Karpiński Adam
Adam Karpiński już w okresie studiów na politechnice wykazał wielki zmysł konstruktorski. Jako student Adam Karpiński zaprojektował szybowiec oznaczony początkowo ”A.K.” później zaś SL-1 ”Akar” (nazwa od imienia- Adam i nazwiska- Karpiński), który został zbudowany w latach 1922-1923 w CWL przez studentów Sekcji Lotniczej Koła Mechaników Studentów Politechniki Warszawskiej. Konstruktor zastosował proste i sprawdzone rozwiązania. Pozwoliło to uniknąć niepowodzeń w toku budowy, prowadzonej w dość prymitywnych warunkach. Latem 1923 r. szybowiec był gotów, a pod koniec lipca wykonano na nim pierwsze próbne wzloty. ”Akar” od razu zyskał rozgłos, gdyż Karpiński zgłosił go do udziału w I Konkursie Ślizgowców, który rozegrany został na przełomie sierpnia i września 1923 r. w podhalańskiej wsi Białka koło Nowego Targu. Jako zawodnik wystartował na nim brat konstruktora- Tadeusz Karpiński. Wśród ośmiu konkurujących konstruktorów, szybowiec Adama Karpińskiego wyróżniał się statecznymi lotami, które zapewniły mu bezapelacyjne zwycięstwo. Najdłużej trwający lot- ponad trzy minuty- wykonał na nim podczas zawodów Tadeusz Karpiński. Ryszard Bartel natomiast utrzymał się w powietrzu przez dwie minuty i osiem sekund. Tylko ”Akar” pozostał nie uszkodzony, podczas gdy wszystkie inne szybowce uległy mniejszym lub większym kraksom.
W czerwcu 1926 r., po uzyskaniu dyplomu inżyniera, Adam Karpiński rozpoczął pracę w Podlaskiej Wytwórni Samolotów jako konstruktor lotniczy. Wkrótce jednak wyjechał na roczne studia specjalistyczne do Włoch i w Turynie pogłębiał swą wiedzę z dziedziny budowy samolotów. Po powrocie do Białej Podlaskiej został kierownikiem działu montażu samolotów PWS. W 1929 r. inż. Adam Karpiński zaprojektował szybowiec wyczynowy. Miał być zbudowany w Kole Szybowcowym ”Start” w Warszawie. Brak informacji o rozpoczęciu jego budowy. Również w 1929 r. rozpoczął szkolenie w pilotażu na kursie prowadzonym przez Klub Lotniczy PWS. Dyplom pilota turystycznego I kategorii uzyskał w rok później i początkowo dość aktywnie uczestniczył w lotach treningowych. Poza lataniem pasjonował się także narciarstwem, wioślarstwem, a zwłaszcza wspinaczkami wysokogórskimi, które pochłaniały mu najwięcej czasu.
Jeszcze w okresie studiów Karpiński, prócz wspomnianego szybowca, zaprojektował na konkurs Ministerstwa Komunikacji samolot pasażerski, który jednak nie doczekał się realizacji, podobnie jak opracowany wstępnie w 1926 r. projekt samolotu szkolnego w układzie dolnopłata, co było rozwiązaniem odbiegającym od zdecydowanie dominujących w tamtych latach dwu- i górnopłatów. W Białej Podlaskiej praktycznie nie zajmował się projektowaniem, zaangażowany konstruktorski nadzór nad montażem produkowanych samolotów. Wiele natomiast czasu poświęcał rozważaniom teoretycznym, kontynuując swe zainteresowania jeszcze z czasów studenckich teorią stateczności układów bezogonowych. Wygłaszał na ten temat odczyty oraz publikował artykuły w czasopismach technicznych. W 1938 r. wydał książkę zatytułowaną ”Zagadnienia przemysłu lotniczego”.
W przeciwieństwie do swego brata Tadeusza, który był uznanym pilotem, nie wyróżniał się Adam Karpiński sukcesami w lataniu. W 1930 r. uczestniczył wprawdzie jako nawigator w Międzynarodowym Rajdzie Lotniczym dokoła Europy, a w dwa lata później podczas letnich ćwiczeń rezerwy ukończył pilotaż wojskowy, ale ostatecznie latanie zakończył... rozbiciem pierwszego polskiego samolotu uniwersalnego, a trzeciego skonstruowanego w Białej Podlaskiej płatowca- PWS-3.
W 1932 r. inżynier Karpiński przeniósł się najpierw do pracy w Kierownictwie Zaopatrzenia Aeronautyki, a następnie w Państwowych Zakładach Lotniczych w Warszawie. W owym czasie jednak całkowicie był już pochłonięty pasją alpinizmu i więcej czasu spędzał na organizowaniu wypraw wysokogórskich niż w pracy przy samolotach. W latach 1933-1934 był uczestnikiem pierwszej polskiej wyprawy eksploracyjnej w Cordillera de la Ramada, najwyższą grupę Andów. W ostatnich dniach kwietnia 1939 r. pod jego kierownictwem wyruszyła do Indii pierwsza polska wyprawa himalajska. Z wyprawy tej już nie powrócił. Zginął w nocy z osiemnastego na dziewiętnastego lipca 1939 r. zasypany lawiną pod Nanda Devi East.
Konstrukcje:
SL-1 ”Akar” (”A.K.”), 1923, szybowiec.
Karpiński-samolot pasażerski, przed 1926, projekt samolot pasażerskiego.
Karpiński-samolot szkolny, 1926, projekt samolot szkolnego.
Karpiński-szybowiec, 1929, projekt szybowca wyczynowego.
Źródło:
[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Chwałczyk T., Glass A. ”Samoloty PWS”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1990.