Kaman SH-2 "Seasprite", 1959
("Super Seasprite")
Na przełomie lat 1980-tych i 1990-tych, w ramach projektu SEA 1411, w Australii prowadzono prace studialne i opracowywano wymagania nowego śmigłowca pokładowego operującego z pokładów fregat ANZAC i mniejszych okrętów patrolowych. W 1997 r. podpisano kontrakt na dostawę i modernizację 11 śmigłowców pokładowych Kaman SH-2G(A) ”Super Seasprite”. Śmigłowce nie były nowe, miały to być radykalnie zmodernizowane maszyny SH-2F, wcześniej użytkowane przez US Navy. Dostawy miały rozpocząć się na początku 2001 r. Standard wybrany przez Royal Australian Navy (RAN) był bardzo zaawansowany, a co za tym idzie zakres prac modernizacyjnych był bardzo szeroki. Śmigłowce otrzymały system nawigacyjno-celowniczy ITAS (Integrated Tactical Avionics System), opracowany wspólnie przez firmy Kaman, Northrop Grumman i Litton Guidance & Control Systems. Dzięki niemu załoga miała liczyć dwie osoby- pilota i operatora systemów elektronicznych, zamiast dwóch pilotów i jednego lub dwóch operatorów. System integrował automatyczny cyfrowy układ sterowania śmigłowcem, rozbudowane czujniki i uzbrojenie. Śmigłowiec otrzymał bardzo bogaty zestaw sensorów oraz rozbudowane wyposażenie nawigacyjne.
Próby wlocie rozpoczęły się w połowie 2000 r. Jednak szybko wykryto poważne błędy, co zaowocowało niedotrzymaniem terminów zakończenia testów. Dopiero w październiku 2003 r. pierwszy śmigłowiec został przyjęty do wyposażenia Royal Australian Navy. Do Australii dostarczono 10 egz., które weszły w skład 805. dywizjonu RAN i Eskadry Doświadczalnej (jedenasta pozostała w USA i była używana do prób w zakładach Kamana). Zakres zadań wykonywanych przez Kamany ograniczono do transportu osób i ładunków w dzień, w dobrych warunkach atmosferycznych. Jednak w marcu 2006 r. uziemiono wszystkie śmigłowce, ponieważ ich użytkowanie zagrażało bezpieczeństwu załóg. Dalsze dwa lata upłynęły na próbach wyeliminowania błędów w awionice maszyny. W lutym 2008 r. przesunięto osiągnięcie pełnej sprawności przez śmigłowce na lata 2010-2011 (opóźnienie rzędu 10 lat!), jednak 5.03.2008 r. zdecydowano o rezygnacji i zwróceniu śmigłowców producentowi.
Firma Kaman poszukiwała nowych nabywców na eks-australijskie maszyny, których oznaczenie zmieniono w międzyczasie na SH-2G(I). Śmigłowce były oferowane Rumunii. Zainteresowanie SH-2G(I) wyraziła również Nowa Zelandia użytkująca SH-2(NZ), jednak chodziło głównie o zakup części zamiennych wspólnych dla obu wariantów.
W Polsce.
Na mocy umowy, zawartej pomiędzy Polską i Stanami Zjednoczonymi, Marynarka Wojenna RP przejęła w 2000 i 2002 r. dwie fregaty rakietowe typu Oliver Hazard Ferry (ORP Gen. K. Pułaski oraz ORP Gen. T. Kościuszko). W latach 2002 i 2003 przejęto 4 śmigłowce pokładowe Kaman SH-2G ”Super Seasprite”. Cały pakiet pochodził z nadwyżek sprzętowych US Navy. Pierwsza para przypłynęła do kraju na pokładzie fregaty ORP Gen. T. Kościuszko we wrześniu 2002 r., a druga w sierpniu 2003 r. dotarła do Europy na pokładzie transportowca US Navy i poprzez Niemcy, o własnych siłach, doleciała do Gdyni. Zostały one włączone do 28. Puckiej Eskadry Lotniczej, bazującej na lotnisku w Babich Dołach, jako samodzielny klucz śmigłowców ZOP. Pododdział ten zapewnia element lotniczy dla fregat rakietowych Marynarki Wojennej RP. Załogi i personel techniczny zaliczyły do 2009 r., wraz z okrętami, dwie tury w stałym zespole NATO, operując na wodach Morza Śródziemnego.
W 2007 r. trzy spośród czterech polskich SH-2G zostały przystosowane do przenoszenia i odpalania lekkich torped POP MU90 ”Impact”, a przy okazji wzbogacono awionikę o odbiornik systemu nawigacji satelitarnej GPS i radiokompas. Prace zostały przeprowadzone w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 1 w Łodzi. Na przełomie 2008 i 2009 r. SH-2G (ponownie trzy z czterech egzemplarzy) przeszły kolejne zmiany, mające na celu przygotowanie ich do zadań policyjnych na morzu. Okazało się, że w XXI wieku głównym zagrożeniem dla żeglugi i okrętów wojennych przestały być okręty podwodne nieprzyjaciela, lecz organizacje terrorystyczne i przestępcze (piraci), wykorzystujące szybkie motorówki i inne lekkie jednostki pływające. W Polsce, podjęto decyzje o tym, że optymalnym uzbrojeniem śmigłowców przeciwko takim celom będzie automatyczna broń strzelecka. Dlatego na śmigłowcach zamontowano uchwyty przeznaczone do 7,62 mm uniwersalnego karabinu maszynowego rodziny PK.
Konstrukcja:
Uzbrojenie:
- SH-2G(A)- torpedy POP Mk 46 i MU90 ”Impact” oraz pociski kierowane powietrze-powierzchnia AGM-114 ”Penguin” i AGM-65 ”Maverick”.
Wyposażenie:
- SH-2G(A)- radar do wykrywania celów morskich Telephonies APS-143(V)3, głowica FLIR Raytheon AAQ-27 i systemy ostrzegawcze i przeciwdziałające Elisra AES-210E, LWS-20, Northrop Grumman AAR-54 i BAE Systems ALE-47. Wyposażenie nawigacyjne: dwa układy GPS/INS LN100G, wysokościomierz radiolokacyjny APN-194, ADF ARN-149LF i system IFF APX-100. Łączność zapewniały dwie radiostacje Rockwell-Collins ARC-210 i jedna Rockwell-Collins HF-9000D oraz łącze wymiany danych standardu Link-11.
Dane techniczne:
Galeria
Źródło:
[1] Pacholski Ł. ”Modernizacje polskich Kamanów”. Nowa Technika Wojskowa nr 6/2009.[2] Abraszek P. ”SH-2G(A)- największe niepowodzenie Kamana”. Nowa Technika Wojskowa nr 11/2008.