Kuczma J-2a "Polonez", 1991
Zbigniew Kuczma z Zielonej Góry zbudował amatorski samolot sportowy J-2a ”Polonez”. Na początku lat 1980- tych, jeszcze w trakcie szkolenia lotniczego, zbierał materiały: sklejkę, linki, popychacze, koła. przyrządy ze zużytych samolotów i szybowców. Później zaczął gromadzić materiały nowe, pewne i atestowane, a od Jarosława Janowskiego zakupił dokumentację samolotu J-2 ”Polonez”.
Zamiar budowy samolotu zgłosił w Inspektoracie Kontroli Cywilnych Statków Powietrznych w Łodzi, gdzie poznał Witolda Kalitę, przedwojennego stolarza Lwowskich Warsztatów Lotniczych. Tam też wspólnie rozpoczęli budowanie samolotu. Dlatego w Łodzi, że w miejscowym aeroklubie były odpowiednie warunki warsztatowe, a ponadto budowniczy miał blisko do J. Janowskiego. Konsultacja z nim była niezbędna, gdyż zakupiona dokumentacja składała się z rysunków bardziej poglądowych niż technicznych i było z tym dużo problemów. W porozumieniu z konstruktorem, wprowadził w samolocie pewne zmiany, m.in. dotyczące wzmocnienia wręg, sposobu sterowania kółkiem ogonowym.
Później musiał przenieść się do Zielonej Góry. Z Łodzi przywiózł części kadłuba i skrzydeł. Następnie skontaktował się ze stolarzami Lotniczych Zakładów Naprawczych w Krośnie, którzy pomogli mu wybrać tarcicę odpowiedniej jakości i zrobić dźwigary oraz żeberka. Taka pomoc życzliwych ludzi towarzyszyła konstruktorowi cały czas. W ramach bezinteresownych konsultacji przyjeżdżali fachowcy różnych branż.
Do napędu samolotu wybrany został silnik samochodowy Trabant, jedyny wówczas dostępny silnik nadający się do zastosowania w samolocie amatorskim. Silnik został dostosowany do napędu samolotu przy pomocy Kazimierza Olszewskiego. Przerobieniu silnika poświęcono dużo pracy, pod okiem inspektora IKCSP inż. Bakosia z Kalisza. Sinik w samochodzie pracował w układzie poziomym, a w samolocie- w pionowym, należało zatem zastosować odpowiednie łożyska. Później wystąpił problem z iskrownikami.
W kilku zielonogórskich zakładach pracy bezpłatnie wykonano przyrząd do pomiaru temperatury głowic i obrotomierz. Konstruktor otrzymał również pomoc w wykonywaniu goleni głównego podwozia i śmigła. Wysokogatunkową stal na goleń otrzymał z zakładów Cegielskiego w Poznaniu.
Aby uzyskać stabilne temperatury przy klejeniu płatowca, konstruktor nagrzewał prądem w zimie prawie pół nowo wybudowanego domu. Gdy wybudował garaż, samolot został wyjęty przez okno w częściach przez i przeniesiony wraz z żoną i dziećmi do garażu.
Pierwsze próby płatowca i silnika zostały rozpoczęte wiosną 1990 r. Konstruktor pięć razy woził samolot do Łodzi. Po każdej takiej wyprawie do IKCSP zawsze musiał coś poprawić, wymienić. Poza tym na miejscowym lotnisku robił próby skoków, rozpędów, skuteczności układów sterowania... Często jeździł na lotnisko i z powrotem, na lotnisko i pod dom. Takie wyjazdy przynosiły następne doświadczenia, następne przeróbki. Samolot został wykonany bardzo starannie, z owiewkami kół podwozia.
Pierwszy lot konstruktor wykonał 1.05.1990 r., czyli po sześciu latach i prawie pięciu miesiącach pracy. Natomiast pierwszej państwowej próby oblotu sprzętu dokonał trzy miesiące później pilot doświadczalny January Roman z Bielska Białej w czasie IX Zlotu Amatorskich Konstrukcji Lotniczych i Samolotów Weteranów w Oleśnicy. Samolot zdobył wówczas I miejsce w kategorii amatorskich konstrukcji lotniczych (ex aequo z samolotem J-5 "Marco"). Otrzymał próbne znaki rejestracyjne SP-044 (na zdjęciach widnieje natomiast rejestracja SP-P044).
Na XII Zlocie Konstrukcji Amatorskich w Oleśnicy w 1993 r. zdobył nagrodę głównego inżyniera PSP płk. mgr. Jana Baranieckiego "Za staranność wykonania konstrukcji amatorskiej" oraz nagrodę wojewody wrocławskiego prof. Janusza Zaleskiego "Za pokaz w locie statku powietrznego".
Konstrukcja.
Jednomiejscowy wolnonośny średniopłat o konstrukcji drewnianej.
Kabina zakryta.
Usterzenie w układzie T.
Podwozie klasyczne stałe.
Silnik- samochodowy Trabanta o mocy 19 kW (26 KM). Zużycie paliwa- 7- 8 l benzyny niskooktanowej na 1 h lotu.
Dane techniczne Kuczma J-2a "Polonez" (wg [5]):
Rozpiętość- 7,7 m, długość- 5,5 m, wysokość- 1,5 m.
Masa własna- 160 kg, masa startowa max- 280 kg.
Prędkości: max- 180 km/h, prędkość eksploatacyjna- 120- 160 km/h, pułap max- 1100 m, doskonałość -14, zasięg ok. 500 km, długotrwałość lotu- 4h.
Galeria
Źródło:
[1] Kisielewska-Staryszak A. "Główna nagroda poleciała do Francji". Lotnictwo Aviation International nr 17/1993.
[2] Glass A. "Samoloty Jarosława Janowskiego". Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 65 (10/2010).
[3] Krassowski T. „Amatorzy i weterani”. Skrzydlata Polska nr 31/1990.
[4] Krassowski T. „Amatorzy i weterani”. Skrzydlata Polska nr 38/1990.
[5] Tomsia E. "Zbudowałem samolot". Skrzydlata Polska nr 7-8/1991.