2] "Zdzisław Marian Lewalski". www.saip.infoza.net.
[3] Glass A. "Projekty szybowców metalowych PZL-103 i PZL M-8 Pelikan". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 2/1983.